गहिरो संघर्षतिर मध्यपूर्वः इरान र अमेरिकाले अब के गर्लान् ?

हवाई आक्रमणको छायाँ चित्र । सौजन्यः जेरुसलेम पोस्ट ।

A+ A A-

१३ अप्रिलमा आफूमाथि भएको आक्रमणको जवाफ भन्दै इजरायलले इरानमाथि मिसाइल हानेसँगै मध्यपूर्व गम्भीर संघर्षतिर उन्मुख बनेको छ ।

इरानले यसअघि नै इजरायललाई चेतावनी दिँदै भनेको थियो, ‘सिरियामा हाम्रा कमान्डर र सैनिक हत्या गरेकोमा हामीले इजरायलमाथि आक्रमण गरेका हौँ । हामी यत्तिमै रोकिन चाहन्छौँ तर कुनै पनि सानो आक्रमण फेरि भएमा निर्णायक र व्यापक परिणाम चखाउँछौँ ।’ इरानले यस्तै चेतावनी अमेरिकालाई पनि दिएको थियो ।

१ अप्रिलमा सिरियाको दमास्कसमा इजरायली सेनाको आक्रमणबाट दुई वरिष्ठ कमान्डरसहित इरानका सात जना सैन्य सल्लाहकार मारिएका थिए । त्यसैको जवाफ भन्दै इरानले १३ अप्रिल मध्यराति करिब ३०० ड्रोन र मिसाइल पहिलोपल्ट यहुदी राज्यमाथि दागेको थियो । तर इजरायल, अमेरिका, बेलायत, फ्रान्सलगायत देशले उसका ९९ प्रतिशत मिसाइललाई आकाशमै नष्ट गरिदिए । इजरायलको वायु रक्षा प्रणाली आइरन डोमले यस्ता रकेट मिसाइललाई आकाशमै उडाइदिने क्षमता राख्छ ।

सम्बन्धित समाचार

मध्यपूर्वमा इरान र इजरायल भिड्दा खाडीका नेपालीलाई पर्न सक्छ आपत्

त्यसपछि इजरायलले पनि इरानलाई जवाफ दिने बताएको थियो । तर, अमेरिका, बेलायतलगायतका देशले हतारमा निर्णय नलिन इजरायललाई सचेत गराउँदै आएका थिए । अमेरिकाले त इरानमाथि आक्रमण गरे त्यसपछिको परिस्थितिमा आफू संलग्न नहुने प्रस्ट पारेको थियो । यी सबै दबाबका बीच इजरायलले इरानमाथि आक्रमण गरेको हो ।

अमेरिकाको एनबीसी न्युजलाई अमेरिकी अधिकारीले बताएअनुसार, इजरायलले स्थानीय समयअनुसार शुक्रबार इरानको इस्फहान प्रान्तलाई ताकेर मिसाइल हानेको हो । आक्रमणबाट के कति क्षति भयो भन्ने विवरण बाहिर आएको छैन । इरानले इस्फहान प्रान्तसहित आसपासका विमानस्थलहरूको उडान तत्कालै रद्द गरी वायु रक्षा प्रणाली सक्रिय पारेको अल जजिराले लेखेको छ ।

संयोग या इजरायलको योजना, यो आक्रमण इरानका सर्वोच्च नेता अयातुल्ला अली खामेनेईको जन्मदिनमै भएको छ । उनी ८५ वर्ष लागेका छन् ।

इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले अमेरिकालाई गम्भीर र व्यापक संघर्षतिर तानिरहेकोमा राष्ट्रपति जो बाइडेन पनि सन्तुष्ट थिएनन् । त्यसैले इजरायलको रक्षाका लागि अमेरिकी समर्थन जारी राखिए पनि तत्काल इरानमाथि आक्रमण गरे त्यसपछिको परिस्थितिमा आफू संलग्न नहुने स्पष्ट सन्देश बाइडेनले नेतान्याहुलाई दिएका थिए । तर, धुर दक्षिणपन्थी नेतान्याहुले अमेरिकालाई पनि नटेरी मिसाइलको जवाफ मिसाइलले दिएका छन् ।

इजरायलले इस्फहान प्रान्तलाई निशाना बनाएको छ, जुन कैयौँ परमाणु केन्द्र र एउटा मुख्य सैन्य आधार भएको शहर हो । बीबीसीका अनुसार, इस्फहान इरानको राजधानी तेहरानभन्दा झण्डै ३५० किलोमिटर दक्षिणमा पर्छ ।

इरानी अखबार तेहरान टाइम्सको अनलाइन संस्करणमा प्रकाशित समाचारअनुसार, इरानको परमाणु सुरक्षा प्रमुख जनरल अहमद हकतलबले आफ्नो परमाणुलाई निशाना बनाए इजरायललाई गम्भीर प्रतिक्रिया दिइने बताएका छन् ।

उनले भनेका छन्, ‘यहुदी शासकले हाम्रो परमाणु सुविधा र केन्द्रविरुद्ध कारबाही गर्ने निर्णय गरेको हो भने उसले हाम्रो प्रतिक्रियाको सामना गर्नुपर्नेछ ।’

जे होस्, अब इरानले कस्तो प्रतिक्रिया जनाउँछ र यसमा अमेरिकालगायतका देशको भूमिका कस्तो रहन्छ भन्ने कुराले मध्यपूर्वको आगामी संघर्षको गहिराइ तय गर्नेछ ।

इजरायल र इरान दुवै शक्तिशाली छन् । आकारमा सानो भए पनि ९० लाख जनसंख्या भएको इजरायल सैन्य क्षमता र आधुनिक प्रविधियुक्त रक्षा प्रणालीमा सशक्त छ । उसलाई विश्व शक्ति राष्ट्रहरू अमेरिका, बेलायत, फ्रान्सलगायतले साथ दिँदै आएका छन् । खासगरी परमाणु हतियारका कारण ९ करोड जनसंख्या भएको इरानलाई शक्तिशाली मानिन्छ । मध्यपूर्वमा ध्रुवीकरण बढ्दा मुस्लिम देशसहित चीन र रुसको साथ उसले पाउन सक्छ । गत वर्ष मात्र चीनले इरानलाई उसको जानीदुस्मन साउदी अरेबियासँग मेलमिलाप गराइदिएको थियो ।

अमेरिकालगायत पश्चिमा जगत् रुसविरुद्धको युद्धमा युक्रेनलाई सघाइरहेका छन् । मध्यपूर्वमा हमासविरुद्ध इजरायलको संघर्ष नै उनीहरूका लागि भारी पर्दै आएको थियो । त्यसैले अमेरिकाले गाजामाथि हाबी भइसकेको इजरायललाई पछि सर्न दबाब दिँदै आएको थियो । इजरायल पनि गाजाबाट पछि सर्दै गरेको बेला इरानले एक्कासित मिसाइल दागेको थियो ।

इरान र इजरायलबीच संघर्ष चर्किए यसको फाइदा रुसलाई पुग्ने अमेरिकाको चिन्ता छ । किनकि, युक्रेनको पक्षमा रहेका मुलुकहरू इजरायलतिर केन्द्रित हुँदा उता रुसले छिट्टै युद्ध जित्न सक्छ ।

यसबाहेक नेपालजस्ता मुलुकलाई मध्यपूर्वको तनावले संकटमा पार्न सक्छ । इन्धनदेखि वैदेशिक रोजगारीका क्रममा गल्फ देशमा रहेका नेपालीलाई आपत् पर्न सक्ने चिन्ता छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, वैशाख ७, २०८१ ०९:५१