सुकुम्बासी समस्या र विष्णुमती कोरिडोरले पार्न सक्छ ईश्वर पोखरेललाई अप्ठ्यारो

सुकुम्बासी समस्या र विष्णुमती कोरिडोरले पार्न सक्छ ईश्वर पोखरेललाई अप्ठ्यारो

A+ A A-

एमाले वरिष्ठ उपाध्यक्ष एवं काठमाडौं क्षेत्र नम्बर ५ का उम्मेदवार ईश्वर पोखरेल शनिबार दिउँसो महाराजगञ्जस्थित रोयल दरबार पार्टी प्यालेसमा खेलाडीहरूसँग अन्तर्क्रिया गर्दै थिए । उनले एमालेको सरकार आए खेल क्षेत्र र खेलाडीलाई कसरी राम्रो बनाउने भन्ने योजना सुनाए । एमालेले खेल क्षेत्रमा गरेका कामहरूको बेलिविस्तार लगाए ।

त्यही पार्टी प्यालेसदेखि नजिकै रहेको काठमाडौं महानगरपालिका-३ मा एउटा सुकुम्बासी बस्ती छ । सामाखुसी खोलाको किनारमा रहेको यो बस्तीलाई गजेन्द्र सुकुम्बासी बस्ती पनि भनिन्छ । यो बस्तीले २०३८ सालपछि धेरै चुनाव देखेको छ ।

साना गल्ली, प्रायः घरहरूमा जस्तापाता, ठाउँ-ठाउँमा पानीका धारा, केही घर तीन-चारतलेसम्म छन् । केही एक-दुई तला छन्, बाक्लो बस्तीमा गुजुमुज्ज परेका घरहरू देखिन्छन् ।

सरिता पोखरेल

शिलापत्रकर्मी यो बस्तीमा पुग्दा अन्दाजी ६० वर्षकी सरिता पोखरेल एक पसलमा बसेर भन्दै थिइन्, 'किन भोट दिने ? के काम गरेका छन् भोट दिनलाई ?' उनी एकोहोरो बोली रहिन्, कुरा सुनिरहेकाहरू मुन्टो हल्लाइरहेका थिए ।

हामीले साेध्याैँ, 'यसपटक भाेट नदिने त ?'

उनकाे जवाफ थियाे, ‘किन दिने भोट ? कसलाई दिने ? के काम गरेका छन् ? मैले प्रधानमन्त्री भेट्न पाउँदैन, नेता भेट्न पाउँदैन अनि मैले भोट किन दिने ?’

पोखरेलले गुनासो पोखिन्, ‘हरेक चुनावमा नेताहरू आउँदा लालपुर्जा दिन्छौँ भोट दिनोस् भन्छन् । अनि, पाँच वर्षसम्म फर्केर आउँदैनन् ।’

लालपुर्जा नपाउँदा भोट दिन मन नलागेको पोखरेलले बताइन् । उनले भनिन्, ‘अघिल्लो मात्र होइन, सधैँका चुनावमा यो सुकुम्बासी बस्तीमा आउने नेताहरूले लालपुर्जा दिलाउँछौँ भन्नुहुन्छ । तर, अहिलेसम्म चुनाव जितेपछि लालपुर्जा दिनु त कहाँ हो कहाँ फर्केर पनि आएनन् । हामीले लालपुर्जा नपाउने भएपछि अनि किन भोट दिनु ?’

यो बस्तीमा पोखरेल मात्र होइनन्, अरुकाे पनि एउटै गुनासो छ- 'लालपुर्जा दिन्छु भनेर भोट माग्ने, जितेपछि फर्केर नआउने । याे राेग पुरानाे भयाे ।'

२०७० सालको संविधानसभा चुनावमा कांग्रेसका नरहरि आचार्यले पनि लालपुर्जा दिलाउनेछु भनेर भोट मागे । आचार्य कानुनमन्त्री पनि भए तर सुकुम्बासीले लालपुर्जा पाएनन् । आचार्य स्वास्थ्यकै कारण चुनावी दौडमा निस्कन नसक्ने भएपछि कांग्रेसले डा. प्रकाशशरण महतलाई उम्मेदवार बनायो । पोखरेल २०७४ मा फेरि त्यही आश्वासन बोकेर बस्तीमा पुगे । कांग्रेसका उम्मेदवार महतलाई हराएर पोखरेलले जितेनन् मात्र, शक्तिशाली सरकारका उपप्रधान तथा रक्षामन्त्री र पछि प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय सम्हाले । तर, उनले पनि लालपुर्जा दिलाउने बचन पूरा गरेनन् ।

टीका सिग्देल

स्थानीय टीका सिग्देलका अनुसार, यो बस्ती बसेको २०३८ सालमा हो । त्यो समयदेखि अहिलेसम्म धेरैले लालपुर्जा दिलाउने वचन दिँदै चुनाव जित्दै आए । सधैँको चुनावी मुद्दा लालपुर्जा भए पनि नपाएकाे उनकाे गुनासाे छ ।एमाले नेता पोखरेलले पनि लालपुर्जा दिलाउँछु भनेर चुनाव जिते पनि कहिल्यै योबारेमा कुरा गरेको थाहा नपाएकाे गुनासाे गर्दै उनले भने, 'अनि, पटक-पटक किन दिनु र ?’

महाराजगञ्ज शिक्षण अस्पताल, टोखा नगरपालिकासँग जोडिएको र चक्रपथबाट पनि नजिकै रहेको यो सुकम्बासी बस्ती बत्तीमुनिको अँध्यारो जस्तो छ । यहाँ खानेपानी र बिजुली गजेन्द्र केसीको पालामा जोडिएको सिग्देल बताउँछन् ।

सिग्देलले भने, ‘यहाँ पानी बिजुलीको समस्या छैन । यो समस्या धेरै पहिला गजेन्द्र केसी र तत्कालीन वडाध्यक्ष दीपक केसीले समाधान गरिदिनुभएको हो । तर, लालपुर्जा दिलाउने बचन दिनेहरूले केही पनि गरेनन् ।’

काठमाडौं बाहिरबाट जति झिलिमिली देखिन्छ, त्योभन्दा कारुणीक छ यहाँको कथा । कयौँ नदी अतिक्रमणमा परेका छन् । नदी किनारमा बन्ने कोरिडोरसमेत छैन ।

यहाँको अर्को प्रमुख मुद्दा बनेको छ- पोखरेलले बनाउने बचन दिएको विष्णुमती कोरिडोर । अघिल्लो चुनावमा कोरिडोर बनाउने प्रतिबद्धता जनाए पनि अहिलेसम्म नबनेको स्थानीय बताउँछन् । कोरिडोर विवादका कारण बन्न नसकेको स्थानीय सुशन्त डंगालेले बताए । उनले भने, ‘स्थानीयको पहलमा केही ठाउँमा बनेको छ । केही ठाउँमा बन्न सकेको छैन । वाल लगाउने काम भइरहेको पनि थियो । तर, प्रदेश सांसद दीपक निरौलाको असन्तुष्टिका कारण वाल लगाउने काम नै रोकियो ।' जसका कारण कोरिडोरको बाटो भत्केर बाढी बस्तीमा पसेर डुवान भएकाे र कटानका कारण बस्ती जोखिममा परेकाे उनले बताए ।

विष्णुमती कोरिडोर नबन्नुमा स्थानीयको पनि हात रहेको र केही जमिन ग्राण्डी टावरले अतिक्रमण गरेका कारण नबनेको टोखा नगरपालिका-४ का वडाध्यक्ष धमेन्द्र श्रेष्ठ बताउँछन् । उनले भने, ‘यहाँ पहिला जमिन सस्तो थियो । तर, अहिले महँगो भयो । खोलाको दायाँबायाँ २० मिटर विस्तार गर्ने भनिएको छ । यहाँका बासिन्दा अहिले जमिन दिन चाहँदैनन् । अर्को ग्राण्डीले पनि कोरिडोरको जमिन भोगचलन गरेको छ ।'

रिङरोड निर्माणमा पनि विवाद सिर्जना भएको स्थानीय बताउँछन् । स्थानीय दीपक केसी भन्छन्, ‘बसुन्धरादेखि चप्पल कारखानासम्म अण्डर पास बनाउने भन्नुभयो । तर, सर्वोच्चकाे मुद्दाले त्याे पनि राेकियाे ।’

पाेखरेलले साे क्षेत्रलाई हस्पिटल हब बनाउने प्रतिबद्धता जनाए पनि पाँच वर्षमा सामान्य चर्चासमेत नगरेको उनी बताउँछन् । उनले भने, ‘अघिल्लो चुनावमा ईश्वर पोखरेलले गरेका प्रतिबद्धता धेरै थिए । रिङरोडको विषय, ज्येष्ठ नागरिकलाई निःशुल्क अस्पताल बनाउने, चिरायु अस्पतालदेखि बूढानीलकण्ठ-७ सम्म कोरिडोर खोल्ने भन्नुभएको हो । केही पनि काम भएन ।’

पोखरेलले बूढानीलकण्ठमा व्यवस्थित बस्ती बसाउने, दाहाल गौँडाको बाटो टोखासम्म बनाउने, टोखा-४ मा सार्वजनिक जग्गामा ज्येष्ठ नागरिक पार्क बनाउने भने पनि अहिलेसम्म नबनेको वडा नम्बर ४ का वडाध्यक्ष धमेन्द्र श्रेष्ठले बताए ।

सुकुम्बासी बस्ती

एमाले क्षेत्र नम्बर ५ का चुनाव परिचालन समितिका सहसंयोजक हरि अधिकारी पाँच वर्षमा यो क्षेत्रमा धेरै काम भएको दाबी गर्छन् । चण्डेश्वरी मन्दिरबाट बूढानीलकण्ठ विष्णुमती पुलसम्म सम्पदा मार्ग निर्माण गरेको, निर्वाचन क्षेत्र पूर्वाधार विकास कोष कार्यक्रमअन्तर्गत पनि धेरै काम भएको उनको दाबी छ ।

‘यदि कसैले काम नगरेको भनेर भन्नुभयो भने त्यो झुट हो । काम भएको छ । यो निर्वाचन क्षेत्रको मात्र कुरा गर्ने हो भने हाडीगाउँ क्षेत्रमा काम भएको छ । तिलिङ्टार माविमा प्राविधिक शिक्षा सञ्चालन भएको छ । टोखामा प्रादेशिक अस्पताल निमार्ण भएको छ,’ अधिकारीले भने, ‘फुलफेजमा केही समयपछि काम हुन्छ । यो क्षेत्रमा केही सडकहरू मेलम्ची खानेपानीले भत्काउँदा समस्या आएको छ ।’

विरोधीहरूले काम नगरेको भनेर प्रचार गरे पनि यो क्षेत्रमा ईश्वर पोखरेलले कामकै कारण चुनाव जित्ने उनको जिकिर छ । एमालेको राम्रो संगठन भएको र पोखरेलले काम पनि गरेकाले सजिलै जित्ने उनकाे दाबी छ । ‘यहाँ एमालेका जनप्रतिनिधिहरू, स्थानीय, प्रदेश र संघकाले राम्रो काम गरेका छन् । हामी त्यही आधारमा चुनाव जित्छौँ,’ उनले भने ।

तर, एमालेभित्रको अन्तर्विरोध पनि यो क्षेत्रमा प्रस्टै देखिन्छ । जसले पोखरेललाई समस्या पार्न सक्ने एमालेकै नेता-कार्यकर्ता बताउँछन् । टोखा नगरपालिका-४ का वडाध्यक्ष धर्मेन्द्र श्रेष्ठ स्थानीय चुनावमा एमालेलाई हराउन एमाले नै लागेको दुखेसो गर्छन् । तर, उनीहरूलाई कारबाही नभएको उनको भनाइ छ । ‘मलाई वडाध्यक्षमा हराउन एमालेका केही नेता-कार्यकर्ता लागे । तर, उनीहरूलाई कारबाही भएन । मैले कारबाही हुनुपर्छभन्दा न नगर कमिटीले मान्यो नत जिल्ला कमिटीले मान्यो । उल्टै संरक्षण भयो,’ श्रेष्ठ भन्छन्, ‘यसरी अन्तर्घात गर्नेलाई पार्टीमा राखेर कसरी पार्टी बन्छ ?’

प्रकाशित मिति: आइतबार, कात्तिक १३, २०७९ १८:०४