'२४ महिना कतारमा काम गरी कमाएको पैसा युरोपकाे लाेभमा एजेन्टले खाइदियो'

तस्वीर स्राेतः याहू डटकम । (फाइल)

A+ A A-

इलामका विक्रम लिम्बू वैदेशिक रोजगारीमा जाँदा चार ठाउँमा ठगिए । उनलाई एजेन्ट, म्यानपावर, वैदेशिक रोजगार श्रम कार्यालयका कर्मचारी र कार्यालयआसपासमा बस्ने विचौलियाले ठगे । सरकारले फ्रि भिसा र फ्रि टिकट लागू गरेको देश यूएई रोजगारीमा जान उनले तीन लाख रकम खर्च गर्नुपर्‍याे ।

‘एजेन्टको सहारा लिएँ । एजेन्टले म्यानपावरसम्म ल्याउँछ । पैसाको मोलमोलाइ गर्छ । एजेन्ट, म्यानपावर र श्रम कार्यालयका विचौलियाले सेटिङ मिलाएर ठग्छन्,’ उनले भने, ‘एजेन्टले बाटोमै ५० हजार पेश्की भनेर लिन्छ । पासपोर्ट म्यानपावरमा बुझाएपछि १ लाख धरौटी राख्नुपर्छ । अन्तर्वार्ता नलिने सर्तमा म्यानपावर र एजेन्टले फेरि पैसा माग्छन्', उनले सुनाए ।

लिम्बू बिहीबार यूएई उडे । उनले म्यानपावर र एजेन्टको नाम समस्यामा पर्ने भन्दै खुलाउन चाहेनन् । लिम्बू कोरोना महामारीमा कतारबाट रोजगारी गुमाएर स्वदेश फर्किएका थिए । विक्रम मात्र हाेइन, कामकाे खाेजीमा विदेशिनेहरू म्यानपावर कम्पनी पुग्दा एजेन्टबाट ५०/७० हजारसम्म ठगिने गरेका छन् । सुर्खेतका भक्तलाल पुरी युरोप जाने प्रलोभनमा ठगिए । उनले एजेन्ट गोपाल नेपालीलाई माल्टा रोजगारीमा जान ४ लाख ५० हजार रुपैयाँ बुझाए ।

नेपालगञ्जमा गाउँकै थिरबहादुर बुढामार्फत उनी गाेपालकाे सम्पर्कमा आएको वैदेशिक रोजगार विभागको उजुरी शाखामा भेटिएका पुरीले जानकारी दिए । कतारमा दुई वर्ष परिश्रम गरेर कमाएको पैसा एजेन्टले युरोप पठाउने लोभमा खाइदिएपछि न्याय खोज्न काठमाडौं आएको उनले बताए ।

‘देशभित्र रोजगारी पाइँदैन । वैदेशिक रोजगारीमा जान खोज्दा गाउँदेखि गन्तव्य देशसम्म ठगिनुपर्छ । यतिसम्म एजेन्टको सहाराबिना त म्यानपावर कम्पनीसम्म पुग्न मुश्किल हुन्छ,’ उनले भने, ‘पहिला कतार जानुअघि पनि एजेन्ट र म्यानपावरबाट ठगिएँ । त्यति बेला ठगीको ऋण तिर्न पाँच महिनाभन्दा धेरै काम गर्नुपर्‍यो । कतारमा कमाएको पैसा माल्टा जाने प्रलोभनमा दिएर एजेन्टले खाइदियाे ।’

नेपाली युवाकाे इराक तस्करी : भारतकाे बाटाे, ४ लाख असुली

विक्रम र भक्तलालजस्तै कामकाे खोजीमा विदेशिन जान लाग्दा भोजपुरकी सोनिमा राई खारेजी भएको म्यानपावरबाट ठगिइन् । उनलाई ‘गोर्खा नेपाल म्यानपावर प्रालि’ नाम बताउने अरुण चाम्लिङ भन्ने व्यक्तिले पोल्याण्डको फुड प्याकेजिङको काममा पठाइदिने प्रलोभन देखाएर ४ लाख रुपैयाँ ठगे । तर, सात महिनासम्म पोल्याण्ड रोजगारीमा नपठाएपछि उजुरी गर्न विभागमा आएको राईले बताइन् । गोर्खा नेपाल म्यानपावर प्रालि दुई वर्षअघि नै खोरजीमा परेको विभागले जनाएको छ ।

उजुरी गर्न विभागमा आएपछि मात्र म्यानपावर खारेजीमा परेको थाहा भएको राईले बताइन् । 'एजेन्टले रोजगारीको प्रलोभन देखाएर ठग्यो । भोजपुरदेखि न्याय खोज्न काठमाडौं आएँ तर, एजेन्टको पहिचान नभएपछि न्याय पाउने आस नै हराएइसक्याे', साेनिमाले भनिन् ।

विदेशमा नेपाली श्रमिक । तस्वीर- इक्वेलटाइम्स ।

सरकारले २०७२ सालयता खाडीका ६ वटा देश र मलेसिया जानेसँग १० हजार रुपैयाँभन्दा बढी रकम लिन बन्देज लगाएकाे छ । तर, पछिल्लो समय गाउँगाउँबाट युवा बटुलेर काठमाडौं ल्याउने एजेन्टले नै प्रतिव्यक्ति ६० हजारभन्दा धेरै पैसा उठाउने गरेको उजुरी दैनिक वैदेशिक रोजगार विभागमा पर्ने गरेको छ ।

सरकारले १० हजार रुपैयाँभन्दा बढी कामदारसँग लिन नपाउने व्यवस्था लागू गरे पनि वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारले म्यानपावर र एजेन्टलाई लाखौँ रुपैयाँ तिरेको उजुरी लिएर दैनिक ३० जनाभन्दा बढी पीडित विभागमा धाउने गरेका छन् ।

एजेन्टहरूले जिल्ला सदरमुकामसम्म र जिल्ला सदरमुकामका एजेन्टले काठमाडौंका म्यानपावरसम्म पुर्‍याई चर्को रकम लिएर कामदार सप्लाई गर्दै आएका छन् । म्यानपावर सञ्चालनका लागि विभागले ६ करोडसम्म धरौटी राखेको हुँदा पीडितलाई सोही रकमबाट क्षतिपूर्ति भराउँदै आएको छ । तर, एजेन्टले ठगी गरेको रकम फिर्ता गर्न विभागसँग कुनै पनि धरौटी हुँदैन । जसका कारण एजेन्टबाट ठगिएका कामदारको पैसा तिराउन समस्या हुने गरेको विभागले जनाएको छ ।

रोजगारीको प्रलोभनमा एजेन्ट र म्यानपावर कम्पनीबाट ठगिएका कामदार दैनिक समस्या लिएर धाउने गरेको वैदेशिक रोजगार विभागका महानिर्देशक दीपक काफ्लेले जानकारी दिए । पछिल्लो समय संस्थागतभन्दा पनि व्यक्तिको प्रलोभनमा परेर धेरै वैदेशिक रोजगारीको खोजीमा हिँडेका व्यक्ति आर्थिक शोषणमा पर्ने गरेको विभागका महानिर्देशक काफ्लेले बताए ।

‘वैदेशिक रोजगारीको खोजीमा रहेका अथवा विदेशिएका कामदार सूचित भए पनि जानीजानी ठगिने गरेका छन् । लाइसेन्स नभएका व्यक्तिले रोजगारीको प्रलोभन देखाएपछि केही सोध–खोज नगरी पैसा दिँदा ठगिने क्रम बढेको हो,’ उनले भने, ‘एजेन्टले ठगी गरेको रकम असुली गर्न निकै कठिन हुन्छ । उनीहरूको पहिचान नै खुल्दैन् । म्यानपावरले ठगी गरेको पैसा तत्काल कामदारको उजुरीका आधारमा विभागले तिराउँछ । व्यक्तिगत ठगिएका कामदारको आर्थिक मारमा पर्ने गरेका छन् ।’

चालु आर्थिक वर्षको आठ महिनामा संस्थागत र व्यक्तिगत गरी ४ सयभन्दा बढी पीडितले ९० करोडभन्दा धेरै विगो दाबी गर्दै विभागमा उजुरी गरेका छन् । वैदेशिक रोजगार ऐनमा नै म्यानपावरले एजेन्ट राख्न पाउने व्यवस्था खारेजीका लागि सिफारिस गरिएको थियो । सोहीअनुसार २०७५ सालमा संशोधित वैदेशिक रोजगार ऐनमा एजेन्टलाई सरकारले पूर्ण रूपमा खारेजी गरेको छ । तर, म्यानपावरहरूले एजेन्ट अहिले पनि हटाएका छैनन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस ९, २०७८ ०९:४०