बीएण्डसीलाई सम्बन्धन दिलाउन बालुवाटारको 'घेराबन्दी'मा चिकित्सा शिक्षा आयोग

बीएण्डसीलाई सम्बन्धन दिलाउन बालुवाटारको 'घेराबन्दी'मा चिकित्सा शिक्षा आयोग

A+ A A-

चिकित्सा शिक्षा आयोगका उपाध्यक्ष डा. श्रीकृष्ण गिरीले खुट्टा कमाएका हुन्थे भने यतिबेला विवादास्पद मेडिकल सञ्चालक दुर्गा प्रसाईंको बीएण्डसी मेडिकल कलेजले विद्यार्थी भर्ना गर्न सुरु गरिसकेको हुन्थ्यो । शुक्रबार अयोगको बैठकमा उपाध्यक्ष गिरी चट्टानझैँ उभिँदा बीएण्डसीले मेडिकल कलेजको सम्बन्धन पाउन सकेन ।

तर, बीएण्डसीलाई सम्बन्धन दिलाउने बालुवाटरको प्रयासमा ब्रेक भने लागिसकेको छैन । आयोग स्रोतका अनुसार उपाध्यक्ष गिरीलाई हटाएर भए पनि बीएण्डसीलाई सम्बन्धन दिने मनस्थितिमा छ, बालुवाटार । ‘बालुवाटार आयोगका उपाध्यक्ष गिरीलाई मनोवैज्ञानिक त्रास दिएर उपाध्यक्षबाट हटाउन चाहन्छ,’ एक सदस्यले भने, ‘सिधै उपाध्यक्षलाई हटाउँदा अदालतबाट पुनःस्थापित भएर आउने हुनाले गिरीले नै विकल्प दिऊन् भन्ने बालुवाटारको सोच छ ।’

एउटा विश्वविद्यालयले पाँचवटाभन्दा बढी कलेजलाई सम्बन्धन दिन नसकिने बताउँछन्, त्रिभुवन विश्वविद्यालयका पूर्वउपकुलपति केदारभक्त माथेमा । माथेमा चिकित्सा शिक्षा आयोग बन्नुअघि चिकित्सा शिक्षासम्बन्धी राष्ट्रिय नीति तर्जुमा उच्चस्तरीय कार्यदलका अध्यक्ष थिए । उनकै कार्यदलले दिएको प्रतिवेदनका आधारमा चिकित्सा शिक्षा आयोग बनेको थियो ।

‘कुनै एउटा कलेजलाई सम्बन्धन दिँदा नहुने कुरा होइन । धेरै कलेजलाई दिँदा विश्वविद्यालयले हेर्न सक्दैन । राम्रोसँग चलाउने हो भने तीनवटाभन्दा बढी सम्बन्धन दिन सकिँदैन । तर, पाँचवटासम्म दिऔँ भनेर राखेको हो । अब पाँचबाट बढाउने हो भने के हुन्छ ?,’ उनी प्रश्न गर्छन ।

क्षमताभन्दा बढी सम्बन्धन दिइसकेकाले अब त्यो दायर नाघ्न नहुने उनको तर्क छ । ‘एउटा विश्वविद्यालयले १२–१३ वटालाई दिएको छ । थप्दै जाने हो भने विश्वविद्याललाई फाइदा हुन्छ, शुल्क पाउँछ,’ उनी भन्छन्, ‘कलेजले व्यापार गर्छ, फाइदा हुन्छ । तर, स्वास्थ्य शिक्षाको गुणस्तर के हुन्छ ?’

आयोगलाई घेराबन्दीमा पारेको आरोप लागिरहँदा हामीले शिक्षा र स्वास्थ्य दुवै मन्त्रालयका मन्त्रीलाई पटकपटक फोन सम्पर्क गर्ने प्रयास गरेका थियौँ तर उनीहरू सम्पर्कमा आएनन् ।

यद्यपि, आयोग नेतृत्वको स्पष्ट सन्देश छ, ‘प्रक्रिया पूरा भए सम्बन्धन पाउँछ, पूरा नभए पाउँदैन । कानुनभन्दा माथि कोही पनि छैन ।’

उपाध्यक्ष डा. गिरीलाई गलाएर सम्बन्धन दिने माइन्युटमा लेख्न चाहन्थे, शिक्षामन्त्री कृष्णगोपाल श्रेष्ठ र स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री शेरबहादुर तामाङ । बैठक सकिएपछि पनि उपाध्यक्ष गिरीलाई उनीहरूले ३ घण्टा घेराबन्दीमा पारेको आयोगस्रोत बताउँछ ।

‘उहाँलाई गलाउने, थर्काउने प्रयास भयो । तर, प्रक्रियाभन्दा बाहिर जान नसकिने अडान गिरी सरले राख्नुभयो,’ आयोगका एक सदस्य भन्छन्, ‘सरले खुट्टा कमाएको भए शुक्रबार बीएण्डसीले सम्बन्धन पाइसकेको हुन्थो । सर कत्ति पनि गल्नुभएको छैन ।’

बिहान ११ बजे नै बैठक बोलाएर सम्बन्धन दिने माइन्युट तयार गर्ने योजना थियो, बालुवाटारको । प्रधानममन्त्री केपी ओलीले पनि बैठकमा सम्बन्धन दिनुपर्ने र आयोग बनेको दुई वर्षसम्म कार्यसम्पादन नभएको भन्दै आयोगको आलोचनामा समय खर्चिए ।

‘बीएण्डसीलाई सम्बन्धन नदिएकै कारण प्रधानमन्त्रीले आयोगको कार्यसम्पादनमाथि प्रश्न उठाउनुभएको हो,’ आयोगका एक सदस्य भन्छन् । आयोगको अध्यक्ष प्रधानमन्त्री भए पनि निर्णय गर्ने अधिकार उपाध्यक्षमा रहेकाले बालुवाटार आयोग नेतृत्वसँग रुष्ट बनेको हो । उपाध्यक्ष गिरीलाई शिक्षा र स्वास्थ्यमन्त्री दुवैले प्रश्न गरेका थिए, ‘देश बनाउन नदिने तत्त्वसँग मिल्ने ? विकासमा भाँजो हाल्ने ? तपाईँले नेपाललाई मेडिकल शिक्षाको हब बनाउनबाट रोक्नुभयो ।’ मन्त्रीद्वयले देश बनाउन नदिने तत्त्व भनेर नागरिक समाजलाई इंगित गरेका थिए ।

सरकारले स्वास्थ्यजस्तो संवेदनशील विषयलाई बजारमा लगेर बेच्न खोजेको भन्दै नागरिक समाजले बीएण्डसीलाई सम्बन्धन दिने बैठक चलिरहेकै बेला निषेधाज्ञा अवज्ञा गर्दै सडकमा विरोध प्रदर्शन गरेको थियो । प्रहरीले प्रदर्शनकारीलाई गिरफ्तार गरेको थियो । गिरफ्तारीमा परेलगत्तै लेखक खगेन्द्र संग्रौलाले शिलापत्रसँग भनेका थिए, ‘सरकारले जनस्वास्थ्यको संवेदनशील मुद्दालाई बजारको जिम्मा लगायो । यसले जनताको स्वास्थ्यलाई दुर्गा प्रसाईंजस्तो मेडिकल माफियाको खल्तीमा पर्ने गरी बेच्यो ।’

जुझारु नागरिकका कारण पनि बालुवाटार ब्याक भएको निष्कर्ष छ, सोलिडारिटी फर डाक्टर गोविन्द केसी अलायन्सको । ‘नागरिक सडकमा निस्कनेबित्तिकै बालुवाटरभित्र तरंग आयो,’ अलायन्सका संयोजक डा. जीवन क्षत्री भन्छन् ।

मेडिकल शिक्षाको गुणस्तर नियमन गर्न बनेको आयोगमाथि राज्यको प्रमुख व्यक्तिले धम्क्याउने शैलीमा निर्देशन दिनु विडम्बना भएको बताउँछन्, माथेमा । ‘राज्यको कार्यकारी प्रमुखले तर्साउने शैलीमा विश्वविद्यालयलाई अह्राउने, आयोगलाई निर्देशन दिने कुरा हुन्छ ? पञ्चायतमा पनि नभएको व्यवहार लोकतन्त्रमा हुन थाल्यो,’ उनी भन्छन्, ‘चिकित्सक संघ/संस्था यो विषयमा किन बोल्दैनन् ?’

याे पनि...

शुक्रबार यसरी टर्‍यो दुर्गा प्रसाईंको अस्पताललाई दिन लागिएको मेडिकल कलेजको सम्बन्धन

प्रधानमन्त्रीले डा. गिरीलाई बीएण्डसीको सम्बन्धन वा राजीनामा रोज्न धम्क्याएको भन्दै नागरिक आन्दोलनद्वारा भर्त्सना

मार्सीको स्वाद र नुनको सोझो

संविधानमाथि ओली, कानुनमाथि प्रसाईं, तर पनि सम्बन्धन आकाशकै फल !

प्रकाशित मिति: आइतबार, जेठ ३०, २०७८ १६:५५