ठीक हो, म रामचन्द्रलाई हराउनै आएको हो : गाेविन्दराज जाेशी (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

तनहुँको राजनीतिमा नेपाली कांग्रेसभित्र वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल र कारबाहीमा परेका पूर्वसहमहामन्त्री गोविन्दराज जोशीको आ–आफ्नै शक्ति छ । दुवै एकअर्कालाई उपल्लो तहमा जान नदिने गरी भरपूर लाग्छन् ।

आगामी ४ मंसिरको चुनावमा यिनै दुई नेता चुनावी मैदानमा छन्, जसले तनहुँ– १ को चुनावलाई रोचक बनाएको छ । पौडेल गठबन्धनका साझा उम्मेदवार हुन् भने जोशी कैँची चुनाव चिह्न लिएर स्वतन्त्र उम्मेदवार छन् । यहाँ एमालेका एकबहादुर रानामगर अर्का प्रतिस्पर्धी छन् ।

तनहुँमा जोशी र रानाले पौडेललाई हराउन सजिलो देखिँदैन । २०७४ सालमा आफ्नो उम्मेदवारी पौडेल पक्षको निवेदनपछि खारेज भएपछि जोशीले तत्कालीन वाम गठबन्धनका उम्मेदवार कृष्णकुमार श्रेष्ठलाई सहयोग गरेका थिए । त्यो हुँदा हाल गठबन्धन दल एकीकृत समाजवादीमा रहेका श्रेष्ठले पौडेललाई साढे ६ हजार मतान्तरले हराएका थिए । विपक्षीलाई सघाएपछि कांग्रेसले जोशीलाई अनुशासनको पाँचवर्षे कारबाही गरेको थियो ।

यसपटक एमाले र जोशी छुट्टाछुट्टै हुँदा पौडेललाई केही सहज देखिन्छ । पौडेल प्रधानमन्त्री बन्ने अभिलाषासहित चुनावी मैदानमा छन् ।

७३ वर्षीय जोशी पनि चुनाव प्रचारमा गाउँगाउँ पुगिरहेका छन् । उनको दमौलीस्थित सम्पर्क कार्यालयमा समर्थकलाई आन्तरिक तयारी गर्न भ्याइ नभ्याइ छ । जोशीसँग उनको दमौलीस्थित सम्पर्क कार्यालयमा पुगेर शिलापत्रकर्मी अनुप पौडेलले कुराकानी गरेका छन्ः

भोट हाल्ने दिन आउनै आँटिसक्यो । उम्मेदवारी दर्तापछि अहिलेसम्म मतदाताको प्रतिक्रिया कस्तो पाउनुभयो ?

एकदमै उत्साहपूर्ण छ । आममतदाता राष्ट्रिय रूपमा र तनहुँमा पनि परिवर्तनको पक्षमा छन् ।

दलीय व्यवस्था अत्यन्तै राम्रो व्यवस्था हो । यसको विकल्प सोच्न सकिँदैन । तर, दलका नेताहरूको अकर्मण्यता र स्वार्थका कारणले अहिले दलहरूले लोकप्रियता गुमाएको, वितृष्णा पैदा भएजस्तो देखिन्छ । त्यस कारण दल नराम्रो होइन, दलमा रहेका नेताको खराबी हुन सक्छ, उनीहरूलाई परिवर्तन गरेर दलीय व्यवस्था बलियो बनाउनुपर्छ भनिरहेको छु ।

म आफू जित्न आएको हो । मैले जितेपछि रामचन्द्र हारिहाल्छन् नि ! हो, हराउनलाई जित्नुपर्‍यो । ठीक हो, म रामचन्द्रलाई हराउनै आएको हो । तर, हराएर जित्न आएको हो ।

कट्टर कार्यकर्ताले पार्टीको निर्देशन मान्ने कुरा स्वाभाविक हो । दलसँग आत्तिएका आममतदाताको उत्साहपूर्ण समर्थन मलाई छ ।

जितेमा पनि संसद् छिर्न पाउनुहुन्न । धेरैले किन उम्मेदवारी दिएको होला भन्छन् नि ?

त्यो मेरो प्रतिपक्षी रामचन्द्र पौडेलले हार स्वीकार गरेको कुरा हो । किनभने मैले हार्ने भए त उम्मेदवार हुन जरुरी नै भएन, म संसद् जाँदै जान्थिनँ । उहाँका मान्छेले हार स्वीकार गरेर यसो गर्दा जनताले मत कम हाल्छन् कि भनेर त्यो भनिएको कुरा हो ।

मेरो मुद्दा २०६० सालको हो । मैले २०६४ सालमा चुनाव लडिसकेको हुँ । म त्यसपछि संसद् प्रवेश गरिसकेको छु । अब २०६० सालभन्दा पछाडि बनेका कानुन मेरा लागि हुँदैनन् । स्वार्थपूर्ण कानुन बनाउन पाइँदैन ।

रामचन्द्रजी काम गर्न नसक्ने असक्षम मान्छे हो भन्ने आमजनतामा धारणा छ । त्यस कारण उहाँ र उहाँको कार्यकर्ताले जे भन्छन् त्यो उल्टो बुझ्छन् ।

मलाई मत दिने मतदाता समर्पितखाले छन् । मेरा मतदाता शिक्षित पनि लाग्यो यो चुनावमा । तनहुँ साक्षरता, शिक्षा र विद्वताको दृष्टिकोणले उत्कृष्टमध्ये पर्छ । त्यस्तो ठाउँमा त्यस्तो प्रचारले केही असर पर्दैन ।

गत स्थानीय चुनावमा जोशी परिवारकै सदस्य उठ्दा एमालेले कैँचीलाई समर्थन गरेको थियो । अहिले तालमेलको वातावरण बनाउने पहल भएन ?

मलाई भोट हाल्छु भन्ने कुरालाई अस्वाभाविक मान्ने कुरा भएन । एमाले, माओवादी, कांग्रेसका तल्लो तहका नेताले पनि तपाईंलाई सहयोग गर्छौं भनेका छन् ।

मेरो त पार्टी होइन । मैले दलबाट असन्तुष्ट भएकाहरूका लागि स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएको हुँ । त्यसैले कुनै एउटा दलसँग मिलेर जानु मेरो लागि राम्रो हुँदैन । किनभने त्यसो गरेँ भने त्यो पार्टी असल हो भन्नुपर्छ । समग्रमा दलहरू अलोकप्रिय भएको बेला, दलका नेताकै विपक्षमा जनमत भएको बेला म आफूले कुनै एउटा अमुक दल राम्रो हो भन्नु स्वाभाविक हुँदैन । त्यसैले मेरो उम्मेदवारी स्वतन्त्र नै हो ।

कांग्रेस, एमाले, माओवादी कसैले मलाई मत हाल्छु भन्छ भने पनि त्यसलाई हुँदैन भन्न मिल्दैन । किनभने मेरो मुद्दालाई स्वीकार गरेर आउँदा स्वागत गरेर धन्यवाद दिनुपर्छ । त्योबाहेक अरू कुरा छैन ।

रामचन्द्र पौडेललाई हराउन उम्मेदवारी दिनुभएको हो भन्ने पनि सुनिन्छ नि ?

म आफू जित्न आएको हो । मैले जितेपछि रामचन्द्र हारिहाल्छन् नि ! हो, हराउनलाई जित्नुपर्‍यो । ठीक हो, म रामचन्द्रलाई हराउनै आएको हो । तर, हराएर जित्न आएको हो ।

दोस्रो र तेस्रो को हुने भन्नेमा रामचन्द्र र एमालेबीच प्रतिस्पर्धा हुन्छ । दुवैसँग मेरो प्रतिस्पर्धा हुँदैन । म रामचन्द्र र एकबहादुर दुवैलाई हराउन आएको हो । त्यो सत्य हो ।

तनहुँमा रामचन्द्र पौडेल र गोविन्दराज जोशीको टकराव किन ? दुई नेता मिल्दा जिल्लालाई नै फाइदा हुने थियो नि ?

रामचन्द्र पौडेलमा सैद्धान्तिक निष्ठा पनि रहेन । कार्यकर्ता र पार्टीप्रति इमानदारिता पनि रहेन । उहाँको पूरै इतिहास हेर्नुभयो भने पहिला उहाँ वामपन्थीतिरको मान्छे हो ।

पार्टी फुट्दा उहाँ अर्कैतिर झण्डै गइसक्नुभएको थियो । के–के कारणले गिरिजाबाबुले फकाएपछि बस्नुभयो । अब अहिले पनि उहाँका कुरा फरक समयमा फरकफरक देख्नुहुन्छ ।

मेरो तीन पुस्ताको रगत नेपाली कांग्रेसमा भिजेको छ । मेरो बुबा २०१८ सालमा विभिन्न ठाउँमा जेल पर्नुभयो, मैले पनि आन्दोलन गरेँ । मेरा तीनवटै छोराछोरी विभिन्न आन्दोलनमा जेल परेका मान्छे हुन् । मेरो निरन्तरता छ ।

बीपी कोइरालाले जहिल्यै, मर्ने बेलामा पनि सिद्धान्तलाई छोडेर सत्तालाई प्राथमिकता निदिनू भन्नुभएको थियो । आज शेरबहादुर, रामचन्द्र दुवैले सिद्धान्त छोडेर सत्तालाई प्राथमिकता दिनुभयो । त्यस कारण हामीबीच एउटै बाटो हुन नसकेको हो ।

उहाँ पदलोलुप मान्छे हो । शेखर कोइरालातिर लाग्नुभयो, चुनावको अन्तिम दिनमा शेरबहादुरतिर मिल्नुभयो । त्यस कारण झगडा सैद्धान्तिक कुरा होइन । कांग्रेस–कांग्रेसमा त के झगडा हुने ? उहाँ आफ्नो निजी स्वार्थका लागि जे पनि गर्नुहुन्छ । त्यस कारण मलाई उहाँको व्यवहार मन परेन ।

गलत मनोवृत्ति भएकोसँग मिलेर हिँड्ने कुरा स्वाभाविक हुँदैन । त्यसैले मैले अहिलेको सन्दर्भमा यो बाटो उपयुक्त हुन्छ भनेर लिएको हुँ । उहाँ समस्या उत्पादन गर्ने मान्छे हो, जसले समस्या समाधान गर्दैन । राजनीतिमा समस्या समाधान गर्ने मान्छे चाहिन्छ । उहाँको संगत मलाई स्वाभाविक लागेन । नमिल्ने, झगडा भएको केही होइन । उहाँ हिँडेको बाटो गलत छ ।

बीपी कोइरालाले जहिल्यै, मर्ने बेलामा पनि सिद्धान्तलाई छोडेर सत्तालाई प्राथमिकता नदिनू भन्नुभएको थियो । आज शेरबहादुर, रामचन्द्र दुवैले सिद्धान्त छोडेर सत्तालाई प्राथमिकता दिनुभयो । त्यस कारण हामीबीच एउटै बाटो हुन नसकेको हो ।

तीन पुस्ता कांग्रेसमै सक्रिय रह्यो भन्नुभयो । तपाईंको कारबाहीको समय सकिँदैछ । अब पार्टीमा फर्किने कि यही स्वतन्त्रकै बाटोमा लाग्ने ?

यो कारबाही सबै जालझेलको कुरा हो । मलाई कारबाही गरिएको कुरा केन्द्रीय समितिले निर्णय पनि गरेको छैन । पाँच वर्ष भइसक्यो । मलाई अहिलेसम्म सूचना दिइएको छैन । कारबाही भएको निर्णय केन्द्रीय समितिले गरेको हो भनेर केन्द्रीय सदस्य भन्दैनन् ।

तपाईंको नाम नलेखी स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिनेलाई कारबाही गरिएको भनेर जिल्लामा पत्र आएको सुनिन्छ त ?

त्यो होला तर मैले जानकारी पाउनुपर्‍यो नि । अहिलेसम्म जानकारी दिएका भए केन्द्रीय समितिमा उजुरी गर्थें होला, सर्वोच्च अदालतमा रिट हाल्थेँ होला । त्योबाट पनि वञ्चित गराउने नियतले कारबाहीको हल्ला गरिएको हो । हल्ला होइन भने यतिका वर्ष मलाई जानकारी दिनुपर्दैन ?

भनेपछि अब तपाईं पार्टीबाहिरै रहने हो ?

यो नेपाली कांग्रेसलाई शुद्धीकरण गर्ने अभियान हो । कांग्रेसलाई बीपीको बाटोमा हिँडाउने आन्दोलन पनि हो ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, कात्तिक २८, २०७९ ०७:२०