प्रधानमन्त्रीसँगको तारनतार छलफल : गठबन्‍धन जोगाउन बल गर्दै प्रचण्ड-माधव, देउवाको जोड एमसीसीमा

प्रधानमन्त्रीसँगको तारनतार छलफल : गठबन्‍धन जोगाउन बल गर्दै प्रचण्ड-माधव, देउवाको जोड एमसीसीमा

A+ A A-

स्थानीय तहको चुनावको गाँठो फुकाएको सत्ता गठबन्धनमा अमेरिकी सहायता परियोजना (एमसीसी) पेचिलो बन्दै गएको छ । बुधबार मात्रै एमसीसीको विषयमा सत्ता गठबन्धनमा आबद्ध माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड' र माधवकुमार नेपालले दुईपटक छलफल गरिसके ।

चुनावअघि एमसीसीको विषयमा प्रवेश नै नगर्न प्रचण्ड र नेपालको जोड छ । उनीहरूको जोडप्रति देउवाको एउटै जवाफ छ- 'प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा मलाई निकै दबाब छ मेरो अप्ठ्यारोलाई बुझिदिनुस्, यसलाई प्रक्रियामा लान सहयोग गर्नुस् ।'

बुधबार बिहान र अपराह्नको बैठकमा पनि देउवाले एमसीसी पास गर्नैपर्ने अडान लिएको र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डलाई दबाब दिएको माओवादीका नेताहरू बताउँछन् । एमसीसी अध्ययन कार्यदलका संयोजकसमेत रहेका नेता नारायणकाजी श्रेष्ठले शिलापत्रसँग भने, 'एमसीसीको विषयमा प्रधानमन्त्री देउवा पहिलेदेखि नै सकरात्मक हुनुभएको कुरा प्रस्ट नै छ । अहिलेको अवस्थामा अत्यन्त सक्रियतापूर्वक दबाब दिइरहनुभएको छ । यसलाई संसदमा लानैपर्ने अडानमा अडिग हुनुहुन्छ ।'

यस्तै माओवादी केन्द्रका नेता हरिबोल गजुरेलले बालुवाटारको छलफलमा मात्रै नभएर देउवाले दूत पठाएरसमेत प्रचण्डलाई एमसीसीमा सहयोगका निम्ती दबाब दिएको बताए । 'एमसीसी पासका लागि सहयोग गरिदिनुपर्‍यो, मेरो अप्ठ्यारोलाई बुझेर संसदमा टेबल गर्न सहयोग गरिदिनुस् भनिरहनुभएको छ । बालुवाटारमा बोलाएर पनि त्यही कुरा गर्नुहुँदोरहेछ निवासमा पनि त्यही सन्देश पठाउनुहुँदोरहेछ,' गजुरेलले भने ।

बालुवाटार बैठकमा मात्रै होइन यस विषयमा छलफलका लागि देउवाले कांग्रेस उपसभापति पूर्णबहादुर खड्का र नेता बालकृष्ण खाँणलाई समेत खटाएका छन् । खड्काले प्रचण्डसँग छुट्टै छलफल गरेका थिए भने खाँणले बुधबार बिहान एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष नेपालसँग भेट गरेका थिए ।

यता उच्चस्तरीय राजनीतिक समन्वय समितिका संयोजक रामचन्द्र पौडेलले पनि कार्यदलका सदस्य नारायणकाजी श्रेष्ठसँग भेट गरेका थिए । श्रेष्ठसँगको भेटबारे पौडेलले शिलापत्रसँग भने, 'प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाजीको चाहना एमसीसी पारित गर्न अब ढिलाइ गर्न हुँदैन भन्ने छ । त्यहीअनुसार उहाँसँग एमसीसीका विषयमा कुराकानी भएको हो ।'

कांग्रेस उपसभापति खड्कालाई एमसीसीको छलफलबारे प्रश्न गर्दा उनले भने, 'अहिले विभिन्न तहमा यसको छलफल भइरेहको छ । आधिकारीक जानकारी सरकारको प्रवक्तासँग लिनुहोला ।'

अध्यक्ष नेपालले बुधबार दिउँसोको एक कार्यक्रममा सम्बोधन गर्दै गृहमन्त्री खाँणसँग कोटेश्वरस्थित निवासमा एमसीसीबारे कुरा भएको बताएका थिए । अपराह्नको छलफलबारे जानकारी दिँदै नेपालले प्रधानमन्त्रीलाई कार्यदलको सुझावअनुसार मात्रै एमसीसी अघि बढाउन र विशेष परिस्‍थितिमा गठबन्धन बनेकाले यसको रक्षामा प्रतिबद्ध बन्न सुझाएको बताए ।

'प्रधानमन्त्रीले बिहानै एमसीसीमा सुधार गर्नुपर्ने कुराको विषयमा चासो राख्नुभएको थियो । हामीले बेलुकाको छलफलमा कार्यदलले औँल्याएका विषय र राष्ट्रिय हितलाई ध्यानमा राखेर जान सुझाएका छौँ,' नेपालले भने ।

बैठकमा गठबन्धन विशेष परिस्थितिमा निर्माण भएकाले यसको रक्षामा प्रतिबद्ध हुनसमेत प्रधानमन्त्रीलाई ध्यानाकर्षण गराइएको उनले बताए । 'यो गठबन्धन संविधानको रक्षा र त्यसलाई सुदृढ बनाउनका निम्ती बनेको हुनाले यसको रक्षामा कांग्रेसको नेतृत्वको हिसाबले तपाईं इमान्दार हुनुपर्छ भनेका छौँ,' उनले भने ।

बैठकमा माओवादीका केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले पनि गठबन्धन जोगाउने विषयमा प्रतिबद्ध हुन प्रधानमन्त्रीलाई ध्यानाकर्षण गराएको उनको सचिवालयले बताएको छ । 'हामी मिलेरै संवैधानिक कूलाई असफल बनायौँ गठबन्धन टुटाउन अनेकौँ षडयन्त्र भइरहेका छन् ती प्रयासलाई पनि पररास्त गरौँ,' प्रचण्डको भनाइ उद्दृत गर्दै उनको सचिवालयले भनेको छ ।

यस्तै एमसीसीको विषयमा आफूसँग छलफल गर्न आएका कांग्रेस नेता पौडेललाई माओवादीका नेता श्रेष्ठले एमसीसीका कारण गठबन्धनको भविष्य दायँबायाँ हुन नदिन ध्यानाकर्षण गराएका थिए । 'एमसीसीलाई जबर्जस्ती अगाडि बढाउन खोजे गठबन्धनको भविष्यमाथि प्रश्न उठ्न सक्छ । यो गठबन्धन बनाउन कांग्रेसमा तपाईंले नै अग्रसरता लिनुभएको थियो,' पौडेलसँगको भेटबारे श्रेष्ठले भने, 'यसको भविष्यको विषयमा पनि तपाईंले सकरात्मक भूमिका निर्वाह गर्नुपर्नेछ भनेको छु ।'

कांग्रेसभित्र गठबन्धनका विषयमा दुईथरी मत छ । विशेषगरी, शेखर कोइराला पक्ष निर्वाचनमा कांग्रेस एक्लैले प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने पक्षमा आवाज उठाउँदै आएको छ । चुनावी गठबन्धनको विषयमा कांग्रेस उपसभापति धनराज गुरुङ भन्छन‍्, 'खुट्टा बिरामी हुँदा वैशाखीको आवश्यकता पर्ने हो । अहिले कांग्रेस दौडिने स्थितिमा छ हाम्रो पार्टीलाई वैशाखीको कुनै पनि आवश्यकता छैन ।'

बुधबार आयोजित एक कार्यक्रममा कोइराला पक्षका नेता मिनेन्द्र रिजालले पनि गठबन्धनसँग जीवनभर मिलेर चुनाव लड्ने कुनै कागजपत्र नबनेको टिप्पणी गरे । 'संविधानको रक्षाको निम्ती पाँच दलीय गठबन्धन बनेको हो यसको मतलब जीवनभर मिलेर चुनाव लड्ने कुनै कागजपत्र बनेको होइन,' रिजालले भनेका थिए ।

एमसीसी जबरजस्ती अघि बढेको खण्डमा गठबन्धनमा नरहने पक्षमा माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादी छ । एकीकृत समाजवादीका नेता झलनाथ खनाल भन्छन्, 'राष्ट्रसँग जालझेल गरेर गठबन्धन गर्नुपर्ने बाध्यतामा हामी छैनौँ । संविधान र राष्ट्रलाई जोगाउन गठन भएको गठबन्धन राष्ट्रिय हितका सवालमा कसैको अघि झुक्दैन र झुक्नु हुँदैन ।'

एमसीसी सम्झौतामा देउवा नेतृत्वकै मन्त्रिपरिषद्ले हस्ताक्षर गर्ने निर्णय गरेको थियो । १९ भदौ २०७४ को मन्त्रिपरिषद्‍ले सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने निर्णय गरेपछि तत्कालीन अर्थमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले २९ भदौ २०७४ मा अमेरिका पुगेर सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका हुन् ।

एमसीसी संसदबाट अनुमोदन हुनुपर्ने प्रस्ताव भए पनि चार वर्षसम्म पनि अझै किचलो बनिरहेको छ । अमेरिकाले एमसीसी पारित गर्न नेपाललाई फेब्रुअरी २४ सम्मको समय दिएको छ । २९ भदौ २०७४ मा अर्थमन्त्रीका हैसियतमा एमसीसीमा हस्ताक्षर गर्ने कार्की हाल सरकारका प्रवक्ता एवं सञ्चार तथा सूचना प्रविधिमन्त्री छन् । कार्की भन्छन्, 'एमसीसी अब कूटनीतिक सन्तुलनको विषय बनेकाले यसको अति राजनीतीकरणको पक्षमा प्रधानमन्त्री हुनुहुन्न । राष्ट्रिय हितअनुकूल हुनेगरी अघि बढाउन गठबन्धनले पनि सहमति दिएकाले अघि बढाउने पक्षमा देखिनुभएको छ ।'

सरकारले ५ पुसमा एकीकृत समाजवादीका नेता झलनाथ खनालको नेतृत्वमा गठन गरेको कार्यदलमा कांग्रेसका तर्फबाट ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की र माओवादीका तर्फबाट नारायणकाजी श्रेष्ठ सदस्य थिए । उक्त कार्यदलले प्रधानमन्त्रीलाई एमसीसीका सवालमा मौखिक सुझाव भने दिइसकेको छ । बुधबार बिहानको छलफलमा प्रचण्ड र नेपालसँग प्रधानमन्त्री देउवाले एमसीसीमा सुधार गर्नुपर्ने विषयमा लिखित प्रस्ताव नै माग गरेको नेता नेपालले बताएका छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ १९, २०७८ २१:०१