गलत सूचनाको शिकार नहुनुस् है !

A+ A A-

युथ रिपोर्टर शिलापत्रडटकमले सुरु गरेको युवालक्षित स्तम्भ हो । यो स्तम्भमा दूरदराजमा रहेर सामाजिक जागरण र समाज रुपान्तरणमा भूमिका खेलिरहेका युवावर्गका सूचना संकलन सीप, लेखन कला र सिर्जनात्मक क्षमतालाई प्रोत्साहन गरी उनीहरूका अंकुराउँदै गरेका सिर्जनात्मक चेतलाई प्रोत्साहन गर्ने खालका सामग्री प्रकाशन गर्नेछौँ । यो अभियानमा जोडिएर सहकार्य गर्न शिलापत्रडटकम आह्वान गर्दछ । (सं.)

विश्वभर महामारीको रूपमा फैलिएको नोवेल कोरोना भाइरस (काेभिड–१९) काे राेकथाम तथा न्यूनीकरणका लागि सरकारले गरेकाे लकडाउनका कारण एकदमै समस्या परेको छ । हामी सबै सरकारले बनाएको नियम पालना गर्दै घरभित्रै बसिरहेका छौँ । अहिलेको महामारीको समयमा सबैभन्दा बढी खट्किएकाे विषय भनेकाे सही सूचनाकाे अभाव हाे ।

इन्टरनेटको पहुँचबाट टाढा रहेका बालबालिका तथा मेरो घरमा रहनुभएका हजुरबुबा हजुरआमाहरूलाई माहामारीका बारेमा सही सूचना पाउन नै मुश्किल छ ।

इन्टरनेटको पहुँचबाट टाढा रहनुभएका उहाँहरूलाई विभिन्न व्यक्तिहरूले अनावश्यक डर र त्रास देखाई भ्रम फैलाइरहेका हुन्छन् ।

अझ भनौँ, इन्टरनेटमा पनि कुन समाचार सत्य हो र कुन समाचार झुट भनेर छुट्याउन झनै गाह्रो भइरहेकाे छ । यस्तो अवस्थामा कम साक्षर हुने व्यक्तिहरू पनि त्यस्ता झुट र भ्रामक समाचारको शिकार भइरहेका छन् ।

इन्टरनेटबाट टाढा हुने बालबालिका तथा अन्य व्यक्तिहरू टेलिभिजनको माध्यमबाट सूचना पाए पनि सामाजिक सञ्जालबाट भने सही सूचना पाउन मुश्किल बन्दै गएको छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

त्यसपछि मैले पढाइ छाेडेँ

हामी विद्यार्थीहरू पनि कहिलेकाँही यस्ता भ्रामक सूचनाको शिकार बनिरहेका हुन्छौँ । यस्तो अवस्थामा भर्खर मोबाइल चलाउन सिकेर सामाजिक सञ्चालमा सूचनाहरू पढ्न सुरु गर्नुभएका हजुरबुबा हजुरआमाहरूलाई सही सूचना पाउन निकै सकस नै पर्ने गर्दछ ।

त्यसैले गर्दा गाउँमा सही सूचना यो हो भनेर भन्न नसके पनि घरमै बसेर म परिवारका सदस्यहरूलाई सही सूचनाका बारेमा जानकारी दिने गरेकी छु ।

मलाई सानैदेखि सूचना प्रवाह गर्न र पत्रकारिता क्षेत्रमा रुचि थियो । त्यसैले म सामाजिक सञ्जालमा पनि कुन सूचना सही र कुन सूचना गलत छन् भनेर सधैँ हेर्ने र पढ्ने गर्छु । मलाई कोही पनि गलत सूचनाको शिकार नहोस् भन्ने लाग्छ ।

झन् अहिले त कोरोनाको त्रासले विश्व नै त्रसित बनेको छ । यस्तो अवस्थामा सामाजिक सञ्जालहरूमा पनि डर पैदा गर्ने विभिन्न गलत समाचारको बिगबिगी छ ।

यस्तो अवस्थामा थप मनोवैज्ञानिक त्रास उत्पन्न हुन्छ । त्यसैले पनि सही सूचना गाउँमा पुर्‍याउन नसके पनि आफ्नै घरमा भने गलत र सही सूचनाका बारेमा जानकारी दिने गर्दछु ।

यो पनि पढ्नुहोस

अनलाइन कक्षा र हजुरबाको बालविवाह कहानी

त्यसैले लकडाउनको समयमा म घरमै बसेर इन्टरनेटबाट सही सूचना छनाेट गरी हजुरबुबा हजुरआमालाई कोरोनाबाट कसरी बच्ने भनेर सिकाउँछु । त्यति मात्र होइन, खानेकुरा कसरी पकाएर खाने, कुन खानेकुराले रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ भन्ने कुराहरूको जानकारी पनि दिने गर्छु ।

यसरी सही समाचार परिवारमा सुनाउँदा कोरोनाको त्रास पनि कम गर्न सकिन्छ । र, आफूलाई पनि सही समाचार परिवारमा सम्प्रेषण गर्न पाउँदा आत्मसन्तुष्टि पनि मिल्छ ।

हुन त अहिले परिवारमा मात्रै सीमित छु । विद्यार्थी नै भएकाले बाहिर सूचना सम्प्रेषणको काम औपचारिक रूपमा गर्न पाएकी छैन । तर, भविष्यमा भने परिवारमा मात्र सीमित नरहेर सिंगो विश्वलाई नै सही सूचना सम्प्रेषण गर्ने लक्ष्य छ ।

त्यसैले मलाई यो महामारीको समयमा मात्र नभएर हरपल जुनसुकै कुरामा आफू पनि सचेत भई अरुलाई समेत सचेत गराउन मन लाग्छ ।

याे त भयाे सूचना प्रवाह गर्ने मेरो पहिलो साैख । अब कुरा गरौँ, अर्को साैखको । त्यो हो पुराना कुराहरू बुढापाकाहरूबाट सुन्ने । अर्थात् मलाई हजुरबुबा र हजुरआमाको कहानी, पुराना जीवनशैली र कथनहरू सुन्न साह्रै मन पर्छ ।

कहिलेकाहीँ हजुरआमासँग कहानी र उहाँका जीवनमा भएका घटनाका बारेमा भन्न गनगन पनि गर्छु तर मेरी हजुरआमाले झन्झट नमानी सबै सुनाउनुहुन्छ ।

साैखहरूबाहेकका मेरा केही इच्छाहरू पनि छन्, जसका लागि म सानै उमेरदेखि नै सक्रिय हुँदै इच्छा परिपूर्तिका लागि लागिपरिरहेकी छु । मलाई समाजसेवा गर्न औधी मन पर्छ । अझ मजस्ता किशोरी तथा बालबालिकाहरू कुनै समस्यामा परेका छन् या कुनै गलत बाटोमा हिँडिरहेका छन् भने सही बाटोमा ल्याउनुपर्छ भन्ने मान्यता राख्छु ।

त्यसका लागि म त्यस्ता किशोरकिशोरी वा बालबालिका भेटेमा सकेसम्म आफैँले सम्झाएर गलत र सही बाटो छुट्याउन सक्ने बनाउँछु । यदि यसो नभएको खण्डमा मजस्ता अन्य साथीहरू मिलेर स्थापना गरेको बाल क्लबमा गएर साथीहरूसँग मिलेर त्यस्ताे काम रोक्ने गर्छु ।

हाम्रो गाउँठाउँमा धेरै प्रकारका बालबालिकाहरू छन्, जो विभिन्न दुर्व्यवहार तथा बालविवाहबाट शोषित छन् । त्यस्ता बालबालिका वा किशोर, किशोरीलाई उद्धार गर्ने सही शिक्षा दिने गर्दछु । यसका लागि म सधैँ क्लबका साथिहरूसँग सहयोग लिने गर्दछु । यसरी समस्यामा परेकालाई सहयोग गरेर समाजलाई स्वच्छ र दुर्व्यवहारमुक्त बनाउने मेरो इच्छा हो ।

यो पनि पढ्नुहोस

सामाजिक सञ्जालः जाने दामी, बेवास्ताले हानि

अँ साँच्चि, तपाईंहरूलाई मेरो इच्छा र साैखहरू बताइरहँदा आफ्नो परिचय दिन भने भुसुक्कै बिर्सेछु । तर पनि केही छैन, मेरो परिचयभन्दा मेरो इच्छाले पक्कै पनि तपाईंलाई पनि समाजसेवा गर्न प्रेरित गर्नेछ । हैन त ?

अबचाहिँ भन्छु है, मचाहिँ उशा सुनार । अहिले बाँके जिल्लाको खजुरा भन्ने ठाउँमा बस्छु । र, खजुरामा नै बाल क्लब सञ्चालन गरेर यस्ता समाज सेवाका कामहरू गर्दै आएकी छु ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, जेठ २५, २०७७ १५:०४