प्रदेशमा त्यसै लडेको छैन, प्रचण्डजीको कुरामा अविश्वास गर्नुपर्दैनः सुरेन्द्रराज पाण्डे

प्रदेशमा त्यसै लडेको छैन, प्रचण्डजीको कुरामा अविश्वास गर्नुपर्दैनः सुरेन्द्रराज पाण्डे

A+ A A-

गण्डकी प्रदेशका ३६ प्रत्यक्ष निर्वाचन क्षेत्रमा नेकपा एमालेले सबैभन्दा बढी ३४ ठाउँमा उम्मेदवारी दिएको छ । मनाङ १ (ख) मा एमालेसहित ठूला दलले उम्मेदवार उठाएन भने एमालेले बागलुङ २ (१) मा स्वतन्त्र उम्मेदवारलाई समर्थन गरेको छ ।

सत्तारुढ गठबन्धनका दलले भागवण्डा गरेर मनाङ १ (ख) बाहेक ३५ निर्वाचन क्षेत्रमा आ-आफ्नो उम्मेदवार उठाएका छन् । कांग्रेसले २१, माओवादी केन्द्रले १२, नेसपा र एकीकृत समाजवादीले एक-एक सिट पाएका छन् । एमालेले बहुमत पुर्‍याउन नसकेको अवस्थामा गण्डकीमा गठबन्धनको सरकार बन्छ । त्यो अवस्थामा गोरखा २ (२) बाट चुनाव लडिरहेका नेपाली कांग्रेसका सुरेन्द्रराज पाण्डे मुख्यमन्त्रीको बलिया दाबेदार छन् ।

राष्ट्रियसभामा कांग्रेस दल नेता रहिसकेका पाण्डे कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य हुन् । उनलाई गोरखा २ बाट उम्मेदवार रहेका माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले मुख्यमन्त्रीको दाबेदारका रूपमा सार्वजनिक कार्यक्रममै उद्घोष गरिसकेका छन् । चुनावी गतिविधि र प्रदेश सरकार गठनसम्मका विषयमा केन्द्रित रहेर पाण्डेसँग शिलापत्रकर्मी अनुप पौडेलले गरेको कुराकानीः

माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड लडेपछि गोरखातिर धेरैको चासो छ । संघमा उहाँ र तपाईं प्रदेशसभा उम्मेदवार हुनुहुन्छ । चुनाव जित्न जनतासँग कसरी साक्षात्कार गरिराख्नुभएको छ ?

पछिल्लो निर्वाचनमा हामीले बाबुराम भट्टराईलाई समर्थन गरेको हो र जिताएर पठायौँ । त्यतिबेला माओवादी–एमालेको गठबन्धन थियो । प्रचण्डजी नै आएर लडेपछि राष्ट्रिय राजनीतिको केन्द्र बन्नु स्वाभाविक हो । एउटा पार्टीको अध्यक्ष, विद्रोही नेता, गठबन्धनको दोस्रो प्रमुख दलको अध्यक्ष भएपछि चासो हुनु स्वाभाविक हो ।

माओवादीले जहिलेदेखि निर्वाचनमा भाग लिएको छ त्यो हेर्ने हो भने म लड्ने क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा कांग्रेस र माओवादीबीच नै छ । बाबुरामजीको दल पनि गठबन्धनभित्रै छ । यसरी सबै कुरा हेर्दा चुनाव प्राविधिक कुरामात्रै छ । चुनाव प्राविधिक कुरामात्रै छ भनेर चुनावमा गर्नुपर्ने काम हामीले गर्नु नै पर्छ, गरिरहेका छौँ । प्रचण्डजीले सबै वडा छुने गरेर छोटोछोटो भेटघाट राखेर जानुभएको छ । मैले आफैँले गएर एक चरण घरदैलो, भेटघाट एक चरण सकिसकेको छु । अब हामी दोस्रो चरणमा साना कोणसभा गरेर, वडाका मुख्य ठाउँमा गएर मतदाता भेट्ने कार्यक्रम छ । तेस्रो चरणमा हामीले ठूलो सभा गर्छौं ।

गोरखाले यसअघि बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री पाइसक्यो । प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्रीको दाबेदारका रूपमा हेरिएको छ । यो चुनावबाट गोरखाले के सन्देश दिन्छ ?

प्रचण्डजी लडेपछि प्रधानमन्त्री हुन सक्नुहुन्छ भन्ने सबैको मानसपटलमा छ । किनकि दुई पटक प्रधानमन्त्री भइसकेको व्यक्ति र अहिले पनि एउटै पार्टीको बहुमत आउने सम्भावना कमै छ । त्यसले गर्दा गठबन्धनको तालमेल भएर सरकार निर्माण हुन्छ । त्यो हुने क्रममा प्रचण्डजी प्रधानमन्त्री हुनसक्ने सम्भावित प्रबल व्यक्ति हुँदै हो ।

पहिला बाबुरामजीलाई जिताउँदा एउटा कालखण्डमा प्रधानमन्त्री हुनुभएको हो । यसपटक पनि प्रबल दाबेदार यहीँ भएकाले गोरखाप्रति चासो हुनु स्वाभाविक हो । उहाँले आफ्ना भनाइ राख्ने क्रममा पनि आर्थिक समृद्धिको सन्देश गोरखाबाट दिन चाहन्छु भनिरहनुभएको छ । आर्थिक समृद्धिका लागि सम्भावनायुक्त जिल्ला हो । हामीसँग स्रोतसाधन छन् तर त्यसलाई व्यवस्थित गरेर भरपुर उपयोग गर्न सकिरहेको अवस्था छैन । यसको मूल कारण हाम्रो पूर्वाधार पूर्ण निर्माण हुन नसक्नु हो । हामीसँग निकै कम पक्की सडक छन् जुन हिउँद, बर्खा सधैँ चल्न सक्छ । धेरै कच्ची सडक नै छन् । प्रचण्डजी गोरखाबाट प्रतिनिधि भएपछि विकासका लागि अवसर हुन्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।

हिजो द्वन्द्वका बेला माओवादी र कांग्रेस दुवैतर्फ क्षति भएको छ । हिजो आमनेसामने हुने शक्ति एकै ठाउँमा आएपछि यसले मेलमिलापको सन्देश जान्छ । खलबलिएको सामाजिक एकतालाई हाम्रो चुनावी एकताले सद्‌भाव कायम गर्न सन्देश दिन्छ भन्ने मलाई लाग्छ ।

गिरिजाबाबुले सधैँ अबको दिन सहमति, सहकार्य र एकता गरेर हिँड्नुपर्छ । शान्ति सम्झौताको मूल उद्देश्य पनि त्यही थियो । शान्ति प्रक्रियालाई निष्कर्षमा पुर्‍याउने बाँकी काम यो निर्वाचनपछि पूर्णता पाउन सहज हुन्छ भन्ने लाग्छ ।

तपाईंले मेलमिलापको सन्देश जान्छ भन्नुभयो, गठबन्धनलाई स्वार्थ प्रेरितको आरोप छ नि !

हामीले जुन निर्वाचन प्रणाली अपनाएका छौँ यसमा एउटा पार्टीको एकल सरकार बन्ने सम्भावना अति न्यून छ ।

हिजो केपीजी प्रधानमन्त्री हुँदा संविधान कुल्चने, च्यात्ने गर्नुभयो । दुई तिहाइको बहुमत भएको संसदलाई आफ्नो अनुकूल प्रयोग गर्न नपाएपछि भंग गर्ने, जनताको अभिमतलाई कुल्चने जुन प्रयत्न भयो त्यसले जन्मिएको गठबन्धन हो । कसैको भित्रि स्वार्थ होलान्, म छैन भन्दिनँ । देखिएको स्वार्थ भनेको संविधानको रक्षा हो ।

लोकतन्त्रमा राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री मिलेपछि संविधान नै चाहिँदैन भन्ने व्यवहार विगतमा भयो । हामी प्रतिपक्षी हुँदा केपी ओलीलाई यत्तिकै स्वच्छाचारी छोडे संविधान च्यातिन्छ, गणतन्त्र रहन्छ-रहँदैन थाहा छैन, लोकतन्त्र धरापमा पर्छ भनेका थियौँ । संसदमा हामीले पटकपटक कुरा उठाएका थियौँ ।

गोरखा एमाले सांगठनिक हिसाबले कमजोर जिल्ला हो । तर, त्यसो भनिरहँदा विपक्षीलाई कमजोर आँक्नु पनि हुँदैन । गठबन्धनले जित्ने आधार के छन् ?

६ महिना पहिला भएको स्थानीय तहको नतिजालाई आधार मान्ने हो भने प्रतिस्पर्धा नै छैन भने हुन्छ । निर्वाचन हो, प्रतिपक्षी कमजोर हो भनेर सुतेर बसेर भएन । अहिले धेरै हाम्रा कार्यकर्तामा जितिहालिन्छ किन धेरै दुःख गर्ने भन्नेजस्तो देखिन्छ ।

गोरखा २ का ५ हजार जति मतदाता चितवनमा बस्नुहुन्छ । काठमाडौंमा २५ हजार जति हुनुहुन्छ । गठबन्धनले जितिहाल्छ किन भोट हाल्न जानुपर्छ भनेजस्तो पनि छ । ‘पानीपोखरी र दुधपोखरी’को कथा जस्तै होला ध्यान दिनुपर्छ भनेर साथीभाइलाई भनेका छौँ । प्रत्यक्षमा खासै गाह्रो हुँदैन । तर, समानुपातिक मत हामीलाई चाहिन्छ । २-४ सय मत नपुगेर पनि एउटा सिट कम हुन सक्छ । त्यो कम हुँदा प्रदेश, केन्द्रको सरकार नबन्न सक्छ । त्यसकारण हामीले चुनावमा जे गर्नुपर्छ, जसरी खट्नुपर्छ त्यो गर्नुपर्छ । त्यो गरिराखेका छौँ ।

राष्ट्रियसभामा जित–हार लगभग पहिल्यै निर्क्यौल हुन्छ । प्रतिनिधिसभामा जनताले मत दिने हो । तपाईंले जित्ने आधार के छन् ?

२०७० सालमै म चुनाव लड्ने कुरा थियो । २०७४ सालमा पनि तयारी गरिरहँदा बाबुराम भट्टराईलाई समर्थन गर्ने निर्णय भयो । अहिले पनि प्रतिनिधिसभामा पार्टीबाट एकल नाम सिफारिस भएर गएको थियो । पछि प्रचण्डजी आउनुभयो ।
कार्यकर्ता तहमा सुरेन्द्रराज पाण्डे हाम्रो नेता हो भन्ने छ । त्यो कुरा जनतामा पुर्‍याउन छ । म लामो समय यही क्षेत्रमा रहेर काम गरेको हुनाले जनतामाझ परिचित गर्नुपर्ने व्यक्ति पनि होइन । मेरो प्रतिस्पर्धी को हुन् मैले देखेको छैन । राष्ट्रियसभामा प्रमुख विपक्षी दलको नेता भएर काम गरेँ । त्यतिबेला बोलेका, गरेका काम सबैले देखेको र नेता हो भन्ने मानसिक रूपमै स्वीकार गरेकाले उम्मेदवारमा व्यक्तिगत समस्या पर्ने देख्दिनँ ।

माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले तपाईंलाई मुख्यमन्त्री बनाउने भनेर किन पटक-पटक भनिराख्नु भएको छ ? जनताको विश्वास जित्न हो कि केही टुंगो लागेको छ ?

अहिले प्रदेशमा लडिराख्नुभएका र समानुपातिकमा हुनुभएका जति पनि पार्टीका साथीहरू हुनुहुन्छ प्रोटोकलको हिसाबले म सिनियर नेतामा पर्छु । केन्द्रीय सदस्य केही समानुपातिकमा हुनुहुन्छ, प्रत्यक्ष चुनाव लडेको म मात्रै हो । समानुपातिकमा रहनुभएका केन्द्रीय सदस्यमा पनि म प्रोटोकलले माथि नै पर्छु । त्यसले गर्दा सिनियर लिडर भएकाले यही मुख्यमन्त्री हुन्छ भन्ने परेको छ ।

अर्को कुरा, राष्ट्रियसभामा विपक्षी दलको नेता भइसकेको व्यक्ति किन आयो प्रदेशमा लड्न ? यसै त आएको छैन । केही न केही त पक्कै छ । के छ होला भन्दा त्यो मुख्यमन्त्री नै भन्ने अवस्था छ । पार्टीले आधिकारिक रूपमा नभनेको अवस्थामा त्यो चुनाव पछि थाहा हुन्छ । प्रतिनिधिसभा सदस्यमा म लड्ने निश्चित भइसकेको थियो । गठबन्धनमा सिट बाँडफाँटका क्रममा माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डजी यहीँ आएर लड्ने भएपछि प्रदेशमा चुनाव लड्नुस्, भोलि प्रदेशमा नेतृत्व आवश्यक पर्छ भनिएपछि आएको हुँ । प्रचण्डजीले कहीँकहीँ भन्नुभएको पनि छ शेरबहादुरजी र मेरो यो विषयमा वार्ता भइसकेको छ । यही कारणले पनि गण्डकीको भावी मुख्यमन्त्री यही हो भन्ने परेको छ ।

६० सदस्यीय प्रदेशसभामा सरकार बनाउन ३१ जना चाहिन्छ । मुख्यमन्त्री बन्ने भनिएपछि सिट जित–हारको अनुमान के गर्नुभएको छ ?

समानुपातिकबाट गत निर्वाचनमा हाम्रो ९ जना हुनुहुन्थ्यो । त्यतिबेला एक हजारभन्दा कम मतले एउटा सिट गुमेको थियो । अहिले एउटा माहोल पनि छ । पहिला ९ थियो, अहिले १० पुग्छ र पहिलाभन्दा घट्दैन भन्ने विश्वास छ । प्रत्यक्षमा हामी कम्तीमा १४ र बढीमा १७ सिट जित्छौँ । त्यो हिसाबले हाम्रो २४ देखि २७ सिट हुन्छ । एकदमै थोरै भइयो भनेपछि २४ हुन्छौँ । एकल सरकार बन्छ भनेर म भन्दिनँ ।

माओवादीको १२ जनामा ७-८ जनाले प्रत्यक्ष जित्नुभएको थियो । अहिले पनि उहाँहरूको त्यही आसपास हुन्छ ।बाबुरामजीको पार्टीको एक जना हुनुहुन्थ्यो । अहिले पनि गोरखाबाट एक जना आउनुहुन्छ । बाबुरामजीको पार्टीले हँसिया–हत्यौडा लिएकाले त्यो मत पनि माओवादीमा खप्टिन्छ । त्यो हुँदा समानुपातिकमा उहाँहरूको १-२ सिट बढ्न पनि सक्छ । त्यो हेर्दा गठबन्धनबाट सजिलै बहुमत पुग्छ ।

मानौँ भोलि गठबन्धनको सरकार बन्ने अवस्थामा मुख्यमन्त्री माओवादीले पाउने भयो, त्यस्तोमा स्वीकार्य हुन्छ ?

त्यता कल्पना गर्नुपर्ने अवस्था देख्दिनँ । किनकि मलाई चुनाव जित्न गाह्रो भयो, मलाई मुख्यमन्त्रीको उम्मेदवार हो भनेर भन्दिनुस् भनेर प्रचण्डजीलाई भनेको होइन । प्रचण्डजीले स्वेच्छाले पटकपटक भनिराख्नुभएको छ । प्रदेशमा दोस्रो स्थानमा हुने माओवादी केन्द्र नै हो । यत्रा लाखौँ जनताबीच सम्भावित परिणामलाई नै हेरेर त्यही पार्टीको नेताले भनिराख्नुभएको छ भने मैले अविश्वास गर्नुपर्ला र ? मलाई त्यस्तो लाग्दैन ।

अबको चुनावपछि संघ र प्रदेशमा एमाले कुन अवस्थामा पुग्ने देख्नुहुन्छ ?

गत निर्वाचनमा कांग्रेस जुन अवस्थामा थियो । यो निर्वाचनमा एमाले त्योभन्दा तल्लो अवस्थामा पुग्छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक २०, २०७९ १५:१२