गठबन्धन कसिलो भए प्रतिनिधिसभामा कर्णालीबाट एमाले शून्य !

A+ A A-

प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा सदस्यको निर्वाचन आउन अब तीन दिन मात्र बाँकी छँदा कर्णालीमा जोडघटाउ सुरु हुन थालेको छ । वाम–लोकतान्त्रिक गठबन्धन र नेकपा एमाले मुख्य प्रतिस्पर्धी रहेको कर्णालीमा कांग्रेसभित्रै अन्तर्घात नभए र गठबन्धनको भोट सहजै एकअर्कामा ट्रान्सफर भए प्रतिनिधिसभामा एमाले शून्य हुनेछ । तर, गठबन्धनभित्र आफ्ना भोट क्रस हुनबाट जोगाउन भने निकै चुनौती देखा पर्नेछ ।

भोट ट्रान्सफर नहुने डरले कर्णालीमा शीर्ष नेताहरूले नै गठबन्धनभित्र भोट खसाल्न ठूलै कसरत भइरहेको प्रस्ट देख्न सकिन्छ । सोहीअनुसार गठबन्धनका शीर्ष नेताहरूले कर्णालीका विभिन्न जिल्लाहरूमा तीनपटक सम्बोधन गरेर फर्किएका छन् ।

गत वैशाख ३० गते सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनको मतपरिणामलाई हेर्ने हो भने कर्णालीमा गठबन्धन नै बलियो देखिन्छ । १२ प्रतिनिधिसभा रहेको कर्णालीमा ८ निर्वाचन क्षेत्र गठबन्धनको जित सुनिश्चित छ भने अन्य ४ निर्वाचन क्षेत्रमा आफ्नै पूर्वसहकर्मी र बागीका कारण गठबन्धनका उम्मेदवार रेड जोनमा पर्ने देखिन्छ ।

२०७४ को प्रतिनिधिसभा र गत वैशाख ३० को स्थानीय चुनावको मतलाई आधार मान्दा कर्णालीका १२ वटै निर्वाचन क्षेत्र गठबन्धनले जित्ने निश्चित छ । तर सुर्खेत २, दैलेख १ र २, जुम्लामा चुनाव जित्न गठबन्धनभित्रै अर्को दलको करिब ३५ प्रतिशत भोट ट्रान्सफर हुनुपर्ने अवस्था छ । १० जिल्लाका प्रतिनिधिसभाका १२ निर्वाचन क्षेत्रमध्ये दैलेख र सुर्खेतमा दुई/दुई, सल्यान, रुकुम पश्चिम, जाजरकोट, डोल्पा, मुगु, हुम्ला, जुम्ला र कालीकोटमा एक/एक निर्वाचन क्षेत्र छन् ।

२०७४ मा एमाले माओवादी गठबन्धनका कारण एउटा पनि सिट जित्न नसकेर लज्जास्पद हार व्यहोरेको कांग्रेस यसपालि माओवादीकै कारण ४ निर्वाचन क्षेत्र जित्ने दाउमा देखिन्छ । सुर्खेत १, सल्यान, रुकुमपश्चिम, हुम्ला, डोल्पा, मुगु, जाजरकोट र कालीकोटमा गठबन्धनको जित नजिक छ । नेकपा एमालेले जाजरकोट, हुम्ला र दैलेख २ मा आफूले जित्ने दाबी गर्दै आए पनि एमाले नेताहरू विश्वस्त भने छैनन् ।

सुर्खेत क्षेत्र नम्बर १ मा गठबन्धनबाट उम्मेवार बनेका नेपाली कांग्रेसका उपसभापति पूर्णबहादुर खड्काको जित निश्चित देखिन्छ । २०७४ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा वाम गठबन्धनबाट उम्मेदवार रहेका एमालेका ध्रुवकुमार शाहीले खड्कालाई झण्डै ३ हजार मतान्तरले पराजित गरेका थिए । अहिले उनै शाही दोस्रोपटक खड्काका प्रतिस्पर्धी भएर देखा परेका छन् ।

स्थानीय तहको निर्वाचनमा कांग्रेसले पाएको मतले एमाले झण्डै २ हजार मतले पछाडि देखिन्छ । कांग्रसेका वडाध्यक्षहरूले ३६ हजार ७ सय ८१ मत प्राप्त गर्दा एमालेका वडाध्यक्षहरूले ३४ हजार ८ सय ४३ मत प्राप्त गरेका थिए । यस्तै, माओवादीले ५ हजार ७५ र समाजवादीले ४ सय १८ मत प्राप्त गरेका थिए । यो मत जोड्दा खड्का सहजै संसद् छिर्नेछन् ।

सर्खेत क्षेत्र नम्बर २ बाट गठबन्धनको तर्फबाट कांग्रेस नेता हृदयराम थानी र एमाले सुर्खेत जिल्ला अध्यक्ष अमृत बिसीबीच मुख्य प्रतिस्पर्धा हुनेछ । एमाले नेता बिसी पहिलोपटक संसदीय निर्वाचनमा देखा परेका छन् भने थानी बारम्बार चुनाव जितेका र मन्त्री भइसकेका नेता हुन् ।

वीरेन्द्रनगरका १४ वडा र पश्चिमका ३ पालिका मिलेर बनेको यो क्षेत्रमा निर्णायक मतदाता पश्चिममा छन् । पटकपटक चुनाव जितेर मन्त्रीसमेत भइसकेका थानीप्रति पश्चिमका मतदाता खसै उत्साहित छैनन् । एमालेका बिसीप्रति उत्साह भए पनि थानीलाई गठबन्धनका कारण जित्न सहज देखिन्छ । तर, मत उल्टिन सक्ने सम्भावना रहेको कार्यकर्ताको बुझाइ छ ।

गत वैशाखमा सम्पन्न स्थानीय चुनावमा वडा अध्यक्षले पाएको मतलाई आधार मान्ने हो भने कांग्रेसभन्दा एमाले अगाडि छ, तर गठबन्धनभन्दा एमाले कमजोर छ । एमालेले ३० हजार ४ सय ६९ मत प्राप्त गर्दा नेपाली कांग्रेसले २९ हजार ६ सय ८७, माओवादी केन्द्रले ११ हजार ६ सय ६१ र समाजवादीसँग १ हजार ६ सय ४४ मत छ । गठबन्धनमा अलिकति गठबड भए एमालेका बिसी उदाउने निश्चित छ ।

यस्तै, दैलेख निर्वाचन क्षेत्र नम्बर–१ प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा मुख्यगरी एमाले र पूर्वएमालेबीच नै रोचक भिडन्त हुने भएको छ । यो क्षेत्र एमालेले आफूले जित्ने सूचीमा राखेको क्षेत्र हो । पूर्वसहकर्मीबीचको लडाइँले यस क्षेत्रको नतिजा रोचक हुने देखिन्छ ।

गठबन्धनका तर्फबाट एकीकृत समाजवादीका प्रदेश अध्यक्ष अम्मरबहादुर थापा र एमाले जिल्ला अध्यक्ष रवीन्द्रराज शर्मा र राप्रपाकी महामन्त्री कुन्ती शाहीबीच त्रिपक्षीय प्रतिस्पर्धा हुँदैछ । यस क्षेत्रमा समाजवादी र माओवादी कमजोर मानिन्छन् । जसले पनि गठबन्धन अर्थात् कांग्रेसका भोट समाजवादीमा नगएको खण्डमा एमालेका शर्माले जित्ने निश्चित छ । यहाँ एमालेको १७ हजार ६ सय ६५, नेपाली कांग्रेस १७ हजार ५ सय ३९, माओवादी केन्द्रको २ हजार ८ सय २५ र एकीकृत समाजवादीको ३ हजार ४५० मत छ । दैलेख २ पनि एमालेले जित्ने दाबी गरेको क्षेत्र हो । गठबन्धनका तर्फबाट कांग्रेसका दिक्पाल शाही र एमालेका दैलेख इञ्चार्ज लक्ष्मीप्रसाद पोखरेल मुख्य प्रतिस्पर्धी छन् ।

यस क्षेत्रमा गत वैशाख ३० मा सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा एमालेले पाएको मतलाई हर्ने हो भने यस क्षेत्रमा एमाले कांग्रेसभन्दा बलियो देखिन्छ । जसअनुसार एमालेको २१ हजार १ सय ६१ र कांग्रेसको १८ हजार ६ सय १२ मत छ भने माओवादीको ५ हजार ७ सय ५५ र समाजवादीको ८ सय ३३ छ । कांग्रेसको असन्तुष्ट मत एमालेमा गएको खण्डमा एमालेका पोखरेलको जित हुने देखिन्छ ।

गठबन्धनले सहज जित हासिल गर्न सक्ने जिल्लाको रूपमा सल्यान देखिन्छ । गठबन्धनका तर्फबाट नेकपा एकीकृत समाजवादी पार्टीका केन्द्रीय उपमहासचिव तथा प्रदेश इन्चार्ज प्रकाश ज्वालालाई अगाडि सारिएको छ ।

सल्यानमा ज्वालालाई गठबन्धनको साथले जित्न सहज देखिन्छ । स्थानीय तहको निर्वाचनको मत परिणाम हेर्दा गठबन्धन अगाडि देखिएको छ । त्यसैले पनि सल्यानमा गठबन्धनका उम्मेदवार ज्वालाले नै जित निकाल्न सक्ने धेरैको आकलन छ ।

वडा अध्यक्षको मतभार हेर्दा नेकपा एमालेले २६ हजार ६ सय २८, नेपाली कांग्रेसले ३३ हजार ६ सय १६, नेकपा मओवादी केन्द्रले २६ हजार ७ सय १३ र एकीकृत समाजवादीको ९ हजार ४ सय ८ मत देखिन्छ । रुकुम पश्चिममा प्रतिनिधिसभाका लागि नेकपा माओवादी केन्द्रबाट गठबन्धनका साझा उम्मेदवार अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले सहज चुनाव जित्नेछन् । माओवादीको आधारशिला रहेको रुकुममा उपमहासचिवसमेत रहेका शर्माले शान्ति प्रक्रियापछि कुनै पनि चुनाव हारेका छैनन् ।

शर्माका मुख्य प्रतिस्पर्धीका रूपमा एमालेका नन्दलाल देवकोटा देखापरेका छन् । रुकुममा एमालेभन्दा माओवादी झण्डै तीनतिहाइले अगाडि छ । रुकुममा माओवादी केन्द्रले ३७ हजार १ सय २ मत पाएको छ । कांग्रेसले २६ हजार ६ सय २० नेकपा एकीकृत समाजवादीले १ सय ३० र नेकपा एमालेले ६ हजार १२४ मत ल्याएको छ । यो आँकडा हेर्ने हो भने शर्मा लोकप्रिय मतका साथ विजयी हुनेछन् ।

यस्तै, जाजरकोटमा नेकपा माओवादी केन्द्रका उपमहासचिव शक्तिबहादुर बस्नेत, एमाले युवानेता निरजप्रासद आचार्य र जीवन रूपान्तरणका अभियन्ता एवम् पूर्वमाओवादीसमेत रहेका नरबहादुर कार्कीबीच प्रतिस्पर्धा हुनेछ । जाजरकोटमा गठबन्धन अगाडि भएकै कारण बस्नेतको नै जित हुने निश्चित छ । तर, स्वतन्त्र उम्मेदवार कार्कीले गठबन्धनको भोट काटेको खण्डमा एमालेले बाजी मार्न सक्ने सम्भावना बढी छ ।

गत वैशाखमा भएको स्थानीय तह निर्वाचनमा वडाध्यक्षले पाएको मतलाई आधार मान्ने हो भने एमालेको धेरै मत छ । एमालेले २४ हजार ४ मत पाएको छ । कांग्रेसले २२ हजार ३ सय ४२, माओवादी केन्द्रले १८ हजार ६ सय २२ र समाजवादीले २ हजार ३ सय ३४ मात्रै मत पाएका छन् ।

गठबन्धनका लागि कालीकोटमा सहज जित हासिल गर्न मुस्किल पर्ने देखिन्छ । माओवादीको गढको रूपमा रहेको कालीकोट जिल्लामा गठबन्धनबाट माओवादी केन्द्रका नेता पूर्वमुख्यमन्त्री महेन्द्रहादुर शाही, एमालेका केन्द्रीय सदस्य तथा कालीकोट इन्चार्ज नगीन्द्र शाही र माओवादीकै बागी काशिराम बरालसँग मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ । तर, एमालेभन्दा बलियो गठबन्धनका लागि माओवादीकै वागी उम्मेदवार बराल महेन्द्रका लागि चुनौती बनेका छन् । शाहीलाई जित्न कांग्रेसको भर पर्नुपर्ने अवस्था छ । कालीकोटमा समाजवादी गठबन्धनभन्दा बाहिर छ । शाहीको मुख्य चुनौती स्वतन्त्र उम्मेदवार बराल हुन् भने अर्को चनौती कांग्रेसको मत प्राप्त गर्नु हो ।

बरालले माओवादीका काट्ने र कांग्रेसका भोट माओवादीमा नगएको खण्डमा शाहीको संसद् यात्रामा ब्रेक लाग्ने निश्चित छ । यदि माओवादी र कांग्रेसको भोट माओवादीमै आएको खण्डमा भने शाहीले नै चुनाव जित्ने पक्का छ । कालीकोटमा माओवादी केन्द्रको १८ हजार ३ सय ४७ मत पाएको छ । यस्तै, नेपाली कांग्रेसले १२ हजार ८ सय २०, एकीकृत समाजवादीले ३ हजार ५ सय ३ र नेकपा एमालेले १२ हजार ६ सय १३ मत पाएका छन् ।

यस्तै, गठबन्धनलाई चुनाव जित्न समस्या भएको क्षेत्र जुम्ला हो । यतिबेला जुम्लाको चुनावी माहौललाई केन्द्रमा राखेर हेरिएको छ । गठबन्धनका मात्रै होइन, एमालेका उम्मेदवारका लागि पनि राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) का ज्ञानेन्द्रबहादुर शाही चुनौतीका रूपमा खडा भएका छन् । भ्रष्टाचारविरोधी अभियन्ताका रूपमा परिचय बनाएका शाहीले पार्टी–संगठन कमजोर हुँदा पनि हायलकायल पारेपछि जुम्लामा सत्ता गठबन्धनका नेताहरू गठबन्धनबाट उनलाई जान सक्ने मत रोक्न केन्द्रित भएका छन् ।

जुम्लामा कांग्रेस, माओवादी र समाजवादीबीच भएको गठबन्धनमा माओवादीबाट गोमा गौतम (कुँवर) ले टिकट पाएकी छन् । जुम्लाका कांग्रेस नेताहरू गठबन्धनमा भागवण्डा हुँदा जुम्ला कांग्रेसको भागमा पर्नुपर्ने अडानमा थिए । तर, गठबन्धनमा यो माओवादीको भागमा पर्‍यो । माओवादीको भागमा पर्दा माओवादीभित्रका धेरैको चाहना नरेश भण्डारीलाई अगाडि सार्ने थियो । तर, माओवादी अध्यक्ष दाहालले पार्टीभित्रको समीकरण मिलाउन गोमा गौतम कुँवरलाई टिकट दिएपछि माओवादीको एउटा पंक्ति नै असन्तुष्ट छ ।

जसले पनि शाहीलाई पहिलोपटक संसद् छिर्ने बाटो खुला भएको बताइएको छ । कुँवर गठबन्धनको तर्फबाट कर्णालीबाट टिकट पाउने एक मात्रै महिला उम्मेदवार हुन् । नेकपा एमालेबाट प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि केन्द्रीय सदस्य तथा जुम्ला इन्चार्ज रतननाथ योगी छन् । योगी यसअघिका तिला गाउँपालिकाका निवर्तमान अध्यक्ष हुन् । हुम्लामा नेकपा एमालेका तर्फबाट प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि पूर्वमन्त्रीसमेत रहेका दल रावल उम्मेदवार बनेका छन् ।

पूर्वसामाजिक विकासमन्त्रीसमेत रहेका रावलका मुख्य प्रतिस्पर्धी गठबन्धनबाट उम्मेदवार बनेका माओवादीका छिरिङ डोम्डोल लामा हुन् । लामा कर्णाली प्रदेश सरकारको ६ महिने गैरसांसद मन्त्रीसमेत बनेका छन् । एमालेले आफू जित्ने दाबी गर्दै आए पनि हुम्लामा गठबन्धन नै बलियो छ । हुम्लामा एमालेको ६ हजार १ सय ४७ र माओवादी केन्द्रसँग ६ हजार ४ सय ९३, कांग्रेससँग ४ हजार ७ सय ६४ र समाजवादीले ८ सय ८८ मत पाएको छ । हुम्लामा पनि मत क्रस नभए लामाले नै चुनाव जित्ने पक्का छ ।

ठुलीभेरी नगरपालिकाका निवर्तमान नगर प्रमुखसमेत रहेका एमालेका गणेशबहादुर शाही र गठबन्धनको तर्फबाट समाजवादीका केन्द्रीय सदस्य तथा डोल्पा इन्चार्ज धनबहादुर बुढाबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुनेछ । शाही ठूलीभेरी नगरपालिकाका निवर्तमान नगर प्रमुख हुन् भने २०७४ मा वामगठबन्धनका तर्फबाट एमालेबाट प्रतिनिधिसभामा विजयी भएका धनबहादुर बुढा एमाले फुटपछि समाजवादीमा लागेका छन् । तत्कालीन एमाले फुटपछि समाजवादीमा लागेका बुढा पर्यटनमन्त्रीको जिम्मेवारीसमेत सम्हालिसकेका छन् ।

संगठन कमजोर भए पनि डोल्पामा बुढाको प्रभाव राम्रो मानिन्छ । डोल्पामा पनि गठबन्धन नै अगाडि देखिएको छ । एमालेसँग ४ हजार ५ सय ४५, माओवादी केन्द्रसँग ४ हजार ८ सय ५५, नेपाली कांग्रेससँग ३ हजार ६९ र समाजवादीसँग १ हजार ३ सय ३४ मत छ ।

एमाले प्रदेश कमिटी सदस्य रहेका एमालेका राजु कार्की पहिलोपटक प्रतिनिधिसभा सदस्यको उम्मेदवार बनेका छन् । कार्कीले कांग्रेस मुगु जिल्ला सभापतिसमेत रहेका कांग्रेसका ऐनबहादुर शाहीबीच प्रतिस्पर्धा हुनेछ । २०७४ को निर्वाचनमा एमालेका मोहन बानियाँसँग पराजित भएका थिए । शाही यसपालि पुन: प्रतिनिधिसभाको उम्मेदवार बनेका छन् । स्थानीय निर्वाचनको मतले एमाले अगाडि देखिए पनि गठबन्धनका कारण शाहीले चुनाव जित्ने आकलन गरिएको छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, मंसिर १, २०७९ १३:४५