अमेजनकाे अँध्याराे जंगलमा ४० दिन हराएर भेटिएका चार बालबालिका कसरी बसे, के खाए ? (भिडियाेसहित)

अमेजनकाे अँध्याराे जंगलमा ४० दिन हराएर भेटिएका चार बालबालिका कसरी बसे, के खाए ? (भिडियाेसहित)

A+ A A-

कोलम्बियाको जंगलमा हराएका चार बालबालिका ४० दिनपछि जीवित भेटिए । यी बालबालिका अमेजनको जंगलमा खसेको विमानमा सवार थिए ।

धेरैले यो घटनालाई ‘चमत्कार’ भनेका छन् । कतिपयले चाहिँ यसलाई जंगलकाे जिन्दगीको हिस्सा ठानेका छन् ।

दक्षिण-पूर्व कोलम्बियाका चार आदिवासी बालबालिकाले संसारको सबैभन्दा घना र कम पहुँच भएको जंगलमा विमान दुर्घटनापछि चालीस दिन बिताए ।

१ मे २०२३ मा यी बालबालिका आफ्नी आमा र अन्य दुई वयष्क मानिससँग एउटा सानो विमानमा यात्रा गरिरहेका थिए । यो विमान जंगलमा दुर्घटनाग्रस्त हुँदा सवार सबै वयष्कको मृत्यु भयो ।

दुर्घटनामा १४, ९, ४ र १ वर्ष उमेरका चार बालबालिका थिए । उनीहरू सबै घना जंगलमा फसे । लामो खोजपछि अघिल्लो शुक्रबार सेनाले उनीहरूलाई जंगलभित्र फेला पारेको थियो । भोलिपल्टै उनीहरूलाई राजधानी बोगोटा लगियो र उपचार गरियाे ।

याे पनि..

यस्तो छ सीताबारे ‘आदिपुरुष‘को भ्रमपूर्ण डायलग

कोलम्बियाको सञ्चारमाध्यममा यो ‘चमत्कार’, ‘उद्धार अभियान’ र यी बच्चाको बहादुरीको किस्सा चलिरहेको छ । २० हजार किलोमिटरमा फैलिएको जंगल क्षेत्रमा सफल पारिएको खोज अभियानका लागि सरकार, आदिवासी समुदायका मानिस र सेनाले मिलेर काम गरेका थिए । यसबाहेक क्षेत्रका १ सय ५० बर्दीधारी कर्मचारी र आदिवासी समुदायका १ सय मानिस पनि खोज दलको हिस्सा बने ।

कसरी गरियो बच्चाहरूको खोज ?

बालबालिकाको खोजीका लागि उनीहरूकी हजुरआमाको एक सन्देश रेकर्ड गरियो, जुन अडियाेलाई जंगलकाे माथिहुँदै उडेकाे हेलिकोप्टरबाट बजाइएकाे थियाे । सानाे लाउडस्पिकरको माध्यमबाट पनि जंगलमा यो सन्देश सुनाइयो । यो सन्देश स्पेनिस र आदिवासी भाषामा रेकर्ड गरिएको थियो ।

सन्देशमा बालिबालिकाकी हजुरआमाले भनेकी छन्, ‘मेराे मद्दत गर, म तिमेरुकी हजुरआमा बोलिरहेकी छु । तिमीहरूले मेरो कुरा बुझिरहेका छौ नि ? जहाँ छौ, त्यहीँ रोकिनू । मानिसहरू तिमेरुलाई खोज्न जुटेका छन् । मेरो आवाज सुन र जहाँ छौँ त्यही रोकिनू । अनि मात्र मान्छेले तिमेरुलाई भेट्न सक्छन् ।’

फातिमाले फ्रान्स २४ न्युज वेबसाइटलाई भनिन्, ‘मेरी छोरी मलाई छोडेर गई, अब मलाई कसैले आमा भन्दैन । त्यसैले म आफ्ना नातिनातिनालाई खोज्न चाहन्छु ।’

खोजका क्रममा एक झुप्रोनजिकै दूधको बोतल भेटियो । उक्त झुपडी बच्चाहरूले नै बनाएको अनुमान लगाइयो । खोज्दै जाँदा एक ठाउँमा पैतालाको छाप भेटियाे । त्यो पनि कुनै बच्चाकै भएकाे अनुमान गरियो ।

पुतुमायोमा जिरीजिरी आदिवासी समुदायका मिगुएल रोमारियो र बच्चाको परिवारका केही सदस्यको भनाइमा बच्चाहरूलाई जंगलमा जिउन आउँछ, उनीहरूलाई केही हुँदैन भन्ने कुरामा उनीहरू ढुक्क थिए ।

खोजका क्रममा मिगुएल रोमारियो भन्छन्, ‘बच्चा ठीक छन् भन्ने कुरा मलाई लागेको थियो । प्रकृति आमाले आफूभित्र आफ्ना मानिसको सुरक्षा गर्छिन् । हामीलाई लागेकाे थियाे, उनले रक्षा गर्नेछिन् । र, उनीहरूलाई जिउँदो रहनका लागि आवश्यक चीज पनि दिइरहेकी छन् ।’

आदिवासी समाजका जानकार एलेक्स रुफिनो मिडिया रिपोर्टहरूमा जसरी भाषाको प्रयोग भइरहेकाे छ, त्यसबाट मूलधारको समाज आदिवासी समाजबारे कति कम जान्दछ भन्ने कुरा थाहा हुने बताउँछन् ।

याे पनि..

एलेक्स भन्छन्, ‘बच्चा जंगलमा हराएका थिएनन् । बरु उनीहरू प्राकृतिक वातावरणमा थिए । जंगलले नै उनीहरूको रेखदेख गरिरहेको थियो । उनीहरूसँग प्रकृतिसँगसँगै शताब्दीऔँदेखि रहँदै आएका आदिवासी समाजको वर्षौं पुरानो बुद्धिमत्ता थियो ।’

नेसनल युनिभर्सिटीका प्राध्यापक एवं फोटोग्राफर एलेक्स स्वीकार्छन्, 'यी चालीस दिनका क्रममा बालबालिकाको ज्यानलाई गम्भीर खतरा थियो । उनीहरूसँग खानाको कमी त थियो नै, जंगली जनावरबाट समेत खतरा थियो ।

तर, उनी बच्चाहरू जंगलसँग एक खालको सम्बन्धमा रहेकाे पनि बताउँछन् । ‘त्यसैले उनीहरूको सुरक्षा जंगलले नै गरिरहेको थियो,’ उनी भन्छन् ।

अमेजनको जंगलका बारेमा विद्यार्थीलाई पढाएपछि एलेक्सले यो घटनाबारे कुरा गरे । यो घटनाको मिडिया कभरेजलाई चासोका साथ हेरिरहेको उनले बताए ।

बच्चा जंगलमा कसरी बस्न सक्छन् ?

यसबारे एलेक्स रुफिनोले भने:

बालबालिकाले प्रत्यक्ष वा परोक्ष रूपमा आफ्नो परिवारजनबाट धेरै कुरा सिक्छन् । जब उनीहरू सिकार गर्न जान्छन् वा जंगलमा खाना लिन जान्छन्, तब उनीहरूले ध्यानसँग हेरिरहेका हुन्छन् । यस क्रममा बच्चाले के पनि सिकिरहेका हुन्छन् भने, मेरा लागि के–के चीज काम लाग्ने रहेछ, अनि केके काम नलाग्ने रहेछ । कतिपल्ट उनीहरू यस्ता चीज खाएर बिमारी पनि हुन्छन्, जुन उनीहरूले खान हुँदैनथ्यो । तर, परिवारका ठूलाबडाले बच्चालाई के खान हुन्छ, के खान हुँदैन भनेर बताउँछन् । जंगलको हरेक रुख, कीरा र जनावरले जानकारी दिन्छन्, हामी कुन ठाउँमा छौँ, अनि यहाँ के उपलब्ध छ र के खतरा छ ।

आदिवासी समाजका बच्चा यो जान्दछन् कि उनीहरूले संकेतलाई कसरी पढ्नुपर्छ । अनि त्यसबाट के अर्थ निकाल्नुपर्छ ।

आफ्नै शिक्षाका अलावा उनीहरूलाई जनावरबाट पनि मद्दत मिल्छ । उदाहरणका लागि, बाँदरको खानपानको आदत मान्छेजस्तै हुन्छ । बाँदरले कुनकुन फल खाइरहेको छ, त्यो हेरेर सिक्छन् । मान्छे र बाँदरबीच एक सह-अस्तित्व छ । बाँदरले कहिलेकाहीँ रुखबाट फल तल्तिर फाल्दिन्छ, त्यसलाई मान्छेले खान सक्छ । चुनौतीचाहिँ के हो भने जंगलमा बाँदरको दौडादौड फलो गर्नु हो, किनकि कहिलेकाहीँ बाँदर निकै तेज हुन्छ ।

बाँदरको भन्दा पनि उसकाे खाना खोज्ने तरिकाकाे नक्कल गर्नुपर्छ । बाँदरलाई थाहा हुन्छ, जंगलमा खाना कहाँ छ । बाँदरले कुनै हाँगा हल्लाइरहेकाे छ भने त्यो खतराको संकेत पनि हुन सक्छ । उदाहरणका लागि जंगलमा अजिंगरजस्तो कुनै जीव हुन सक्छ ।

जंगलमा बाँदरसँग एक खालको सम्बन्ध बनाएर हामीले आफूलाई सुरक्षित गर्न सक्छौँ ।

जुन जंगलमा बालबालिका फसेका थिए, त्यसका बारेमा एलेक्स भन्छन्:

यो निकै अँध्यारो र घना जंगल हो । यहाँ सबैभन्दा ठूला रुख पनि छन् । यो ठाउँमा अहिलेसम्म थोरै मानिस मात्र पुग्न सकेका छन् । यो निकै चिसो क्षेत्र हो । मच्छडहरूले भरिपूर्ण ठाउँ हो । यो किन पनि खतरनाक मानिन्छ भने, अजिंगर, अमेरिकामा पाइने विषालु सर्पहरूको क्षेत्र हो ।

तर, तपाईंले यसलाई डरको नजरले होइन, सम्मानको नजरले हेर्न जरुरी छ । जंगलमा हर इन्च जमिनमा केही न केही आध्यात्मिकता छ, जसलाई तपाईंले नजरअन्दाज गर्न सक्नुहुन्न । तपाईं हरेक पल यो ठाउँसँग एक संवादमा हुनुहुन्छ । तपाईंले यसो गर्न सक्नुभएन भने तपाईंको स्वास्थ्य र ज्यानमाथि खतरा हुन सक्छ ।

हरेक चीज, हरेक रुखको आफ्नै अस्तित्व छ, जसबाट केही न केही सिक्न सकिन्छ । यो एक यस्तो सम्बन्ध हो, जसको बदलामा औषधि र खानापानी मिल्न सक्छ । उदाहरणका लागि, जब रातमा तपाईं सुतिरहनुभएको हुन्छ, तब रुखले तपाईंको रक्षकको भूमिका निभाइरहेको हुन्छ । त्यसले तपाईंलाई शरण दिन्छ, गला लगाउँछ ।’

जंगलमा बाँच्नका लागि बच्चाले के गरे होलान् ?

एलेक्सका अनुसार, बच्चाहरूले भिजेका पात अनि पानीका ससाना झरना भेट्टाएको हुनुपर्छ तर यस्तो पानी पिउन लायक नै नहुन पनि सक्छ । यस्ताे पात पनि हुन्छ, जसले पानीलाई सफा गर्छ । कुनै विषालु पनि हुन्छ । यस्तो पानीलाई खास तरिकाले लिनुपर्छ । ध्यान दिनुपर्छ ।

एलेक्स भन्छन्:

उनीहरूले आफ्नाे शरीर सफा गर्नका लागि खास पातकाे प्रयोग गर्ने उपाय अपनाएको हुनुपर्छ । यसो गर्दा मच्छड र कीरा फट्याङ्ग्राको घातक हमला रोक्न सकिन्छ ।

हुन सक्छ, पेट भर्नका लागि उनीहरूले कीरा फट्याङ्ग्रा खाए । जंगलमा कीरादेखि लिएर चरासम्म सबै भोजन हुन् । मांसहारी जनावरले खाएर छोडेको सिकार पनि राम्रो विकल्प हो ।

मलाई के पनि लाग्छ भने, उनीहरूले फल खाए होलान् । रातो रङ भएको मीठो बीज पनि यो क्षेत्रमा धेरै नै पाइन्छ । यसले शरीरमा पानीको कमी हुन दिँदैन भने ऊर्जा पनि दिन्छ ।

जंगलमा तपाईंलाई थाहा हुँदैन, तपाईंको वजन घटिरहेको छ । लागिरहेको हुन्छ, तपाईं ठीक हुनुहुन्छ । जब तपाईं बाहिरी मान्छेसँग भेट्नुहुन्छ, जब मात्रै लाग्छ, खासमा तपाईं खतरामा हुनुहुन्थ्यो । कहिल्यै लाग्दैन कि तपाईं मर्नेवाला हुनुहुन्छ । तपाईं अगाडि बढ्नै ध्यान दिइरहनुभएको हुन्छ ।

यस्तो परिस्थितिमा हुनु सामान्य हो ?

एलेक्सका अनुसार, यो सामान्य कुरा नै हो । औसतमा हरेक दश दिनमा यस्तो घटना बाहिर आउँछ, जब जंगलमा मानिसहरूको एक समूहमा नदीमा तैरिँदै गरेको हुन्छ । किनकि, उनीहरू खाना खोज्न वा सिकार गर्न निस्केका हुन्छन् र अघि बढिरहन्छन् ।

यसलाई उनीहरू हराएकाे भन्न मिल्दैन । किनकि उनीहरू आफ्नै वातावरणमा हुन्छन् ।

धेरैजसो मानिस यसलाई चमत्कार मानिरहेका छन् । तर, एलेक्सको नजर फरक छ । उनी भन्छन्:

यो यस्तो संसार हो, जहाँ सबै थोक बेच्ने काम भइरहेको छ । जुन आमाले जंगलमा यी बच्चाको ख्याल राखिन्, खासमा त्यो जंगल नै हो । आजको समाजले यो कुरा बुझ्न मुस्किल छ । तर, यो घटनाको बहानामा यसलाई बुझ्ने कोसिस गर्नु आवश्यक छ ।

जंगलमा समय बिताउने बच्चाहरूले जिन्दगीभर यी चालीस दिनमा सिकेको पाठ भुल्न सक्ने छैनन् । विमान दुर्घटना भएकाले जंगलमा बच्चाको खोजी भयो । तर, जंगलमा त बच्चाहरू सदियौँदेखि बस्दै आएका छन् । उनीहरू कसरी बसिरहेका छन्, हेर्नलाई कोही जाँदैनन् । जंगल यस्ता बच्चाका लागि खतरा होइन, बरु जंगलले उनीहरूलाई जिउँदो राखेको हो । (बीबीसी र राेयटर्सकाे सहयाेगमा)

याे पनि..