मधेसमा जसपा र लोसपाको लडाइँ, फाइदा उठाउने कांग्रेस-एमालेको दाउ

A+ A A-

मधेस प्रदेशमा प्रतिनिधिससभातर्फ ३२ वटा निर्वाचन क्षेत्र छन् । ८ जिल्ला रहेको मधेसमा प्रत्येक जिल्लाबाट ४ जनाका दरले ३२ जना प्रत्यक्ष निर्वाचित सांसद प्रतिनिधिसभामा पुग्छन् ।

२०७४ को निर्वाचनमा यो प्रदेशमा मधेसकेन्द्रित दलहरू निकै बलिया देखिएका थिए । त्यसबेला तत्कालीन राजपाले १० र संघीय समाजवादी फोरम ९ गरी ३२ मध्ये १९ सिट जितेका थिए । तर, अहिले परिस्थिति फेरिएको छ । यी दुई दल मिलेर जसपा बन्यो । पछि जसपा विभाजित भएर लोसपा बन्यो । अहिले आफ्नै द्वन्द्वका कारण यी दुई दल मधेसमा अघिल्लो चुनावको तुलनामा कमजोर देखिएका हुन् ।

जसपा र लोसपाको तानातान हुँदा नेपाली कांग्रेस र नेकपा एमालेले भने मधेसको निर्वाचनमा फाइदा उठाउने देखिएको छ । प्रारम्भिक चुनावी विश्लेषणका आधारमा मधेसका ३२ मध्ये २० वटा क्षेत्रमा सत्ता गठबन्धन अगाडि देखिएको छ । त्यस्तै, १० ठाउँमा नेकपा एमाले नेतृत्वको गठबन्धन अगाडि देखिन्छ भने दुईवटा क्षेत्रमा स्वतन्त्र उम्मेदवार हावी देखिएका छन् ।

अघिल्लो चुनावमा जम्मा २ सिटमा खुम्चिएको एमालेले योपटक केही सुधार गर्ने देखिएको छ । त्यस्तै, २०७४ मा ६ सिट जितेको कांग्रेसले पनि आफ्नो स्थितिमा सुधार ल्याउने देखिन्छ । माओवादीले अघिल्लोपटक पाँच सिट जितेको थियो । यसपटक त्यसमा केही सुधार गर्ने देखिन्छ ।

यता २०७४ मा ९ सिट जितेको संघीय समाजवादी फोरम र १० सिट जितेको राजपालाई आफ्नो जनमत जोगाउन भने चुनौती छ ।

आगमी चुनावमा यो प्रदेशमा नेपाली कांग्रेस, एमाले, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, जसपा तथा लोसपा मुख्य प्रतिस्पर्धीका रूपमा देखिएका छन् । त्यस्तै, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, केही अन्य दल र स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूले पनि चुनावी मैदानमा कडा प्रतिस्पर्धी देखिएका छन् ।

तर, थुप्रै मतदाताहरू स्पष्ट रूपमा खुलिसकेका छैनन् । अर्कातर्फ स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको प्रभावका कारण पनि चुनावी समीकरण फेरबदल हुन सक्ने सम्भावना पनि उत्तिकै छ ।

पर्सा

पर्सामा प्रतिनिधिसभातर्फ ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

पर्सा १ मा जसपाका प्रदीप यादव र लोसपाका लक्ष्मण लाल कर्णबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । यो क्षेत्रमा जसपाको संगठन बलियो मानिन्छ । तर, सत्ता गठबन्धनको साथ पाएपछि कर्ण पनि बलियो प्रतिस्पर्धीका रूपमा देखिएका छन् ।

पर्सा २ मा कांग्रेसका अजयकुमार चौरसिया र जसपाका सुरेन्द्र कुर्मीबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । यसअघि सो क्षेत्रबाट तत्कालीन संघीय समाजवादीका विमल श्रीवास्तव निर्वाचित भएका थिए ।

पर्सा ३ मा एमालेका राजकुमार गुप्ता र कांग्रेसका सुरेन्द्रप्रसाद चौधरीबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । जसपाको राम्रो संगठन रहेको सो क्षेत्रमा विपक्षी दलबीच अन्तर्घात नहुने हो भने एमालेका उम्मेदवार गुप्ताको सम्भावना पनि उत्तिकै छ ।

पर्सा ४ मा जालिम मिया अन्सारीलाई र कांग्रेसका रमेश रिजालले कडा चुनौती दिने अनुमान छ । २०७४ मा यो क्षेत्रबाट तत्कालीन राजपाका नेता लक्ष्मणलाल कर्ण निर्वाचित भएका थिए । लोसपा अहिले सत्ता गठबन्धन दलमा छ ।

बारा

बारामा प्रतिनिधिसभातर्फ ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

बारा १ मा कांग्रेसका उमाकान्त चौधरीलाई एमालेका अच्युतप्रसाद मैनालीले कडा चुनौती दिने देखिएको छ । चौधरी यसअघि सो क्षेत्रबाट निर्वाचित भएका थिए ।

बारा २ मा जसपाका रामसहाय यादवलाई माओवादी केन्द्रका शिवचन्द्र प्रसाद कुशवाहाले कडा चुनौती दिने देखिएको छ ।

बारा ३ मा एमालेकी ज्वालाकुमारी साह, जसपाका प्रदेश अध्यक्ष रामबाबु यादव र लोसपाका लालबाबु सिंह भूमिहारबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । २०७४ मा यो क्षेत्रबाट यादव निर्वाचित भएका थिए ।

बारा ४ मा एमालेका एकवाल मिया र नेकपा एसका कृष्णकुमार श्रेष्ठबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । सो क्षेत्रमा मुस्लिम समुदायको बाहुल्य छ ।

रौतहट

रौतहटमा प्रतिनिधिसभातर्फ ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

रौतहट १ मा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपाललाई अजय गुप्ताले चुनौती दिइरहेका छन् । उनी लोसपा छोडेर एमाले प्रवेश गरी नेपालसँग प्रतिस्पर्धामा उत्रिएका हुन् । अघिल्लो चुनावमा यो क्षेत्रबाट लोसपाका अनिलकुमार झा निर्वाचित भएका थिए ।

रौतहट २ मा कांग्रेसका फिरदोस आलमलाई जसपाका शैलेन्द्र साहले चुनौती दिइरहेका छन् । अघिल्लोपटक यो क्षेत्रबाट मो. अफ्ताब आलम विजयी भएका थिए । उनी अहिले कारागारमा छन् । जसका कारण उनका छोरा डा. फिरदोस बुवाको राजनीतिक विरासत अगाडि बढाउन प्रहरीको निरीक्षकको जागिर छोडेर चुनावी मैदानमा उत्रिएका हुन् ।

रौतहट ३ मा स्वतन्त्र उम्मेदवार प्रभु साहलाई सत्ता गठबन्धनले सहयोग गरेको छ । २०७४ को चुनावमा साहले माओवादी केन्द्रबाट चुनाव जितेका थिए । उनी एमालेको टिकट छाडेर स्वतन्त्र उम्मेदवारको रूपमा मैदानमा उत्रिएका छन् । यो क्षेत्रमा गठबन्धनले साहलाई सहयोग गरेको छ भने एमाले र जसपाको उम्मेदवारी परेको छैन ।

रौतहट ४ मा सत्ता गठबन्धनका देवप्रसाद तिमल्सिनालाई एमालेका उद्धवप्रसाद रेग्मीले चुनौती दिइरहेका छन् । मधेस आन्दोलनको रापताप रहेको बेलामा पनि सो क्षेत्रबाट तिमल्सिना विजयी भएका थिए ।

सर्लाही

सर्लाहीमा प्रतिनिधिसभाका ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

सर्लाही १ मा एमाले नेतृत्वको गठबन्धले प्रमोद साहलाई मैदानमा उतारेको छ । २०७४ मा चुनाव जितेका साहलाई लोसपाका रामप्रकाश चौधरीले कडा चुनौती दिने देखिएको छ ।

सर्लाही २ मा माओवादीको चुनाव चिह्नबाट लडेका महिन्द्रकुमार राय यादवलाई लोसपाका राजेन्द्र महतोले कडा चुनौती दिने देखिएको छ ।

सर्लाही ३ मा माओवादी केन्द्रका नरेन्द्र साह कलवार र एमालेका हरिप्रसाद उप्रेतीबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ ।

सर्लाही ४ मा दुई स्वतन्त्र उम्मेदवार डा. अमरेश सिंह र मधुमालाबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । कांग्रेसले टिकट नपाएपछि सिंहले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका थिए । यो क्षेत्रमा कांग्रेसले नागेन्द्रकुमार यादवलाई उम्मेदवार बनाएको छ भने जसपाका राकेशकुमार मिश्र पनि चुनावी मैदानमा छन् ।

महोत्तरी

महोत्तरीमा प्रतिनिधिसभाका ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

महोत्तरी १ मा गठबन्धनको साथ पाएका माओवादी केन्द्रका गिरिराजमणि पोखरेल प्रतिस्पर्धामा छन् । २०७४ मा उनलाई टकर दिने लक्ष्मी महतोले जसपा छोडेर एमालेबाट उम्मेदवारी दिएका छन् । तुलनात्मक रूपमा पोखरेलको पक्षमा माहौल देखिएको भए पनि यातायात व्यवस्था कार्यालयमा लामो समयसम्म काम गरेका पोषण थापाले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएकाले चुनावी समीकरण फेरबदल हुन सक्ने पनि देखिन्छ ।

महोत्तरी २ मा लोसपाका शरतसिंह भणडारी चुनावी प्रतिस्पर्धामा छन् । सत्ता गठबन्धनको साथ पाएका भण्डारीलाई एमालेका रामपरीक्षण यादवले चुनौती दिइरहेका छन् । यो क्षेत्रमा यादव र मुस्लिम सामुदायको वर्चस्व छ । सोही कारण शरतसिंहमाथि रामपरीक्षण हावी हुन पनि सक्छन् । तर, शरतसिंहले यो क्षेत्रको प्रदेशसभामा जइनुल राइन र नागेश्वर यादवलाई उम्मेदवार बनाएकाले शरतसिंह पनि कमजोर भने देखिएका छैनन् ।

महोत्तरी ३ मा सत्ता गठबनधनबाट लोसपा अध्यक्ष महन्थ ठाकुर प्रतिस्पर्धामा छन् । जसपाका हरिनारायण यादव र स्वतन्त्र उम्मेदवार रामआधार कापडले ठाकुरलाई चुनौती दिइरहेका छन् । यो क्षेत्रमा दलहरूको आन्तरिक असन्तुष्टि पोखिए समीकरण फेरिन सक्ने अनुमान गरिएको छ ।

महोत्तरी ४ मा कांग्रेसका महेन्द्रकुमार राय चुनावी मैदानमा छन् । यसअघि दुईपटक पराजित भएका राय यसपटक जित निकाल्ने आसमा छन् । उनलाई जसपाका डा. सुरेन्द्र यादवले चुनौती दिइरहेका छन् ।

धनुषा

धनुषामा प्रतिनिधिसभातर्फ चारवटा निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

त्यसमध्ये तीनवटा निर्वाचन क्षेत्रमा सत्ता गठबन्धनको पक्षमा राम्रो माहौल देखिन्छ । एउटामा भने विपक्षी उम्मेदवारसँग गठबन्धनको बलियो प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ ।

धनुषा १ मा सत्ता गठबन्धनबाट उम्मेदवार बनेका माओवादी केन्द्रका मातृकाप्रसाद यादवको पक्षमा चुनावी माहौल बनेको देखिन्छ । तर, उनलाई जसपाका दीपक कार्कीले कडा चुनौती दिइरहेका छन् । कार्कीलाई एमालेले समर्थन गरेको छ । जसपाका नेता साधु यादव माओवादी केन्द्रमा प्रवेश गरेकाले मातृका बलियो देखिएका छन् । २०७४ मा यादवले २६ हजार ४१८ मत ल्याएर जित्दा कार्कीले १७ हजार २९६ मत पाएका थिए । यी दुईको प्रतिस्पर्धालाई जनमत पार्टीका किशोरी साह (कमल) र राप्रपाका मनोज मल्लको उम्मेदवारीले केही प्रभावित बनाउने देखिन्छ ।

धनुषा २ मा तीन जना पूर्वमन्त्री चुनावी मैदानमा छन् । त्यसमध्ये कांग्रेसका उम्मेदवार रामकृष्ण यादव अगाडि देखिएका छन् । तर, कांग्रेसभित्रको असन्तुष्टिको फाइदा लिने प्रयासमा उमाशंकर अरगरिया देखिन्छन् । यो क्षेत्रमा रामचन्द्र झा पनि चुनावी मैदानमा छन् । तर, यादव र अरगरियाबीच नै मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ ।

धनुषा ३ मा सत्ता गठबन्धनको साथ पाएका लोसपाका उम्मेदवार अनिल झालाई एमालेकी जुलीकुमारी महतोले चुनौती दिइरहेकी छन् । यो क्षेत्रमा जुली केही अगाडि देखिए पनि स्वतन्त्र उम्मेदवार उमेश साह र जनमत पार्टीका शम्भु साहको उम्मेदवारीले जित निकाल्न भने सहज देखिँदैन ।

उता झालाई जित निकाल्न कांग्रेसको मत आवश्यक देखिन्छ । यो क्षेत्रलाई विमलेन्द्र निधिको प्रतिष्ठासँग पनि जोडिएकाले उनी झालाई जिताउन लागिपर्ने देखिन्छ ।

धनुषा ४ मा एमालेका रघुवीर महासेठलाई कांग्रेसका महेन्द्र यादवले कडा टक्कर दिइरहेका छन् । २०७४ मा यादवलाई हराउँदै महासेठ विजयी भएका थिए । तर, अहिले यो क्षेत्रमा महासेठलाई २०७४ को जस्तो सजिलो छैन । यादवसँग उनको कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । यादवलाई सत्ता गठबन्धनको साथ छ भने यो क्षेत्रमा जसपा र एमालेबीच तालमेल भएको छैन ।

सिरहा

प्रतिनिधिसभातर्फ सिरहामा ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

सिरहा १ मा यसअघि नेपाली कांग्रेसका प्रदीप गिरी निर्वाचित भएका थिए । अहिले यो क्षेत्रमा कांग्रेसले नारायण चौधरीलाई मैदानमा उतारेको छ । रामशंकर यादवले उनलाई चुनौती दिइरहेका छन् ।

सिरहा २ मा कांग्रेसकी चित्रलेखा यादव र जसपाका राजकिशोर यादवबीच मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ ।

सिरहा ३ मा माओवादी केन्द्रका विश्वनाथ साह र एमालेका लीलानाथ श्रेष्ठबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । गत निर्वाचनमा एमाले मधेसमा दुई सिट जित्दा एक जना श्रेष्ठ थिए । तर, सत्ता गठबन्धनको साथ पाउँदा साह पनि बलिया उम्मेदवार मानिन्छन् ।

सिरहा ४ मा एकीकृत समाजवादीका धर्मनाथ साहलाई जसपाका वीरेन्द्र महतोले कडा चुनौती दिइरहेका छन् । साह मधेसका पुराना राजनीतिकर्मी हुन् भने महतो व्यावसायिक पृष्ठभूमिका हुन् । उनी उद्योगपति उपेन्द्र महतोका भाइ हुन् । स्थानीय तहको मतलाई आधार मान्दा साह अगाडि देखिन्छन् । तर, महतो पनि कमजोर उम्मेदवार भने होइनन् ।

सप्तरी

प्रतिनिधिसभातर्फ सप्तरीमा ४ निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

सप्तरीमा १ मा कांग्रेसका राजदेव चौधरीलाई जसपाका नवलकिशोर साह सुडीले चुनौती दिइरहेका छन् । यो क्षेत्रमा यी दुई नेताबीचमा नै मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ । सत्ता गठबन्धनका दलको संगठन र स्थानीय तहको परिणामका आधारमा यो क्षेत्रमा कांग्रेसका चौधरी बलियो उम्मेदवार मानिएका छन् ।

सप्तरी २ मा जसपाका अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र जनमत पार्टीका अध्यक्ष डा. सीके राउतबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ । तर, सत्ता गठबन्धनमा रहेको लोसपाका जय प्रकाश ठाकुरले उनीहरूलाई चुनौती दिइरहेका छन् ।

सप्तरी ३ मा कांग्रेसका दिनेशकुमार यादव, एमालेका तारकान्त चौधरी र लोसपाका लक्ष्मीकान्त मण्डलबीच त्रिपक्षीय भिडन्त हुने देखिन्छ । यसअघि सो क्षेत्रबाट जसपाका चन्द्रकान्त चौधरी निर्वाचित भएका थिए । तर, संगठन र स्थानीय तहको निर्वाचनको परिणामलाई अधार मान्दा कांग्रेसका यादव बलिया देखिन्छन् ।

सप्तरी ४ मा कांग्रेसका तेजुलाल चौधरीलाई जसपाका बालकिशोर यादवले टक्कर दिइरहेका छन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, मंसिर १, २०७९ १९:४२