छुवाछुतविरुद्ध बाेलेपछि रूपा सुनारले इयूबाट पैसा खाएकाे अफवाह

A+ A A-

सञ्चारकर्मी रूपा सुनारले दलित भएकै कारण कोठा नपाएकाे घटनापछि यतिखेर जात व्यवस्था र छुवाछुतबारे बहस फेरि सतहमा छ । याे बहस चर्किंदै जाँदा सामाजिक सञ्जालका कतिपय प्रयाेगकर्ता अनि केही अनलाइन पाेर्टलले रूपा सुनारमाथि युरोपेली युनियनको पैसा खाएर यसाे गरेकाे आरोप लगाउन थालेका छन् ।

१० असारमा नेपालपाना नामकाे अनलाइनले ‘नेपालमा जातीय द्वन्द्व भड्काउन रूपा सुनारलाई युरोपेली युनियन (ईयू)ले दियो डेढ करोड' शीर्षकमा समाचार छाप्यो । तर, याे आरोप पुष्टि गर्ने कुनै आधार समाचारमा समेटिएकाे छैन ।

याे न्युज स्टाेरी तयार पार्दासम्म नेपालपानाकाे याे समाचारकाे शेयर एक लाख नाघिसकेकाे छ । शेयर सत्य नै हो भन्ने त छैन । तर याद गर्नुपर्ने कुरा के भने, निराधार यो समाचारलाई समाजका प्रतिष्ठित व्यक्तिहरूले समेत फेसबुक र ट्विटरमा शेयर गरिरहेका छन् ।

जस्तो कि, ट्विटरमा जलस्रोतविज्ञ रत्नसंसार श्रेष्ठले याे समाचार लिंकसहित शेयर गरेका छन् । त्यसमा अभिनेतृ मनीषा कोइराला, पूर्वमन्त्री दीपक ज्ञवालीलगायतले प्रतिक्रिया जनाएका छन् । मनिषाले लेखेकी छन्, ‘यो सत्य हो भने दु:खद हो ।' उक्त ट्विटमुनि पनि अन्य यस्ता थुप्रै प्रतिक्रिया आएका छन् ।

समाचार कति सत्य ?

नेपालमा जातीय द्वन्द्व भड्काउन रूपा सुनारले ईयूबाट डेढ करोड रुपैयाँ लिएको आरोप पुष्टि गर्ने आधार/स्रोत नेपाल पाना नामकाे पाेर्टलका संवाददाताले राखेका छैनन् । समाचारमा लेखिएकाे छ, ‘विश्वकै विकसित मुलुक अमेरिकामा समेत काला जातिको विषयलाई लिएर मुद्दा चलिरहेकै देखिन्छ । नेपालमा भने जातीय मुद्दा अशिक्षित र पुरानो पुस्ताबाट भएका त्रुटिहरूको विषयलाई लिएर समाजमा भाँडभैलो मच्चाउने तत्त्वहरुको बिगबिगी बढेको छ ।' समाचारमा भाँडभैलो मच्चाउने तत्त्व कुन हो भनेर पनि खुलाइएकाे छैन । तर, त्यसले रूपा र विभेदविरूद्ध आवाज उठाइरहेकाे पक्षलाई संकेत गरेको छ । छुवाछुतविरुद्ध न्याय मागेकै आधारमा भाँडभैलो गर्न लाग्यो भन्नु तर्कसंगत देखिँदैन ।

नेपालपाना अगाडि लेख्छ, ‘नेपालमा जातीय द्वन्द्व भड्काउन कयौँ विदेशी संघ-संस्थाहरूले करोडौँ रुपैयाँ दिएको खुलासा भएको छ ।' त्यो खुलासा के हो, कुन संस्थाले कसलाई दिएकाे, समाचारमा तथ्य छैन । केवल एकाेहाेराे दाबीहरू छन् ।

‘कथित् तल्लो जात भनाउँदा समुदायकै मानिसहरूले विदेशी डलर गोजीमा हालेर देशमा जातीय द्वन्द्व भड्काउन खोजेको पाइएको हो । पछिल्लो समय युरोपेली युनियन (ईयू) ले चोर बाटोबाट नेपालका जातीय विभेदविरुद्धमा अभियन्ताहरूलाई डलरमा भुक्तानी दिएर जातीय द्वन्द्व सुरु गराउन खोजेको देखिएको हो ।'

यहाँ पनि कहाँ कसले डलर गोजीमा हाल्यो भनेर खुलाइएको छैन । हचुवाको भरमा ईयूले चोर बाटाेबाट नेपालका अभियन्तालाई डलर दिएकाे आरोप लगाइएकाे छ ।

हुन त, रूपा सुनार प्रकरणमा छापिएको भ्रामक समाचार यो मात्र भने होइन । १० असारमा नेपालपानाले नै दलित अभियन्ता रूपा सुनारको स्टन्ट : जातीय द्वन्द्व गराउन युरोपियन युनियनको खेल, घरबेटीका श्रीमानले बाहिर ल्याए रूपाको असली कर्तुत शीर्षकमा अर्को समाचार लेख्यो, जुन यो समाचार तयार भइसक्दासम्म ५० हजारभन्दा माथि शेयर भइसकेको छ । याे शेयर पनि सत्य नै हाे भन्ने छैन । तर, फेरि शेयर गर्नेहरू समाजमा गनेमानेका मान्छे छन् । त्यसैले याे धेरै पाठकमा पुगेकाे, तिनले यी सूचना सत्य भनेर पत्याएकाे ठम्याउन गाह्राे छैन ।

समाचारमा लेखिएकाे छ, ‘रूपाले नै जातको कुरा निकालेकाले उनी कोठा चाहिएर भन्दा पनि कसैलाई न कसैलाई फसाउने नियतले नै आएको र त्यसमा आफूहरू परेको मुकुन्द (आरोपित घरबेटीका पति) ले नेपाल फ्ल्याससँगको कुराकानी यथार्थ बाहिर ल्याएका छन् ।' याे अनलाइनले नेपाल फ्ल्यास नामकाे अर्काे अनलाइनकाे समाचारलाई आधार मानेकाे देखिन्छ । उक्त अनलाइनले सरस्वतीका श्रीमान् भन्छन्- ‘रूपा सुनार कोठा खोज्न होइन, सर्वेक्षणमा आएकी हुन्’ शीर्षकमा सरस्वतीका श्रीमानकाे भनाइका आधारमा दुई दिनअघि समाचार लेखेकाे थियाे । तर, नेपाल फ्ल्यासकाे भन्दा चर्काे शीर्षक राखेर प्रकाशित नेपाल पानाकाे समाचारचाहिँ छ्यापछ्याप्ती भएकाे छ ।

समाचारमा घरबेटीका पतिले बाहिर ल्याएको यथार्थ के हो स्पष्ट पारिएको छैन । फगत शब्दमा फसाउने नियतले आएको यथार्थ बाहिर ल्याए भन्नुबाहेक अन्य तथ्य केही खुलाइएको छैन । घरबेटीका श्रीमानले यथार्थ बाहिर ल्याए भनेर माथि ठाेकुवा गरेका संवाददाताले समाचारकाे तल आइपुग्दा आराेपलाई आशंकामा परिणत गरिदिएका छन् ।

समाचारमा लेखिएको छ, ‘कुराकानीमा मुकुन्दले रूपा आफ्ना लागि कोठा हेर्नभन्दा पनि काठमाडौंमा दलितलाई कोठा नदिने सङ्ख्या कति रहेछ भन्दै सर्वेक्षण गर्दै हिँडेको आशङ्का गरेका छन् ।'

दुई अनलाइनमा प्रकाशित समाचारलाई सरसर्ती हेर्दा रूपामाथि लगाइएको आरोप पुष्टि गर्ने आधार देखिँदैन ।

नेपालपाना नामको अनलाइन कसले चलाएको साइटमा कतै उल्लेख छैन । समाचार कसले लेखेको त्यो पनि छैन । समाचारलाई पत्याउन सकिने आधार त झन् छँदै छैन । र पनि समाजका गनेमानेका कतिपयले यो समाचार फेसबुक ट्विटरमा शेयर गरेका छन् । यसरी भ्रामक खबरले मलजल पाएको देखिन्छ ।

सरस्वती प्रधानको घरमा आफू ५ वर्ष डेरा गरी बसेको बताउने एक जनाले फेसबुकमा सरस्वती भेदभाव गर्ने खालको नरहेको दाबीसहित लेखेको स्टाटसलाई पनि धेरैले शेयर गरिरहेका छन् । तर, भुल्न नहुने कुरा के हो भने, कुनै व्यक्ति वा उसको सोच पाँच वर्षअगाडि जस्तो थियो, आज पनि त्यस्तै हुन्छ भन्ने ग्यारेन्टी गर्न सकिँदैन । रूपा सुनारले उजुरी दिएको र यसलाई प्रहरीले समेत गम्भीर मानेर अगाडि बढाइसकेकाले सरस्वती त्यस्ती थिइनन् भन्ने तर्क कसरी सान्दर्भिक होला र ? अनि यस्ता निराधार र अनुमानका स्टेटमेन्टलाई बढावा दिनु त्यसैको समर्थनमा देखिनुजस्तै हुने अधिकारकर्मीहरू बताउँछन् ।

उजुरी दिइसकेँ : रूपा सुनार

आफूमाथि लागेको आरोप निराधार रहेको भन्दै सञ्चारकर्मी रूपा सुनारले प्रेस काउन्सिलमा उजुरी दिएकी छन्, जुन दर्ता हुन बाँकी छ । प्रेस काउन्सिल मिडियाकाे नियामक निकाय हाे । रूपाले आफूमाथि लगाइएको आरोप पुष्टि गर्न चुनौतीसमेत दिएकी छन् । 'विभिन्न अनलाइनहरूले हामीलाई आरोप लगाउँदै मनखुसी समाचार लेखिरहेका छन् । प्रेस काउन्सिल पुगेर हामीले उजुरी दिएका छाैँ', उनले शिलापत्रसँग भनिन् । उनले सार्वजनिक वृत्तमा प्रभावशाली व्यक्तिहरूलाई भरपर्दाे स्राेतले दिएका समाचारहरू मात्रै शेयर गर्न अनुराेध गरेकी छन् ।

याे पनि...