नेतृत्वमाथि ‘घण्टी’ बजिसक्यो, गगन थापाले प्रधानमन्त्रीमा देउवालाई विश्राम गराऊलान् ?

नेतृत्वमाथि ‘घण्टी’ बजिसक्यो, गगन थापाले प्रधानमन्त्रीमा देउवालाई विश्राम गराऊलान् ?

A+ A A-

आफ्नै निर्वाचन क्षेत्रबाट बाहिर ननिस्केरै चुनावी प्रचारमा कुदिरहेकाले यसपटक कांग्रेस महामन्त्री गगन थापालाई ‘ह्याट्रिक’ जित निकाल्न मुस्किल रहेको विश्लेषण भइरहेको थियो । तर, मंगलबार आएको मतपरिणामले उनी काठमाडाैं ४ बाट फराकिलो अन्तरका साथ प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचित भए ।

थापाको जितलाई किन पनि महत्त्वका साथ हेरिएको छ भने उनले चुनावअघि नै प्रधानमन्त्रीको दाबी गरेका थिए । गत असारमै चुनाव जितेर प्रधानमन्त्रीका लागि कोसिस गर्ने घोषणा गरेर थापाले आफ्ना प्रशंसक मात्र होइन, आममतदातालाई समेत आफूतर्फ आकर्षित गरेका थिए ।

प्रधानमन्त्रीमा उनको दाबीलाई अहिलेसम्म चुनावी ‘फण्डा’कै रूपमा लिइएको छ । किनभने थापाजस्तै, माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, रामचन्द्र पौडेल, शेखर कोइराला, शशांक कोइरालादेखि प्रकाशमान सिंहले समेत चुनावका बेला भावी प्रधानमन्त्रीको कार्ड फ्याँकेकै छन् । भावी प्रधानमन्त्री वा मन्त्री भनेपछि जनताले जिताउँछन् भन्ने मनोविज्ञान दल र तिनका नेताहरूमा छ । गगन थापाको घोषणालाई पनि अहिलेसम्म चुनावी कार्डकै रूपमा लिइयो । गगन थापाको घोषणाको वास्तविक परीक्षण अब हुनेछ ।

२०७४ को निर्वाचनमा प्रत्यक्षतर्फ २३ सिटमा खुम्चिएको कांग्रेस यो निर्वाचनपछि पहिलो पार्टी बन्दैछ । संघीय संसद्‌को दलीय समीकरणमा धेरै उथलपुथल हुँदैछ । पहिलो दल एमाले दोस्रोमा घटुवा हुँदैछ भने तेस्रो वरीयतामै रहे पनि माओवादी केन्द्रको शक्ति क्षयीकरण हुँदैछ । एमालेबाट छुट्टिएर बनेको नेकपा एकीकृत समाजवादी अपेक्षा गरेभन्दा कम सिटमा खुम्चिँदैछ भने मधेसकेन्द्रित दलहरू जसपा र लोसपा पनि साइज घटाएरै संसद्‌मा आउनेछन् ।

प्रतिनिधिसभामा रवि लामिछाने नेतृत्वको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, रेशम चौधरीको पार्टी नागरिक उन्मुक्ति पार्टी र सीके राउतको जनमत पार्टीको उदय हुँदैछ । यस्तोमा मुलुक २०५४ को जस्तो सत्ताको खिचातानीमा फस्ने सम्भावना पनि उत्तिकै छ । कांग्रेस वा एमालेले कुनै एउटा मात्र पार्टीको साथ लिएर बहुमत पुर्‍याउन नसक्ने गरी ‘हंग पार्लियामेन्ट’ बन्दैछ । बहुमत पुर्‍याउन भ्यागुताकाे धार्ने बनाउनुपर्ने हुन सक्छ । अहिलेकाे सत्ता गठबन्धन भत्किए त्याे समस्या झन् बढ्नेछ ।

त्यसो त नेपाली राजनीतिमा सत्ता स्वार्थका गठबन्धन बनाउने र भत्काउने खेलमा देउवा अनुभवी मानिन्छन् । दशक लामो सशस्त्र संघर्षबाट आएका माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड २०६५ यता नयाँ संसदीय खेलाडीका रूपमा उदाएका छन् । यी दुई नेताबीच चुनावपछि पनि आलोपालो प्रधानमन्त्री हुने सहमतिसमेत भइसकेको चर्चा छ ।

यस्तोमा गगन थापा प्रधानमन्त्री बन्न सम्भव छ ? संसद्‌को समीकरणमा ठूलो फेरबदल आएका बेला कांग्रेस महामन्त्री थापाले पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवालाई संसदीय दलको नेताबाट विस्थापित गर्न सक्लान् ? मिडिया खपत र मतदाताको मन जित्न मात्र प्रधानमन्त्रीको कार्ड फ्याँकेका हैनन् भने देउवालाई विस्थापित गर्न गगनसामु दुई विकल्प छन् ।

पहिलो, छैटौँपटक प्रधानमन्त्री बन्ने तयारीमा रहेका देउवालाई सहमतिमै संसदीय दलको नेता हुनबाट रोक्ने । तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी ओलीलाई उनले संसद्बाटै विश्रामका लागि आह्वान गरेका थिए । १८ भदौ २०७६ मा संसद्‌मा भनेका थिए, ‘कम्युनिस्ट पार्टीका साथीहरूले धेरैपटक प्रधानमन्त्रीलाई बा भनेर सम्बोधन गरेको सुनेको छु । प्रधानमन्त्री बासरह हुनुहुन्छ । हामी हाम्रो बा बिरामी हुनुभएको भए के भन्थ्यौँ ? बा धपेडी नगर्नुस्, आराम गर्नुस्, विश्राम लिनुस् । हामी हाम्रो बालाई त्यसो भन्छौँ तर हाम्रो प्रधानमन्त्री बालाई किन यसो भन्न सक्दैनौँ ?’

पूर्वप्रधानमन्त्रीहरू गिरिजाप्रसाद कोइराला र सुशील कोइरालाप्रति संकेत गर्दै उनले विगतमा कांग्रेसले त्यस्तै गल्ती गरेको स्मरण गरेका थिए । ‘यो गल्ती हिजो हामीले पनि गर्‍यौँ । यो अन्याय हिजो हामीले पनि गर्‍यौँ । सबैभन्दा नजिक बस्ने मान्छेले यो अन्याय गर्‍यो,’ उनले भनेका थिए, ‘यो अन्याय तपाईंहरू नगर्नुस् । यो गल्ती तपाईंहरू नदोहोर्‍याउनुस् ।’

अर्को पार्टीका नेता एवं तत्कालीन प्रधानमन्त्रीलाई विश्राम लिन आग्रह गरेर चर्चामा आएका गगनले अब आफ्नै पार्टी सभापतिलाई सोही आह्वान गर्ने बेला आएको छ । खासगरी, रवि लामिछाने नेतृत्वको राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले देशैभर जसरी राजनीतिमा नयाँ अनुहार र युवालाई तानेको छ, त्यस्तो क्रेज आफ्नो पार्टीतर्फ तान्ने उपाय भनेकै नेतृत्व विस्थापन गरेरै हो । थाकिसकेका नेताबाट केही हुन्न भन्ने जुन भावना आमनागरिकमा परेको छ, त्यसले नयाँ जनमतबाट देउवा वा ओली प्रधानमन्त्री चुनिँदासमेत कुनै उत्साहको सञ्चार गर्ने छैन ।

गगनका लागि प्रधानमन्त्री छोड्न देउवा तयार होलान् ? अथवा, गगन थापाले भन्न सक्लान्– शेरबहादुर दाइ, अब विश्राम लिनुस् । तत्काल त्यस्तो सम्भावना नदेखिए पनि असम्भव नै भने होइन । गगनका लागि प्रधानमन्त्री बन्ने यो नै सहज बाटो हुन सक्छ ।

अर्को बाटो भनेको संसदीय दलको नेताका लागि प्रतिस्पर्धा गर्ने हो । देउवाइतर पक्षले ३० प्रतिशतभन्दा कम उम्मेदवारी पाएको कांग्रेसमा थापाले संसदीय दलको नेता जित्ने सम्भावना न्यून छ । तैपनि, ‘हार्ने’ चुनाव लडेर प्रधानमन्त्रीको पालोमा बस्ने उनको रणनीति हुन सक्छ । जसरी पहिलोपटक पार्टीभित्रको कमजोर कृष्ण सिटौला समूहबाट महामन्त्री लडेर अर्को महाधिवेशनमा सहज निर्वाचित भए, त्यही रणनीति उनले लिएका हुन सक्छन् ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर ६, २०७९ १६:५२