'२००७' लोकतन्त्रको झुल्के घाम

A+ A A-

नेपाली राज्यलाई आधुनिकीकरणको दिशामा अगाडि लैजान र समाजलाई लोकतान्त्रिक बाटोमा अगाडि बढाउन २००७ सालको क्रान्ति लोकतन्त्रको झुल्के घाम हो । २००७ सालमा उदाएको घामलाई राजा महेन्द्रले २०१७ सालमा बलपूर्वक निमोठे । तर त्यो झुल्के घाम २०४६ को आन्दोलनमा प्रस्फुटन भयो ।

नेपालमा अधिकार प्राप्तिमा भएको सशस्त्र बिद्रोह, मधेश बिद्रोह, जनजाति आन्दोलन, दलित र महिलाका दवित आवाजहरुलाई समाजमा प्रस्फुटन गराउने योगदान २००७ सालको नै हो ।

इतिहासलाई त्यही बेलाको सन्दर्भमा व्याख्या गर्नु पर्दछ न कि अहिलेको धरातल र ज्ञानमा । २००७ सालमा हामी जुन अवस्थामा थियौं त्यही आँखाबाट विश्लेषण गरिनु पर्दछ । गरिएन भने इतिहासमाथि न्याय हुन सक्दैन । इतिहासको सर्वमान्य सिद्धान्त के हो भने त्यो बेलाको सन्दर्भ, परिवेश, त्यो बेलाको हाम्रो नागरिकको स्तरकै आधारमा विश्लेषण गरिनु पर्दछ । यस अर्थमा २००७ सालकै सन्दर्भमा विश्लेषण गरिनु पर्दछ ।

२००७ सालकै क्रान्तिको ठीक अगाडि रेडियो प्रजातन्त्र भनेर नारद थुलुंगले यो प्रजातन्त्र रेडियो हो भनेर विराटनगरबाट बोले । २००७ चैत्र २० गते त्यही रेडियो, रेडियो नेपालकारुपमा स्थापित भयो र आज सञ्चारमाध्यामको अभूतपूर्व विकास सुरुवाती जग त्यही थियो भन्न सकिन्छ ।
२००७ साल वरिपरि नै उठेको संविधानसभाको नाराले मूर्तरुप लिन २०६४ साल कुर्नु पर्यो । यस अर्थमा जनताको सार्वभौम सत्ता जनताको मालिकपन र जनता बलियो भएको राज्यको परिकल्पना २००७ कै थियो ।

नेपाललाई संगठितरुपमा विकास गर्न भनेर २०१३ सालमा राष्ट्रिय योजना आयोग बनाइयो । त्यो भन्दा अगाडि विकास भन्ने कुरा राणाका लागि मात्रै थियो । पहिलो विजुली ल्याएर राणाहरुले नै बाले । पहिलो खाने पानी राणाहरुकै लागि बनाइयो । पहिलो दरबार हाइस्कूल राणाहरुकै छोराछोरी पढाउनका लागि खोलियो । राणाको वरिपरि घुमेको विकासले २००७ सालको क्रान्तिपछि जनताको घरआँगन खोज्न थाल्यो ।

विकास र समृद्धिको लक्ष्यमा पुग्नु अझै हामीलाई टाढा नै छ तर ढोका भने ००७ सालले नै खोलेको हो ।

अझ अचम्मको घटना त २०१५ सालमा विशेश्वरप्रसाद कोइरालाको सरकारका अर्थमन्त्री सुवर्ण शम्शेरले बजेट भाषण गर्दा भयो । त्यो भन्दा अगाडि सरकारको ढुकुटी नै राणाको ढुकुटी थियो । सरकारको पैसा नै राणाको पैसा थियो । इतिहासमा त्यो घटनालाई नेपाली नागरिकले बडो रोमाञ्चपूर्वक हेरेको देखिन्छ । त्यो बेला जान्नेबुझ्ने पनि अचम्ममा परे के हो बजेट भाषण भनेको किन गर्नुपर्यो त्यो ?

अबको हाम्रो बाटो सात सालले खनेको बाटोलाई समृद्ध बनाउँदै वास्तविक नागरिक हुने अभियान नै हो ।

२००७ सालको क्रान्तिपछि विशेश्वरप्रसाद कोइरालाले भने हरेक नेपालीलाई खाना पुगोस्, एउटा गाई होस्, आफैले उत्पादन गरुन र आफै खाउन । सामान्य स्वास्थ्यको पीर नहोस् । समाजवादलाई त्यतिबेला यसरी परिकल्पना गरियो । फेरि अहिले हामीले समाजवादकै कुरा गरिरहेका छौं हाम्रो संविधानमार्फत् । विकास र समृद्धिको लक्ष्यमा पुग्नु अझै हामीलाई टाढा नै छ तर ढोका भने ००७ सालले नै खोलेको हो ।

जनता केही होइनन् भन्ने मान्यतालाई जनता सबैथोक हुन भन्ने मान्यता स्थापित गरायो । नेपालले आफ्नो परिचयसहित विदेशी मञ्चमा उपस्थिति देखाउन थालेको ००७ सालपछि नै हो । ००७ साल अगाडि हामी रैती थियौं । सात सालले हामीलाई प्रजा बनायो । बीचमा हामी जनता पनि भयौं । आजकाल नागरिक भएर शिर ठाडो पारेका छौं । यो सात सालको योगदान नै हो । तर हामी अझै वास्तविक नागरिक भने भइसकेका छैनौं । अबको हाम्रो बाटो सात सालले खनेको बाटोलाई समृद्ध बनाउँदै वास्तविक नागरिक हुने अभियान नै हो ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, फागुन ७, २०७५ १८:१५