कांग्रेस बैठकमा नेताहरूको घोचपेच, प्रश्नको घेरामा गगन र विश्वप्रकाश

A+ A A-

तेस्रो दिनमा प्रवेश गर्दा कांग्रेस केन्द्रीय समिति बैठकमा सदस्यहरूबीच घोचपेच सुरु भएको छ । प्रत्यक्ष प्रशारणले 'भद्र' भएको बैठकमा नेताहरूले घुमाउरो पारामा आरोप लगाए पनि बिहीबार भने हाकाहाकी आरोपप्रत्यारोप गर्नमा सदस्यहरू उत्रिए ।

शीर्ष नेताहरू सभापति शेरबहादुर देउवा र महामन्त्री गगन थापाविरुद्ध चर्को आवाज उठ्यो । नक्कली भुटनी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षको लागि थुनामा रहेका बालकृष्ण खाँणको नाम उल्लेख नभए पनि उनको बारेमा निर्णय हुनुपर्ने आवाज पनि उठ्यो ।

केन्द्रीय सदस्य एवं गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री सुरेन्द्रराज पाण्डेले महामन्त्री थापाले अतिरञ्जित कुरा गरेको आरोप लगाए । उनले कांग्रेसमा सबै एकै डुंगामा रहेको बताए ।

थापाले संसदीय दलको नेताबाट सभापति शेरबहादुर देउवालाइ हटाउन सम्भव भए हटाउने बताउँदै आएका छन् । थापाले संसदीय दलको नेता बदल्ने परम्परा देउवाबाटै सिकेको बताउँदै आएका छन् ।

‘विधानले सभापति हटाउने व्यवस्था गरेको छ । विधानको अभ्यास गर्न कसैले रोक्न सकदैन । गर्ने हो गरौँ । गर्ने कुरालाई भनेर मात्र अतिरञ्जित नगरौँ । पार्टीको बारेमा नेगेटिभ भ्रम फैलिने गरी नगरौँ । गर्ने प्रशस्त आधारहरू छन् । सबै एकै डुंगामा छौँ । डुंगा पार लगाउन कठिन छ । शेरबहादुर देउवा डुबेपछि गगन थापा पनि डुब्नुहुन्छ । त्यसैले यो डुंगालाई पार लगाउन कठिनाइ छ । सबै मिलेर पार लगाऔँ,’ पाण्डेले भने ।

थापाको चर्को आलोचना गर्नेमा केन्द्रीय सदस्य चन्द्रबहादुर केसी देखिए । उनले महामन्त्री गगन थापालाई बेमौसमी बाजा बजाउँदा जन्ती नपाइने हो कि भनेर कटाक्ष गरे । ‘एउटा व्यक्ति विशेषलाई संसदीय दलको नेता चाहियो भन्दैमा, पार्टी सभापति चाहियो भन्दैमा समय र परिस्थितिलाई ख्यालै नगरी बेमौसमको बाजा बजाउँदै हिँड्दा जन्ती पाइँदैनन् कि ? त्यतापट्टि ध्यान जाओस्,’ उनले भने ।

कुरा गरेर त्यसबाट आउन सक्ने जोखिमतर्फ केसीले सचेत गराउन खोजे । उनको आलोचना यतिमा मात्र रोकिएन । महामन्त्री थापाको प्रस्तावमा पनि प्रश्न गरे । ‘महामन्त्रीको प्रस्तावमा रुख नै आउँछ कि भनेको रुखबाट खसेका पात मात्र ल्याइएको छ । त्यतापट्टि पनि ध्यान जाओस्,’ उनले भने ।

महामन्त्री थापा र विश्वप्रकाश शर्माको आलोचना अर्का केन्द्रीय सदस्य उमेश श्रेष्ठले घुमाउरो पारामा गरे । उनले पदको मर्यादा र जिम्मेवारी बुझ्नुपर्ने बताए । ‘आपसी हिलो छ्याप्नुभन्दा अबको दिनमा जिम्मेवारी नभुलीकन जो ठूलो पदमा बस्छ उसको मर्यादा र जिम्मेवारी पनि बुझौँ । मिडियामा जुन कुरा गर्छौं त्यहीअनुसार कार्य गरौँ फरक नगरौँ । जुन कुरा बैठकमा गर्छौं त्यही कुरा मिडियामा लैजाऔँ,’ उनले भने ।

उनले भाषण कम गर्दै काम गर्नुपर्ने बताए । ‘आफ्नो स्वार्थको लागि विधि र विधान मिच्ने ? अनि नमिल्ने विधि र विधान मिच्यो भनेर चर्को आलोचना गर्नुको अर्थ हुँदैन । भाषण कम गरेर काम गरौँ,’ उनले भने ।

सभापति देउवाले विधान मिचेको आरोप खेपरहेका छन् । जारी बैठक पनि हरेक दुई–दुई महिनामा बस्नुपर्ने हो । वर्षदिनपछि बैठक बसिरहेको छ । त्यसमा पनि महामन्त्रीले प्रश्न उठाउँदै आएका छन् । देउवाको बचाउमा श्रेष्ठले महामन्त्रीहरूलाई प्रतिप्रश्न गरे ।

अर्का केन्द्रीय सदस्य प्रकाश स्नेही रसाइलीले महामन्त्रीहरूलाई अधिकार नभएको बताए । रसाइलीले विधान पालना हुनुपर्ने बताए । ‘पार्टीको विधानमा कसले के काम गर्ने भनेर प्रस्ट लेखेको छ । सभापतिज्यू यो विधानमा भएको कुरा भदौ मसान्तसम्म अक्षरस पालना गर्नुस् । विचरा महामन्त्री भन्न चाहन्छु । विधानमा अधिकार रैनछ । चरी जेलैमा । त्यसकारण महामन्त्री र सभापतिजीबीच समन्वय हुनुपर्छ,’ उनले भने ।

उनले संस्थापनइतर समूहका नेता शेखर कोइरालाले समन्वयकारी भूमिका निभाएको बताए । १ वर्षसम्म केन्द्रीय समितिको बैठक नबस्दा कुन केन्द्रीय सदस्यले ठीक छ भन्छ भन्ने प्रश्न गरे ।

‘शेखर दाइले सहयोग गर्नुभएको छ । १ वर्षसम्म बैठक नबसेको कुरालाई कुनचाहिँ केन्द्रीय सदस्यले ठीक छ भन्छ ? मुद्दाको राजनीति गर्ने हो । आमनागरिकमा र कार्यकर्तामा निराशा छाएको छ । त्यो आशा जगाउने काम तीन तहका सरकारको हो । हामी नयाँ पार्टीलाई ठेगान लगाउँछौँ । तर, तपाईंहरूले आफ्नो काम गर्नुस्,' उनले भने ।

अर्का सांसद तथा केन्द्रीय सदस्य उदयशमशेर राणाले आफूले आफूलाई गाली गरेर रुपान्तरण नहुने बताए । ‘शुद्धीकरण सबैलाई चाहिएको छ । शुद्धीकरणको नाममा आफूले आफूलाई गाली गरेर रुपान्तरण हुदैँन,’ उनले भने ।

खाँण निर्दोष भए सरकार छोड

अर्का केन्द्रीय सदस्य अजयबाबु शिवाकोटीले नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा पुर्पक्षका लागि थुनामा रहेका नेता बालकृष्ण खाँणलाई अन्याय भएको हो भने कांग्रेस सरकारबाट हट्नुपर्ने बताए ।

‘यतिखेर कांग्रेस प्रचण्ड नेतृत्व सरकारको मुख्य हिस्सेदार हो । यही सरकारले हाम्रा वरिष्ठ केन्द्रीय सदस्य बालकृष्ण खाँणलाई अलगअलग आरोपमा पुर्पक्षका लागि थुनामा पठाएको छ । सभापतिज्यू, यो प्रकरणमा हाम्रो दुविधा अचम्मकै छ । खाँणप्रति अन्याय भयो भन्ने हो भने कांग्रेस सरकारबाट हट्नुपर्‍यो होइन भने आफ्नै साथीहरू संलग्न भएको सरकारले थुनामा पठाउँदा आरोपितलाई पार्टीबाट निलम्बन गर्नुपर्छ कि पर्दैन ? यसमा कि थुनामा हुने दोषी हुनुपर्‍यो कि थुनामा पठाउने सरकारमा रहेका हाम्रै मन्त्रीहरू पूर्वाग्राही हुनुपर्‍यो,’ उनले भने ।

थुनामा रहेका र थुनातर्फ हेरिरहेका दुवैले भ्रममा नराख्न र सभापतिले सो विषयमा प्रस्ट पार्न शिवाकोटीले माग गरे । ‘थुनामा रहेका र थुनातर्फ हेरिरहेका दुवैलाई हामीले भ्रममा राख्नुभएन सभापतिज्यू, पार्टीले प्रस्ट भन्नुपर्‍यो । यो बैठकबाट पनि भ्रमपूर्ण सन्देश प्रसार हुनुभएन,’ उनले भने, ‘सरकार र साथीमध्ये एक के रोज्ने हो सभापतिज्यू यो बैठकले टुंगो लगाउनुपर्छ । तर, मलाई खाने बाघले तँलाई पनि खाला भन्ने जस्तो गलत भाष्य स्थापित गर्ने प्रयास गरेर जनमानसमा कांग्रेसलाई रक्षात्मक बनाउने काम नहोस् ।’

चुनावी मुद्दामा कारबाही माग

कांग्रेस झापाको विवाद पनि बैठकमा प्रवेश भयो । कोशी प्रदेशका मुख्यमन्त्री एवं प्रदेश सभापति उद्धव थापाले अर्का केन्द्रीय सदस्य केशव बुढाथोकीमाथि कारबाहीको माग गरे ।

२१ असारमा मुख्यमन्त्री नियुक्त भएका थापाले १ महिनाभित्र प्रदेशसभामा विश्वासको मत लिनुपर्ने छ । कांग्रेसभित्रैबाट उनलाई असहयोग रहेको उनको प्रस्तुतिले देखाउँछ । बुधबारको बैठकमा केन्द्रीय सदस्य केशवकुमार बुढाथोकीले कांग्रेस नेतृत्वकै कोशी प्रदेश सरकारको आलोचना गरेका थिए । त्यसपछि बिहीबार मुख्यमन्त्री उद्धव थापा उनीविरुद्ध खनिएका हुन् ।

बुढाथोकीलाई जवाफ दिने क्रममा सर्वोच्च अदालतको अन्तरिम आदेशबाट दीर्घकालीन प्रभाव पार्ने काम गर्न नसक्ने अवस्थामा पुगेको कोशी सरकारका मुख्यमन्त्री थापाले कार्यकर्तामा उत्साह जगाएको अवस्थामा नेताहरूले निराशा पैदा गर्न नहुने बताए ।

‘कोशीमा कांग्रेसको सरकार बन्दा उत्साह आएको छ । गाउँगाउँका कार्यकर्तामा उत्साहको लहर देखिएको छ’, उनले भने, ‘तर हाम्रै नेता केशव बुढाथोकीले हिजो कोशीको सरकारविरुद्ध बोलेको सुनेँ । म अदालतमा जवाफ दिन गएको थिएँ तर यता हाम्रै नेताबाट आलोचना गर्ने काम भएछ ।’

थापाले बुढाथोकीले गत मंसिरको चुनावमा पार्टीलाई नसघाई भागेर अस्ट्रेलिया गएको आरोप पनि लगाए । ‘बुढाथोकीजी चुनावको मुखमा भागेर अस्ट्रेलिया गए । झापा २ का हाम्रा उम्मेदवार हराउन लागे,’ उनले भने, ‘गठबन्धनका उम्मेदवारलाई भोट नदेऊ भनेर म्यासेज र फोन गरे । झापा २ का हाम्रा उम्मेदवार देउमान थेबेलाई भोट नदेऊ भनेका छन् । हामीसँग प्रमाण छन् ।’

थापाले कार्यकर्तालाई भोट नहाल्न भनेको प्रमाण रहेको बताए । ‘यस्ता नेता कार्यकर्तालाई कारबाही हुनुपर्छ । उहाँ (बुढाथोकीले) गठबन्धनलाई हराउन फोन गर्नुभएको छ । पार्टीका कार्यकर्तालाई भोट नहाल भन्नुभएको प्रमाण छ ।’

थापाले आफूलाई मुख्यमन्त्री नमान्न पनि बुढाथोकीलाई चुनौती दिए । ‘तपाईंले हिक्मत कार्की (निर्वतमान मुख्यमन्त्री) लाई मुख्यमन्त्री माने हुन्छ’, उनले भने, ‘तर उद्धव थापालाई मुख्यमन्त्री नमाने हुन्छ ।’

देउवालाई विधान सम्झाए

केन्द्रीय सदस्य सञ्जय गौतमले पार्टी विधानअनुसार नचलेकाले संकल्प प्रस्ताव पास गर्ने प्रस्ताव गरे । बैठकमा उनले पार्टीका नेताहरूलाई भगवान् र राजाजस्तै मान्नुपर्ने हो भनेर प्रश्न गरे ।

‘पार्टीका नेताहरू नै भगवान् हुन् ? र राजा मान्नुपर्ने हो ? कि विधिले हामीलाई निर्देशित गर्नुपर्ने हो ? यहाँहरूले जे गरे पनि हुने, हामीले बोल्न पनि नहुने ? यस किसिमको व्यवहार गरेपछि कहीँ न कहीँ गएर व्यक्त गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।

हुकुम प्रमाङ्गीजस्तो कसैलाई कारबाही गर्ने कसैलाई नगर्ने, गर्न नमिल्ने उनले बताए । केन्द्रीय कार्यसमितिले कारबाहीको विषयसँगै समग्र राजनीतिक परिस्थिति र अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याकंन गर्नुपर्ने उनले बताए ।

पार्टी विधानअनुसार चलाउने संकल्प प्रस्ताव पास गर्नुपर्ने उनले बताए । ‘पार्टी विधानले चलेन सभापतिज्यू, विधानअनुसार चल्छौँ भनेर संकल्प प्रस्ताव पास गरौँ,’ उनले भने । विधानमा सबैको जिम्मेवारी प्रष्ट भएकाले विधानको पालना गर्नुपर्ने उनले बताए ।

सुरेन्द्रराज पाण्डे, कर्णबहादुर बुढा, रामजनम चौधरी, डा. गोपाल दहित, योगेन्द्र चौधरी, यज्ञराज जोशी, रमा कोइराला (पौडेल), टेकप्रसाद गुरुङ, महेन्द्रकुमार राय, सञ्जयकुमार गौतम, तारामान गुरुङ, आङ्गेलु शेर्पा, मधु आचार्य, दिनेशकुमार यादव, चन्द्रबहादुर केसी, उमेशजंग रायमाझी, अब्दुल सतार, उदयशमशेर राणा, राजेन्द्रकुमार केसी, उमेश श्रेष्ठ, राजीवबिक्रम शाह, डा. चन्द्रमोहन यादव, सरस्वती बजिमय, चम्पादेवी खड्का, प्रकाश रसाईली स्नेही, ई. मोहन आचार्य, मुक्ताकुमारी यादव, रंगमती शाही, मञ्जुकुमारी यादव, प्रतिमा गौतम, अजयवावु शिवाकोटी, गंगालक्ष्मी अवाल, उर्मिला नेपाल के.सी., आमन्त्रित केन्द्रीय सदस्य नारायणी रायमाझी र आमन्त्रित कोशी प्रदेशका सभापति उद्धव थापासहित बिहीबार ३५ जना केन्द्रीय सदस्यले आफ्नो धारणा राखेका थिए ।