प्रधानमन्त्री प्रचण्डसामु निरीह छन् कांग्रेस सभापति देउवा ?

A+ A A-

नेपाली कांग्रेसका नेताहरू गुनासो गर्छन्- कांग्रेसले आफूले गरेको कामको प्रचार गर्न सकेन । पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नेतृत्वको वर्तमान सरकारमा ९ जना मन्त्रीकाे प्रगति विवरण माग्ने कुरा गत केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा पनि उठेकाे थियाे । त्यसमा मन्त्रीसहित केही नेताकाे तर्कचाहिँ मन्त्रीले गरेका कामकाे प्रचार हुन नसकेकाे भन्ने थियाे ।

हुन पनि केही समयदेखि माओवादी केन्द्रबाट मन्त्री भएकाहरूकाे चर्चा धेरै रहेकाे छ । गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ, संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री सुदन किराँतीलगायतका मन्त्री चर्चामा रहेका छन् ।

सत्ता गठबन्धनकाे सबैभन्दा ठूलाे र बलियाे दल कांग्रेसका मन्त्री गुमनाम हुने अवस्थाले सरकार माओवादीकाे एकलजस्ताे भान परिरहेकाे छ । प्रधानमन्त्रीसामु निरीह भएको पार्टीकै नेताहरू बताइरहेका छन् । कांग्रेस नेता मीन विश्वकर्मा भन्छन्, ‘निरीह भएको महसुस भएको छ, प्रधानमन्त्री, गृहमन्त्री र सञ्चारमन्त्री नै रहेछ देखिने । अब अरु मन्त्रालयहरू राम्रा काम गरे पनि बाहिर एक्स्पोज हुँदैन । कांग्रेसका मन्त्रीहरू स्टन्टबाजी गर्न जान्दैनन् ।’

हुन पनि सत्ता साझेदार दल कांग्रेसकै सांसद र नेताहरू विभिन्न अभियाेगमा पक्राउ पर्ने र न्यायिक जेलमा समेत पुग्न थालेपछि कांग्रेसका नेताहरू माओवादीकाे एकल सरकारजस्ताे भएकाे भन्दै असन्तुष्टि मात्र पाेखिरहेका छैनन्, प्रधानमन्त्री प्रचण्डमाथि दबाब बढाउनुपर्ने तर्क गरिरहेका छन् ।

त्यही कुरा मंगलबार नेपाल निजामती कर्मचारी युनियनको कार्यक्रममा कांग्रेसको संस्थापन इतर समूहका नेता डा. शेखर कोइरालाले संकेत गरेर नै भने– सरकार आफ्नो हो कि होइन भन्ने महसुस भइरहेको छ ।

कोइरालाले भने, ‘हामी झण्डै ९० जना सांसद छौँ, मन्त्रीहरू पनि छन् । तर, सरकार हाम्रो हो कि होइन भन्ने महसुस भइरहेको छैन, जतिसुकै भने पनि संसदीय प्रणालीमा प्रधानमन्त्री नै सर्वेसर्वा हो ।’

प्रचण्डले भने जस्तै उनी पाँचै वर्ष प्रधानमन्त्री रहने परिस्थिति बनेकाे हाे ?

सरकारको नेतृत्व कांग्रेसले लिन सक्ने हो भने पार्टीको वर्चस्व हुने र जनतालाई पनि आश्वस्त पार्न सकिने उनले बताए । उनले सरकारको नेतृव लिन सक्ने हो कि होइन भनेर देउवालाई प्रश्न गरे । काेइरालाकाे प्रस्ट भनाइचाहिँ या त प्रधानमन्त्री प्रचण्डमाथि लगाम लगाउनुपर्‍यो या त कांग्रेसबाट प्रधानमन्त्री हुनुपर्‍यो । काेइरालाले भने, ‘सभापतिजी यहीँ हुनुहुन्छ, उहाँले त प्रधानमन्त्री (पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड) सँग कुराकानी गरिरहनुभएकै हुन्छ, जतिसकै भने पनि प्रधानमन्त्री नै सर्वेसर्वा हो, त्यो पनि एउटा कारण होला– प्रधानमन्त्रीले भनेका कुरा मन्त्रीहरूले काट्न नमिल्ने । त्यस कारण नेतृत्व हामीहरूले लिन सक्ने हो कि होइन ?’

देउवा निरीह हाे ?

प्रधानमन्त्री प्रचण्डको सामुन्ने देउवा निरीह भएको कांग्रेसभित्र प्रश्न अहिले मात्रै उठेको होइन । संस्थापन र संस्थापनइतर पक्षका नेताहरूले सुरुवाती चरणमै प्रश्न उठाएका हुन् । खासगरी, उपसभापति पूर्णबहादुर खड्कासँग देउवाको निकटता र विश्वास पछिल्ला दिनमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डसमक्ष पोखिएको टिप्पणी भइरहेको छ । प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र उपसभापति खड्काबीच केही समययता घनिष्ठता बाक्लो रहेको छ ।

१० पुस २०७९ सम्म पनि प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई बनाएर जानुपर्ने पक्षमा खड्का थिए । त्यसको विपक्षमा प्रकाशशरण महतसहित आरजु राणासम्म थिए । खड्काको आवाज कमजोर भएपछि १० पुसमा माओवादी केन्द्र र कांग्रेसको चुनावी गठबन्धन भत्कियो, एमाले र माओवादी केन्द्रले सरकार बनाए अनि प्रधानमन्त्री प्रचण्ड नै भए । खड्काको भनाइ नमानेकै कारण गठबन्धन भत्किएको बुुझाइमा पुगेका देउवा त्यसपछि खड्काको लाइनमा हिँडिरहेको बताइन्छ । खड्काकै प्रयासमा एमाले र माओवादी केन्द्रका गठबन्धन भत्किएको देउवाको बुुझाइ रहेको छ ।

सोही कारण प्रचण्ड र खड्का सम्बन्धका कारण देउवा प्रचण्डमाथि हावी हुन नसकेको विश्लेषण भइरहेको छ । अर्कातिर देउवाले आफ्नै श्रीमती आरजु राणलाई पार्टी सत्ता र राज्यसत्तामा एकसाथ स्थापित गराउने प्रयासमा रहेका छन् । आउँदो महाधिवेशनमा आरजुलाई पदाधिकारी बनाउने लाइनमा देखिएका सभापति देउवाले ट्रायलका लागि नै अहिले संसदीय समितिको सभापति बनाएको पनि विश्लेषण कांग्रेस नेताहरूको छ । संस्थापन पक्षका नेताहरूको बुुझाइमा आरजुलाई कृषि समितिको सभापति बनाउन अपेक्षित विरोध नभएपछि पार्टी सत्तामा स्थापित गराउन परिस्थिति अनुकूल बनाउन सकिन्छ भन्ने बुुझाइमा देउवा रहेका छन् । त्यसबाहेक प्रचण्डले पनि देउवालाई त्रासमा राखिरहेका छन् ।

कांग्रेसका एक नेताको भनाइमा एकातिर भ्रष्टाचारका फाइल खोलेर देउवालाई प्रचण्डले त्रासमा राखेका छन् अर्कातिर एमालेसँग मिलिदिन सक्ने संकेत दिएर पनि त्रासमा राखेका छन् । यी दुवै त्रासमा रहेका कारण देउवा तत्काल प्रचण्डमाथि दबाब बढाउन सक्ने अवस्था छैन । प्रचण्ड बिच्किएर बालकोट पुगे अर्कोपटक प्रधानमन्त्री हुने सपना देउवाका लागि दूर हुने सम्भावना हुन्छ । त्यसबाट डराएका देउवा तुलनात्मक रुपमा प्रचण्डसामु दरिलो अडान राख्न सक्दैनन् । यद्यपि,पछिल्ला दिनमा पार्टीभित्र फेरिँदो समीकरणको संकेतले भने देउवालाई दबाब बढेको छ । त्यसैको प्रतिफल २९ साउनमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डसँग कडा रूपमा प्रस्तुत भएको कांग्रेस नेताहरूको भनाइ छ । त्यही दबाब पनि प्रचण्डले एआईजी सरुवादेखि नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणको दोस्रो चरणको अनुसन्धान प्रभावित गराइदिए ।

‘अहिले सभापतिज्यू आफू र श्रीमती (आरजू राणा) बारेमा मात्र सोच्ने गर्नुभएको छ । माओवादी सामु निरीह हुनुभएको छ,’ कांग्रेस संस्थापनइतर समूहका एक नेताले शिलापत्रसँग भने । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले पाँचै वर्ष प्रधानमन्त्री चलाउने परिस्थिति बन्दै गएको बताउनु र सभापति देउवा निरीह देखिनु संयोग मात्रै नभएको ती नेताको शंका छ ।

‘प्रधानमन्त्रीले पाँच वर्ष चलाउने परिस्थिति बन्दै गएको बताउनुभयो । त्यसैले शेखर दाइले शंका गर्नुभएको हो,’ ती नेताले भने । सत्ता सहकार्य गर्न एमालेले गरेको प्रस्ताव अस्वीकार गरेपछि एमालेले कांग्रेसको भूमिका के हो भनेर प्रस्ट हुन खोजिरहेको छ ।

बहुमतका लागि ३२ सिटको माओवादीले १०६ सिटको समर्थन अन्य पार्टीबाट जुटाएको छ । तैपनि प्रधानमन्त्री प्रचण्ड भन्दैछन्- पाँच वर्ष हट्न पर्दैन र गठबन्धन पनि टिक्छ ।

‘अहिले म प्रधानमन्त्री भएको ८ महिना भएको छ । म त हट्नु परेको छैन । मलाई लाग्छ पाँच वर्षै हट्नु पर्दैन जस्तो देख्दै छु । गठबन्धन पाँचै वर्ष चल्छ होला,’ गत शनिबार प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भनेका थिए ।

प्रचण्डको सो भनाइपछि कांग्रेससँग माओवादीको छलफल भएको छैन । सत्ता गठबन्धनको निर्माण हुने समयमा भएको आलोपालो प्रणालीमा सरकार फेरिनेमा कांग्रेस ढुक्क छ । ‘पूर्णकालीन मै हो भनेर भन्नुभयो । त्यो कसैसँग लक्षित होला । हामीसँग र प्रधानमन्त्रीसँग त्यो विषयमा छलफल भएको छैन,’ कांग्रेस प्रचार विभाग प्रमुख मीन विश्वकर्माले शिलापत्रसँग भने ।

गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठको कारणले गठबन्धनमा गडबड हुन सक्ने विश्वकर्मा बताउँछन् । गृहमन्त्री श्रेष्ठले छानीछानी अरुलाई फसाउने र आफ्नालाई बचाउने काम गरिरहेको उल्लेख गर्दै त्यस्तो स्टन्ट नरोकिए गठबन्धनमै गडबडी हुने दाबी गरेका छन् ।

‘उहाँ गृहमन्त्री बन्दा हामीले राम्रै अपेक्षा गरेका थियौँ तर उहाँमा बचपना देखियो । कामभन्दा हल्ला बढी गरेर स्टन्टबाजी गर्न थाल्नुभो,’ विश्वकर्माले भने, ‘प्रचण्डले आफूले राम्रो गर्न चाहेको भन्दै कांग्रेसको साथ माग्नुभयो । हामीले पनि राम्रो काम गर्नुहुन्छ भने समर्थन छ भन्यौँ तर अहिलेको सरकारको दिशा उल्टो भयो ।’

गृहमन्त्री श्रेष्ठले छानीछानी अरुलाई फसाउने र आफ्नालाई बचाउने काम गरिरहेको कांग्रेस नेताको बुझाइ छ । ‘यो सबै हेरेर कांग्रेस बस्न सक्दैन । हामीले संयता अपनाएका छौँ । कांग्रेसजस्तो जिम्मेवार पार्टीले अस्थिरता निम्त्याउनु हुन्न भनेर लाग्दा उल्टै हामीलाई नै पेल्ने ?,’ उनले प्रतिप्रश्न गरे ।

सभापति देउवाविरुद्ध इतर समूहले निरीह बनेको मात्र आरोप लगाएको छैन , पार्टीलाई विधिअनुसार चलाउन नसकेको, भ्रष्टाचारका मुद्दालाई सत्ता बार्गेनिङमा खपत गरेको, पार्टीका निर्णयहरूसमेत कार्यान्वयन नगर्ने, भ्रष्टाचारका फाइलहरू अघि बढे पनि त्यसलाई सामसुम पार्न सरकारलाई दबाब दिएको जस्ता आरोप लगाएको छ ।

सभापति दम्पतीको दबाबमा नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणको अनुसन्धान गर्ने प्रहरी अधिकारीहरूलाई सरुवा गरिएको विषयमा विवाद छ । नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा सीआईबीले दोस्रो चरणको अनुसन्धान अघि बढाउने तयारी गर्दा उपत्यका प्रहरी कार्यालयका एआईजी श्याम ज्ञवाली, काठमाडौं प्रहरी परिसरका प्रमुख एसएसपी दानबहादुर कार्की, उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयका प्रमुख एसएसपी मनोज केसीको सरुवा भएको थियो ।

प्रहरी अधिकारीको सरुवामा देउवाले दबाब नदिएको प्रधानमन्त्रीको सचिवालय बताउँछ । ‘प्रधानमन्त्रीज्यूलाई कतैबाट दबाब आएको छैन । गठबन्धनमा सौहार्दपूर्ण वातावरण छ,’ प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार गोविन्द आचार्यले शिलापत्रसँग भने ।

कांग्रेस नेता विश्वकर्मा पनि प्रहरी अधिकारीको सरुवामा देउवाले दबाब दिएको भन्नु गलत रहेको बताउँछन् । ‘कांग्रेसले भनेको भए प्रहरी सरुवा हुने होइन अरु हुन्थ्यो होला । उहाँहरूले खुसीले आफैँले गरेको कामलाई कांग्रेसका सभापतिको दबाबमा भयो भन्न मिल्दैन,’ उनले भने ।

साउन अन्तिम साता गठबन्धनको बैठकमा कांग्रेस सभापति देउवा गृहमन्त्री श्रेष्ठविरुद्ध खनिएका थिए । उनले सुन प्रकरणमा जोडिएका माओवादी नेता महरालाई सोधपुछ नगरेको र नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा खाँणलाई थुनामा पुर्‍याएको भन्दै आक्रोश पोखेका थिए ।

गृहमन्त्रीले धेरै स्टन्टबाजी गरे गठबन्धनमै गडबडी हुन सक्छ : मीन विश्वकर्मा (भिडियो अन्तर्वार्ता)

प्रकाशित मिति: मंगलबार, भदौ १९, २०८० २०:४५