शेखर समूहको निष्कर्ष : सभापति नसच्चिए संघर्ष, शेखरलाई वरिष्ठ नेता बनाउन दबाब दिने

शेखर समूहको निष्कर्ष : सभापति नसच्चिए संघर्ष, शेखरलाई वरिष्ठ नेता बनाउन दबाब दिने

A+ A A-

कांग्रेसको निर्वाचन समितिले वितरण गरेको प्रमाणपत्र बुझ्दै सभापति शेरबहादुर देउवाले भनेका थिए, 'म महाधिवेशनमा जित्नेको मात्रै होइन सबैको सभापति हुँ ।'

आफ्नो यो अभिव्यक्तिलाई बिर्सिंदै देउवा एकलौटी रूपले अघि बढेको निष्कर्षसहित उनीसँग अब संघर्षको सम्बन्ध रहने संकेत शेखर कोइराला समूहले निकालेको छ । महाधिवेशनमा सभापतिमा ४० प्रतिशत मत ल्याएको आफ्नो समूहलाई देउवाले पेलेर अघि बढेकाले यस्तो अवस्थामा उनीसँग साझेदारीको सम्बन्ध स्थापित हुन नसक्ने शेखर समूहले निष्कर्ष निकालेको हो ।

काठमाडौंमा बुधबार भेला गर्दै सो समूहले सभापतिले केन्द्रीय सदस्‍यमा गरेको मनोनयन र राष्ट्रियसभा निर्वाचनमा उम्मेदवारी तय गर्दा लिएको निर्णयप्रति असन्तुष्टि मात्रै जनाएन आफूहरूलाई पेलेर अघि बढ्‍न खोजे पार्टीमा दुर्घटना निम्तिने चेतावनी पनि दिएको छ ।

शेखर कोइरालाले सभापति देउवाले केन्द्रीय समितिमा मापदण्डबिनै मनोनयन गरेको र यही प्रवृत्तिलाई अघि बढाउँदा पार्टीभित्र इमान्दार, निष्ठावान र क्षमतावान कार्यकर्ता पाखा लाग्ने स्थिति आइपर्ने बताए । पार्टीभित्र देउवाको एकलौटी निर्णयले कार्यकर्ता पाखा लाग्ने स्थितिमा आफ्नो समूहले डटेर संघर्ष गर्ने चेतावनी कोइरालाले दिएका छन् ।

'सभापतिको लाइक र डिस्लाइकबाट व्यक्तिको छनौट भए कांग्रेसमा किन बस्ने भन्ने प्रश्न उठ्न सक्छ,' कोइरालाले भने, 'पार्टीभित्र इमान्दार र निष्ठावान कार्यकर्ता पाखा लाग्ने स्थिति आउन नदिन हामी डटेर सामना गर्नेछौँ ।'

सभापतिमा ४१ प्रतिशत मत ल्याएको आफ्नो समूह केन्द्रीय समितिमा कमजोर रहे पनि पार्टीलाई विधिमा र विवेकपूर्ण ढंगले चलाउन देउवालाई दबाब दिन आफूहरू सक्षम रहेको उनको भनाइ छ । 'मलाई थाहा छ हामी पार्टीको निर्णय गर्ने ठाउँमा प्रभावकारी हुन सक्दैनौँ होला । तर पार्टीभित्र हुने सबै निर्णहरू विधानसम्मत, विवेकपूर्ण र व्यवहारिक होस् भन्ने चाहान्छौँ । यी सबै विषयमा हामी आवाज उठाउन सक्ने कि नसक्ने मलाई लाग्छ हामी सक्छौँ,' कोइरालाको भनाइ छ ।

कोइराला समूहबाटै महामन्त्रीमा निर्वाचित भएका गगन थापाले आफूहरूलाई सभापतिले वेवास्ता गरे पार्टी चल्न नसक्ने चेतावनी दिएका छन् । 'हामी भाग खोज्दैनौँ । तर, ४० प्रतिशत मत ल्याएको शक्तिलाई इग्नोर गरे पार्टी चल्न सक्दैन,' थापाले भने, 'हामी सभापतिलाई सहयोग गर्छौं तर हामीलाई इग्नोर गरे, त्यो सैह्य हुँदैन । विधिसम्मत पार्टी चलोस् भन्ने हाम्रो चाहना हो ।’

सभापति देउवाले माओवादी केन्द्रको महाधिवेशन उद्घाटन सत्रमा आउँदो संसदीय निर्वाचनसम्मै गठबन्धन कायम रहने भनाइप्रति पनि थापाले आपत्ति जनाए । उनले देउवालाई एक्लै निर्वाचन लड्ने वातावरण बनाउन पनि आग्रह गरेका छन् । 'चुनावसम्म सरकारको गठबन्धन रहन्छ तर चुनाव कांग्रेस एक्लै लड्छ,’ उनले सभापतिलाई आग्रह गर्दै भने, ‘पार्टीले त्यो वातावरण बनाओस ।'

केन्द्रीय कमिटीमा आफ्नो समूह कमजोर रहे पनि आफूहरूको शक्ति कमिटीबाहिर रहेको थापाको भनाइ छ । थापाले भने, 'हाम्रो मुख्य शक्ति कमिटीबाहिर छ । जिल्ला, पालिका र क्षेत्रमा हाम्रो समूहको शक्ति छ ।'

देउवालाई सच्चिन दबाब दिने

बैठकले देउवालाई सच्चिन दबाद दिने निर्णय गरेको नेताहरूले बताएका छन् । बैठकमा सहभागी नेता अर्जुन नरसिंह केसी, चन्द्र भण्डारी र लोकेश ढकालले सभापति देउवाले आफ्नो समूहलाई वेवास्ता गर्दै अघि बढेकाले उनलाई सच्चिन दबाब दिने निर्णय आफ्नो समूहको रहेको बताए ।

सभापतिले केन्द्रीय सदस्यमा १३ जना मनोनयन गर्दा उनलाई सघाउने मात्रै परेको भन्दै केसीले यो स्थिति दु:खद रहेको आफुहरूको निष्कर्ष रहेको बताए । सभापतिले पार्टीभित्रको एकता प्रयासलाई अप्ठ्यारोमा पार्ने खोजेको र शक्ति सन्तुलनलाई पूर्ण रूपले बेवास्ता गरेकाले उनीसँग अब संघर्षको सम्बन्ध सुरु हुने केसीले बताए ।

'विधानले सभापतिलाई दिएको अधिकार प्रयोग गर्दा उहाँले शक्ति सन्तुलन र न्यायोचित वितरणलाई ख्याल गर्नुपर्थ्यो,' केसीले भने, 'केन्द्रीय सदस्यमा हाम्रो समूहबाट पराजित एक जना पनि मनोतित हुनुभएन । राष्ट्रियसभामा मधेसको प्रतिनिधित्व छोडियो । विधानको अधिकार प्रयोग गर्दा वितरण प्रणाली न्यायोचित नभएपछि सहकार्यको सम्बन्ध स्थापित हुन सक्दैन उहाँ सच्चिनुभएन भने संघर्ष सुरु हुन्छ ।'

सहमहामन्त्री जीवन परियारले सभापतिले आफ्नो समूहबाट निर्वाचनमा पदाधिकारीमा प्रतिस्पर्धा गर्दै पराजय व्योहेरेकामध्येबाट केन्द्रीय सदस्यमा मनोनित नगर्दा देउवा एकताको पक्षमा नदेखिएको समीक्षा बैठकमा भएको बताए । 'हाम्रो समूहबाट पराजित व्यक्तिहरूलाई पनि समावेश गरेको भए पार्टीमा एकताको सन्देश जाने थियो । सभापति देउवाले एकलौटी निर्णय गरेर अघि बढ्दा एकताको पक्षमा नदेखिएको हो कि भनेर समीक्षा गरेका छौँ,' उनले भने ।

नेता चन्द्र भण्डारीले सभापति देउवाको विवेक गुम्दा विगतमा पनि पार्टीमा विध्वंश निम्तिएकाले यसपटक त्यस्तो परिस्थिति आउन नदिन आफूहरू सक्रिय हुन लागेको बताए । नेतृत्वको कमजोरी उजागर गर्दै सच्चिन दबाब नदिए पार्टी कमजोर हुने तर्क गर्दै भण्डारीले पार्टी बलियो बनाउन सभापतिका गल्ती सच्याउन आवश्यक रहेको बताए ।

'हाम्रो सभापति विश्वविद्यालयको प्राध्यापक हो । प्रश्नपत्र बनाउने जाँच्ने र अंक दिने उहाँको जिम्मेवारी हो । तर कम नम्बर ल्याएकालाई विशिष्ट श्रेणी दिन पाइँदैन,' भण्डारीले भने, 'सत्तामा विवेक गुम्दा विध्वंश हुन्छ । हामी सभापतिका कमजोरीलाई उजागर गर्दै उहाँलाई सच्चिन दबाब दिन्छौँ । पार्टीभित्रका कमजोरीको करेक्सन हामीले चाहेका छौँ ।'

केन्द्रीय सदस्य अजयबाबु शिवाकोटीले सभापति देउवाले पेल्न खोजे प्रतिवाद गर्ने निष्कर्ष बैठकको रहेको बताए । 'पार्टी नेतृत्व विधि विपरीत चलेकाले ट्र्याकमा ल्याउने र पेलेर अघि बढे प्रतिवादको रणनीति लिने विषयमा छलफल भएको छ,' उनले भने ।

यस्तै नेता लोकेश ढकालले देउवा सबैको सभापति बन्ने प्रतिवद्धताबाट बाहिर गएकाले उनका त्रुटि सच्याउन दबाब दिन र आगामी दिनको रणनीति बनाउन बैठकमा छलफल भएको बताए । 'शेखर कोइराला र महामन्त्री गगन थापाको विचार सुनिरहँदा सबैको सभापति बन्ने आफ्नो प्रतिबद्धताबाट देउवा पछि हटेको भाव पार्टीमा उत्पन्न भएको देखिन्छ । केन्द्रीय सदस्यको मनोयन र राष्ट्रियसभाको टीकट वितरणको कार्यले उहाँ साझा सभापति बन्ने बाटोमा लाग्नुभएन भन्ने निष्कर्ष हाम्रो छ,' ढकालले भने, 'सभापति पार्टीलाई एक बनाएर जाने बाटोबाट च्‍युत भएको चिन्ता बैठकमा प्रकट भएको छ ।'

कोइरालालाई वरिष्ठ नेता बनाउन दबाब दिने

शेखर समूहले निर्वाचनमा आफ्नो हारको कारण नेता रामचन्द्र पौडेलको असहयोग र आफ्नो समूह व्यवस्थापनको कमजोरीलाई प्रमुख मानेको छ । साढे तीन वर्षदेखिको आफ्नो समूहलाई महाधिवेशनको समयमा एक ढिक्का राख्न नसक्नु र समयमै उचित निर्णय लिन नसक्नु प्रमुख रहेको निष्कर्ष आफ्नो समूहको रहेको नेता चन्द्र भण्डारीले बताए ।

'हामीले समयमै निर्णय गर्न सकेनौँ पौडेल समूहलाई कसरी मिलाउने भन्दाभन्दै कमजोरी भएको समीक्षा गरेका छौँ,' उनले भने, 'हाम्रो समूहले समयमै निर्णय लिन सकेको हुन्थ्यो भने हामी सम्मानजनक स्थितिमा आउने थियौँ ।'

आफ्नो समूहले अब शेखर कोइरालालाई वरिष्ठ नेता बनाउन दबाब दिने भण्डारीले बताए । भेलाको उद्घाटनलाई सम्बोधन गर्दे उद्घोषक डिल्लीराम सुवेदीले पनि शेखरलाई वरिष्ठ नेता भनेका थिए । निर्वाचनमा निकटतम प्रतिद्वन्द्वीलाई वरिष्ठ नेता बनाउने परम्परालाई तोड्दै सभापति देउवाले नेता कोइरालाको वरियाता २० औँ नम्बरमा राखेका छन् ।

'सभापति देउवाले विगतको परम्परालाई पनि सम्झिनुपर्‍यो । विगतमा उहाँ गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग पराजित हुँदा उहाँको वरियता के थियो र उहाँसँग पराजित रामचन्द्र पौडेललाई उहाँले के पोजिसन दिनुभएको थियो भन्ने इतिहास विर्सिने छुट छैन,' भण्डारीले भने ।

बैठकमा कोइरालालाई वरिष्ठ नेता बनाउन दबाब दिनुपर्ने आवाज उठेको केन्द्रीय सदस्य प्रकाश रसाइली स्नेहीले जानकारी दिए । 'वरियतामा सभापतिले अन्याय गरेको निष्कर्ष निकाल्दै नेता कोइरलालाई वरिष्ठ नेता बनाउन दबाब दिनुपर्ने आवाज उठेको छ,' उनले भने ।

नेता भूपेन्द्रजंग शाहीले सभापति देउवाले करिब १९ सय मतदाताको अपमान गरेको भन्दै वरियाता सच्याउन दबाब दिइने निष्कर्ष बैठकको रहेको बताए । 'बैठकले शेखर कोइरालाको वरियाता सच्याउन दबाब दिने निष्कर्ष निकालेको छ । शेखर व्यक्ति मात्रै होइन करिब १९ सय मतदाताको नेता पनि हो देउवाले ती मतदाताको अपमान गर्नुभएको छ यसलाई सच्याउनैपर्ने माग बैठकमा उठेको छ,' शाहीले भने ।

बैठकले आफ्नो समूहले कांग्रेसमा पुस्तातन्तरणको अभियानलाई सफल बनाएको भन्दै कार्यकर्तालाई निरास नहुन अपिल पनि गरेको छ । कांग्रेसलाई रुपान्तरणका लागि आफ्नो समूहले निरन्तर दबाब दिने प्रतिवद्धता नेताहरूले व्यक्त गरेका छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, पुस २१, २०७८ २१:०४