फेक ‘मेमोरी किङ’ को अर्काे फण्डा, मरेका मान्छे बचाउने इन्जेक्सन रे !

A+ A A-

के हाम्रो समाज चमत्कारमा विश्वास गर्न थालेको हो ?

केही घटना र पात्रहरू नियाल्दा यो प्रश्न थप पेचिलो बन्छ । समाजलाई 'जादु' मा रुमल्याइदिने पछिल्ला पात्र हुन्, भरत केसी उर्फ सिमान्त गुरु, प्रकाश भुजेल, ठाउँठाउँका माता, विभिन्न ज्योतिषीहरू ।

‘छु’ मन्तर गरेको भरमा रोग निको पारिदिने भ्रममा सिमान्त गुरु, प्रकाश भुजेलजस्ता ढोँगीको डेराअगाडि २ हजार, २५ सयको फारम भरेर लाइन लागेका बिरामी हुन् वा टपक्कै टिपेर सिङ्गापुरमा लगी मासिक ४ लाख रुपैयाँसम्मको जागिर दिन्छु भन्ने ठग सुजन आचार्यलाई पत्याउने युवा, समस्या समाधान वा लाभका लागि ‘जादु’ को छडी खोज्ने जमात ठूलै छ ।

समाजलाई आज हरचीज फटाफट, हाताहाती चाहिएको छ । सत्य पर्गेल्ने धैर्यता समाजसँग छँदै छैन । यस्तै हतारोले कैयौँ सिमान्त गुरु, सुजन आचार्यहरू जन्माइरहेको छ ।

यसअघि हामीले वैदेशिक ठगीमा संलग्न उदयपुरका सुजन आचार्य, उनकी प्रेमिका सिन्धुपाल्चोककी बिनु शाक्यको ठगी धन्दा र उनीहरूबाट ठगिएका केही पीडितको कथा तपाईंलाई भन्यौँ । आजको रिपोर्टिङमा हामी यस्तै एक पात्रबारे चर्चा गर्दै छौँ, जसले भावुक भइहाल्ने हाम्रो समाजलाई त बारम्बार झुक्याइसक्यो, पाँचपल्ट मेमोरी च्याम्पियन बनिसकेका अमेरिकी नेल्सन डेलिसलाई समेत चुना लगाइदिएको थियो ।

कालीकोटका २४ वर्षे विजयी शाहीबारे यसअघि तपाईंले केही न केही त सुन्नुभएकै हुनुपर्छ । उनी आफूलाई दैवी शक्तिसहितको ‘मेमोरी किङ’ भन्थे । स्मरण शक्तिको फर्मुला सिकाउने भन्दै फारम भराएर पैसा असुल्थे । मतपेटिका छोएको भरमा कसले जित्यो, कसले हार्‍यो पत्ता लाइदिने दलील दिन्थे । थोरै समयमा धेरै वस्तु सम्झेर विश्व कीर्तिमान राखेको भ्रम फैलाउँथे ।

उनका कुतर्क र मिथ्या दाबीमा प्रभावित भएर त्यो समय कतिपय नेपालीले उनको गुणगान मात्र गाएनन्, आर्थिक सहयोगसमेत गरे । विजयले तीन मिनेटभित्र महाभारत पढिसकेको पत्याएर ऋषि धमलाले टीभी अन्तर्वार्तामै ‘कङ्ग्राचुलेसन, सक्सेसफुल पर्सन’ भन्दै ताली पिटे । भ्युजको लोभमा कतिपय युट्युबरले विजयको झुट फैलाउन मद्दत गरे । काठमाडाैंको नाम चलेकै एउटा स्कुलले उनलाई प्रचार दूतसमेत बनायो । पढ्ने बेलामा झुटको खेतीमा निस्केको एउटा युवकलाई बाटो देखाउन छोडेर फाइदा उठाउने लोभमा एक समूह सहयोगी बनेर उनको पछि लागेको देखियो ।

उनी ‘फेक’ हुन् भन्ने कुरा हाम्रो समाज आफैँले पत्ता लगाउन सकेन । स्मरण शक्तिमा कीर्तिमानी अमेरिकी एथलिट नेल्सन डेलिसलाई नै चुना लगाएको कुरा स्वयम् नेल्सनले भनेपछि मात्रै सबैले विजय शाहीले मूर्ख बनाइरहेको कुरा चाल पाए । यसपछि लामो समय गुमनाम भएका उनी अब अर्को चमत्कार देखाउने भन्दै अगाडि आएका छन् ।

मरेका मान्छे बचाउने इन्जेक्सन रे !

अहिले उनले प्रचार गरिरहेको चमत्कार कस्तो हो भने, अकालमा मरेका, जस्तो कि निसास्सिएर, पानीमा डुबेर, सर्पले टोकेर, हृदयाघात भएर मरेका मान्छेलाई बचाउने । अहिले त उनले समग्र विज्ञानलाई नै चुनौती दिएका छन् ।

‘इम्पोसिबल टु पोसिबल रिसर्च सेन्टर’ नामक संस्थाबाट आफूहरूले अनुसन्धान गरी अमृतसरहको औषधि तयार गरेको दलील उनले दिइरहेका छन् । सानै आकारमा भए पनि उनको पछिल्लो अवतारमा ताली पड्काउने जमात देखिन्छ । दुई वर्षअघि बलात्कार अभियोगमा पक्राउ परी छुटेका पूर्वमन्त्री मोहन बानियाँसमेत शाहीको प्रचार गरिरहेका छन् । पूर्वसांसद बानियाँले विजयको प्रतिभा देखाउने भन्दै क्यामेराअगाडि जिउँदो बट्टाईलाई घाँटी थिचेर मारेका थिए । उक्त भिडियो विजयको टिमले सोसल मिडियामा समेत फैलाएको छ । सार्वजनिक भिडियोमा बानियाँले मारेको चरालाई विजयले इन्जेक्सन र थेरापि गरेर बचाएको दाबी गरिएको छ ।

सामाजिक सञ्जालमा फैलाइएको भिडियोमा केही पत्रकार र आफूलाई आयुर्वेद वैद्य भन्ने व्यक्ति पनि देखिन्छन् । बानियाँले मारेको चरालाई विजयले बचाएकोप्रति आश्चर्य जनाउन उनीहरूले अर्कै दुनियाँमा पुगेजस्तो भएको बताएका छन् । तर पत्रकार र आयुर्वेद वैद्यले त्यसको पहेँलीबारे थप बुझ्न, बुझाउनका लागि कुनै प्रश्न गरेको भिडियोमा देखिँदैन । र, त्यही भिडियोलाई प्रचार गर्दै विजय शाही अगाडि आएका छन् ।

अमुक पार्टी कार्यालयको एउटा कोठामा गरेको परीक्षणलाई सफल मानेर उनको टिम लासमा सास हाल्ने दाबी गरिरहेको छ ।

आफूलाई इम्पोसिबल टु पोसिबल रिसर्च सेन्टरको संस्थापक बताउने सीपी भट्टराईले सय, डेढ सय जना विज्ञसहितको टिम आफूहरूसित रहेको दाबी गरे । अहिलेसम्म मरेका तीन बट्टाई र एक मुसोलाई बचाएको उनको दलील छ । ‘यो अनुसन्धान गर्न साढे तीन वर्ष लाग्यो । ७५ प्रतिशत आयुर्वेद र अरु केमिकल प्रयोग गरी औषधि तयार गर्दासम्म ३/४ करोड रुपैयाँ खर्च गरेका छौँ’, उनले शिलापत्रसित भने ।

यद्यपि, त्यसमा के कस्ता तत्त्व, कति, कसरी प्रयोग गरिएको छ, अहिले नभन्ने उनले बताए । भने, ‘हामी पहिला मरेका मान्छेमा परीक्षण गर्छौं, त्यसपछि भन्नेछौँ ।’

हामीले उनलाई प्रश्न गर्‍यौँ, ‘यो औषधिको प्रचारमा विजय शाही अगाडि देखिएका छन्, के उनैको अगुवाइमा बनाइएको हो ?’

भट्टराईले विजय टिमको एक सदस्य मात्रै भएको बताए । ‘औषधि बनाउन विज्ञहरूको योगदान छ,’ उनले भने । मरेको ६ घण्टाभित्रको ताजा शवमा औषधि परीक्षण गर्न खोजिरहेको उनको भनाइ छ ।

तर, हरेक ठाउँमा ‘डेमो’ चाहिँ विजयले नै देखाइरहेका छन् । विजयलाई नयाँ अवतारमा अघि सारेर एउटा समूहले फेरि नयाँ फण्डा गरेको धेरैको आशंका छ ।

शाही यसअघि नै ‘स्क्यामर’ भनेर बदनाम पात्र हुन् । आयुर्वेद विद्यामा उनको कुनै साइनो देखिँदैन ।

भट्टराईलाई हामीले अर्को प्रश्न गर्‍यौँ, ‘अनुसन्धान नै गर्नुभएको हो भने फेक मेमोरी किङ साबित भएका बदनाम पात्रलाई किन अघि सार्नुभएको, जबकि आयुर्वेद वा आधुनिक चिकित्सासँग उनको कुनै साइनो नै छैन ?’

भट्टराईले यति मात्रै भने, ‘विजय शाही यो अनुसन्धानको महत्त्वपूर्ण हिस्सा हुन् ।’

हालै टिकटक लाइभमा विजयले भनेका थिए, ‘तीन वर्षको अनुसन्धानपछि यो औषधि बनाएको हुँ ।’ तर, केही महिनाअघिसम्म उनी आफ्नो खुट्टा नचलेकाले शय्यामा छटपटाइरहेको भन्दै दिनहुँ फेसबुकमा फोटो र पोस्ट शेयर गरिरहेका थिए ।

विजयको बदमासी

कर्णालीका पत्रकार रमेश रावलका अनुसार, २४ वर्षे विजय कालीकोट महावै गाउँपालिका- ५, गेलाका हुन् । उनका बुवा स्थानीय विद्यालयमा शिक्षक छन् ।

वीरेन्द्रनगरको एक बोर्डिङ स्कुलबाट प्लस टु पास गरी विजय पढ्नका लागि काठमाडौं आएका थिए ।

काठमाडाैं छिरेसँगै 'मेमोरी किङ विधा'मा आफूले विश्व कीर्तिमान राखेको भन्दै उनले स्थानीय, प्रदेश सरकारबाट समेत लाखौ रुपैयाँ कुम्ल्याए । ५ फागुन २०७६ मा कर्णाली प्रदेश सरकारको मन्त्रिपरिषद्ले ‘च्याम्पियन अफ ह्युमन एचिभमेन्ट मेमोरी’मा रेकर्ड कायम गरेको पत्याएर विजयलाई २ लाख रुपैयाँ पुरस्कार दिने निर्णय गरेको थियो ।

प्रदेश सरकारले नै पुरस्कार दिएपछि महावै गाउँपालिका चुप लागेर बसेन, १ लाख रुपैयाँ दियो । त्यसपछि खाँडाचक्र गाउँपालिकाले पनि विजयलाई १ लाख रुपैयाँ पुरस्कार दिने निर्णय गर्‍यो ।

उनलाई सानैदेखि चिन्ने साथीका अनुसार, बोर्डिङ स्कुल पढेका विजय अङ्ग्रेजी, गणित र विज्ञानमा कमजोर थिए । ९ कक्षासम्म उनी साथीहरूसित बोल्नसमेत लजाउँथे । 'त्यस्तो व्यक्ति काठमाडौं पुगेपछि मेमोरी किङ भएको सुन्दा धेरै नै अचम्ममा परियो, तर मान्छे सधैँ कमजोर नै हुन्छ भन्ने हुँदैन भनेर पत्याइयो’, उनीसँगै पढेका लोचन बुढामगरले भने ।

आफैँले प्रचार गरेको मेमोरी किङको परिचयबाट फाइदा लिन उनले अलिकति पनि ढिला गरेनन् । लोकसेवा पास हुने गरी स्मरण सूत्र पत्ता लगाइदिने भन्दै दर्जनौँ युवाबाट रकम असुले । यो ठगीको सुरुवाती परिणाम आफूअनुकूल आएपछि विजयले काठमाडौंमा अफिससमेत खोलेका थिए ।

तर, २०७८ साउनमा नेल्सनले झुटको पर्दा खोलिदिएपछि उनी काठमाडाैंबाट भागेर कालीकोटस्थित घर पुगेका थिए । सामाजिक सञ्जालमा चौतर्फी गाली आएपछि उनले भुल भएको भन्दै माफीसमेत मागे । यतिसम्म कि उनकै निकट केही व्यक्तिले विजय शाहीको मृत्युको हल्ला फिँजाए । पछि प्रहरीले उनलाई घरमै फेला पारेको थियो ।

सहानुभूतिका लागि फण्डा गर्न माहिर विजय एक समय आफू डिप्रेसनमा गएको बताउँथे । आफ्नो गतिविधिका कारण आमालाई पनि ‘डिप्रेसन’ भएको भन्थे । कुनै न कुनै बहानामा चर्चामा आइरहन खोज्ने उनले आफ्नो खुट्टा एक्कासि चल्न छोडेको र शायद अब कहिल्यै सग्लो हुन नसक्ने प्रचार पनि गरिहेरे । माफीसमेत मागिसकेकाले उनी सुध्रिने धेरैको अनुमान थियो ।

तर, अहिले ठमठम हिँडेर उनी मरेको मान्छे बचाउने भन्दै अन्तर्वार्ता र डेमो दिन दौडिरहेका छन् । स्नातक पढ्दापढ्दै फण्डाबाजीमा लागेका विजय ‘मेमोरी किङ’बाट अब आफूलाई ‘वैज्ञानिक’ दाबी गर्दै अघि आएका छन् ।

कोरोना महामारी फैलिँदा संसारभरका अब्बल वैज्ञानिक, अनुसन्धानकर्तालाई त्यसविरुद्धको भ्याक्सिन बनाउन वर्ष दिनभन्दा बढी समय लागेको थियो । मान्छेमा प्रयोग गर्नुअघि उनीहरूले चरणबद्ध रूपमा अन्य प्राणीमा परीक्षण गरे । धेरै चरणको सफलतापछि केही मान्छेमा गरियो र त्यो पनि सफल भएपछि बजारमा पठाइएको थियो । तैपनि, भ्याक्सिनलाई लामो समयसम्म परीक्षण नै मानिएको थियो ।

तर, मरेको मान्छे बचाउन प्रयोग गर्ने भनिएको इन्जेक्सन र तेल विजय शाहीको टिमले जम्माजम्मी तीन वटा बट्टाई र एउटा मुसोमा परीक्षण गरेको बताएको छ । त्यो पनि आफूखुसी अबोध प्राणीको हत्या गरेर । अनि अहिले मान्छेको ताजा लास खोजिरहेको छ । इम्पोसिबल टु पोसिबल रिसर्च सेन्टर भनिएको संस्थाका प्रमुख भट्टराईले स्वास्थ्य मन्त्रालयले समेत परीक्षणका लागि अनुमति दिइसकेको दाबी गरे ।

तर, स्वास्थ्य मन्त्रालयले यस्तो कुनै अनुमति नदिएको बताएको छ । मन्त्रालयका सहप्रवक्ता डा. समिर अधिकारीले यस्तो कुनै विषयमा निर्णय नभएको र अनुमति नदिइएको बताए ।

अब हामी मूल प्रश्नतिरै फर्कौं- के हाम्रो समाज चमत्कारमा विश्वास गर्न थालेको हो ?

समाजशास्त्री दीपेश घिमिरेका अनुसार, तुरुन्तै परिणाम खोज्नु चमत्कारको खोजी नै हो । सकारात्मक र दीर्घकालीन परिणाम तुरुन्तै नपाइने उनी बताउँछन् । 'विजय शाही मात्र होइन, यस्ता थुप्रै पात्र जन्मिनुको पछाडि चमत्कारको खोजी मुख्यमध्येको एक कारण हो', घिमिरेले भने ।

उनका अनुसार, जुन समाजमा वैज्ञानिक ज्ञानमा आधारित तथ्यमा विश्वास गर्ने मास हुँदैन, त्यहाँ चमत्कारमै विश्वास गरिन्छ । ‘धेरै समय भएको छैन, अफ्रिकामा भगवान्‌ले सहयोग गर्नुहुन्छ भन्दै भोकै बसेर मान्छे मरे’, उनले भने ।

नेपालमा मात्रै नभएर चेतनाको कमी भएको अक्सर समाजले चमत्कारमै विश्वास गर्ने गरेको घिमिरे बताउँछन् । ‘नेपाली समाज पनि त्योभन्दा अगाडि बढ्न सकेको देखिँदैन । ‘बुद्ध जन्मियो भन्नासाथै त्यसैको पछि दाैडिन्छन्, कोभिडकालमा वैज्ञानिकका कुराभन्दा ट्वीट र फेसबुकका उडन्ते कुरामा विश्वास गरेर मान्छे दौडिए । भूकम्पका बेला त्यस्तै भ्रमको पछाडि लागे’, उनले भने ।

कसैले कुनै नयाँ आविष्कार वा प्रयोगबाट सकारात्मक परिणामतिर उन्मुख गराउनु समाजका लागि सुखद भए पनि यो वैज्ञानिक विधिबाट निर्देशित छ कि छैन, यसमा कस्ता पात्र सामेल छन् र उनीहरूको पृष्ठभूमि के हो भन्ने कुरा उस्तै प्रधान हुन आउने उनको भनाइ छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, जेठ ३१, २०८० २०:४९