प्रकाशमानको १५ वर्षे समीक्षा, कसलाई हाेला फाइदा ?

A+ A A-

सानो भूगोल भए पनि प्रतिनिधिसभाका लागि ३२ जना उम्मेदवार मैदानमा रहेको क्षेत्र हो काठमाडौं १ । काठमाडौं महानगरपालिकाका १०, ११, २९ र ३१ नम्बर वडाहरु समेटिएको याे क्षेत्रमा मंसिर ४ मा हुने प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि प्रत्यक्षतर्फ ठूला दलबाट नेपाली कांग्रेसका प्रकाशमान सिंह, नेकपा एमालेका किरण पौडेलले उम्मेदवारी दिएका छन् । त्यस्तै, राप्रपाका रवीन्द्र मिश्र, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका पुकार बम, सुशासन पार्टीका रमेश खरेल चुनावी मैदानमा छन् ।

२०७४ काे प्रतिनिधिसभा चुनावमा कांग्रेस नेता सिंहले काठमाडौं–१ मा ह्याट्रिक गरे । उनले १० हजार ९३६ मत ल्याउँदा विवेकशील साझाका उम्मेदवार रवीन्द्र मिश्रले मिश्रले १० हजार ११८ मत ल्याएका थिए । सिंहसँग ८१८ मतले हारेका मिश्र अहिलेको चुनावमा ८ हजार मतले जित्ने दाबी गर्छन् । मिश्रलाई सुरुमा एमालेले सघाउने भने पनि एमालेकाे साथ पाएनन् । एमालेले युवासंघका अध्यक्ष किरण पौडेललाई मैदानमा उतारेको छ ।

सिंहको समीक्षा हुने समय

ह्याट्रिक जित निकालेका सिंहलाई यसपटक आफूले सांसद भएर १५ वर्ष गरेका कामको औचित्य पुष्टि गर्दै अर्को पटक सांसद बनाउनुपर्ने कारणबारे मतदातालाई प्रष्टीकरण दिनुपर्नेछ । ‘सिंहलाई पनि सहज छैन । सम्भावना धेरै भए पनि उनको कामको समीक्षा भइरहेको छ,’ कांग्रेसका एक नेताले शिलापत्रसँग भने, ‘काठमाडौंकाे नगरप्रमुखमा श्रीमती सिर्जना सिंहलाई टिकट दिनु, छोरालाई महाधिवेशन प्रतिनिधि बनाइ राजनीतिमा ल्याउनु, महाधिवेशनमा शेरबहादुर देउवालाई सघाउनुको समीक्षा हुनेछ ।’ सिंहले १५ वर्षमा के काम गरे भनेर राप्रपाका उम्मेदवार मिश्रले प्रश्न उठाइरहन्छन् । मिश्रले कांग्रेसबाट उम्मेदवार बनेका सिंहलाई मुख्य प्रतिस्पर्धी मानेका छन् ।

अन्य उम्मेदवारसँग खास प्रतिस्पर्धा नहुने बुझाइ उनको छ । त्यसैले उनले सिंहको जनमत नाजुक भनेका छन् । ‘यो क्षेत्रमा प्रमुख प्रतिद्वन्द्वीको अवस्था एकदमै नाजुक रहेछ अहिले । नाजुक हुनुको स्थितिले त्यो भोट सरेर मेरोमा आउनेछ,’ उनले भने, ‘१५ वर्षसम्म उहाँले सांसद भएर जनताको हितमा के के काम गर्नुभयो ?’

prakashman shingh1626162254.jpg

चौंथो पटक मैदानमा रहेका सिंह किन पुन: अनुमोदनको लागि परीक्षामा छन् ? ‘अन्तराष्ट्रिय अभ्यासमा पनि जनताबाट अनुमोदन हुन्जेलसम्म उम्मेदवार मैदानमा रहन्छन्,’ सिंहले भने, ‘कि उसले क्वीट गर्नुपर्‍यो । काम गर्न सकुन्जेल जनताले रुचाएका जनप्रतिनिधि चुनावमा रहन्छन् ।’ आफू फेरि पनि मैदानमा रहनुको कारण उनी आफ्नो इतिहासको रवाफ देखाउँछन् । ‘यो क्षेत्रमा मैले ह्याट्रिक त गरेको हो नि । लालकिल्लाबाट कांग्रेसमा परिणत गरेकै हो नि ।’ एमाले उम्मेदवार पौडेल पनि १५ वर्षमा सिंहले काम गर्न नसेको दाबी गरिरहेका छन् ।

जित्ने दाबी गर्ने मिश्र

राप्रपाका मिश्रको चुनावी प्रचार अभियान चुस्त देखिएको छ । उनी सामाजिक सञ्जालमा हल्ला गर्ने भए पनि चुनाव लागेपछि भने मतदातामा नराम्रो प्रभाव नपरोस् भन्नेमा सचेत देखिएका छन् । जनताले अपनत्व महसुस गर्ने सांसद बन्ने बताउने उनी हारेको खण्डमा पनि सहज स्वीकार्ने बताउँछन् । ‘जनता र देशको पक्षमा काम गर्छु । जनताको लायक सांसद बन्छु,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘हारेँ भने जनतालाई हात जोडेर धन्यवाद दिन्छु । पहिले पनि जनताको मतको सम्मान गरेको छु ।’

०७४ मा सहज अवस्था रहँदा हारेका मिश्रले ८ हजार मतले जित्ने दाबीको आधार के ? ‘स्थानीय तहको चुनावको मत हेर्ने हो भने २०७४ मा त्यत्रो मत मैले कसरी ल्याएँ ? उम्मेदवारको पृष्ठभूमिले काम गर्छ । बहालबाला सांसद भएर उहाँ (सिंह) ले के काम गर्नुभयो ?,’ मिश्रले भने, ‘बीचमा मार्ग परिवर्तन गरेँ, किताब लेखेँ त्यसप्रति श्रद्धा जनाउने जनमतले काम गर्छ । अर्को पक्षको भोट काटिनु भनेको मेरो भोट बढ्नु हो । यस हिसाबले सजिलैसँग ८ हजार मतान्तरकाे जित सजिलै भेटिन्छ ।’

Rabindra Mishra1653532532.JPG

२०७४ मा मिश्रलाई बीबीसीमा काम गरेको पृष्ठभूमि, पेसागत रूपमा चिन्ने एलिट वर्ग मतदाता रहेको क्षेत्र, युवा पुस्तामा पलाएको बैकल्पिक सोच र नेतृत्वको चाहना, मूलधारको राजनीतिप्रतिको युवा वितृष्णा लगायतका फ्याक्टरले काम गरेको थियो । तर, अहिले अनुमोदन नभए पनि परीक्षण भैसकेकाले मिश्रको फेरिएको नीतिलाई जनताले रुचाउनेमा प्रश्न छ । तर, उनी भने फेरिएको एजेन्डा जनताले रुचाएको दाबी गर्छन् ।

क्षेत्र नं १ को प्रदेश क मा कांग्रेसबाट उम्मेदवार रहेका दीपेन्द्र श्रेष्ठ मिश्र प्रतिस्पर्धीको रूपमा नरहेको बताउँछन् । ‘उहाँ आफैँ आफ्ना कुरामा अडिग रहन सक्नुभएन । पार्टी फेर्ने फन्डा गर्ने काम गर्नुभयो । यस पटक हाम्रो प्रतिस्पर्धी एमाले हो,’ श्रेष्ठले भने ।

सुशासनको एजेन्डा लिएका खरेल

प्रहरी प्रशासन चलाएर नयाँ पार्टी खोलेका पूर्वडीआईजी रमेश खरेल सुशासनको एजेन्डा उठाएर मैदानमा छन् । खरेल पनि जनताबाट अनुमोदन हुनेमा ढुक्क छन् । ‘मैले चुनौती देखेको छैन किन त्यहाँका मतदाताहरू पढेलेखेका छन् । बुझेका छन्, समृद्ध छन् उहाँहरूले इतिहास हेर्नुहुन्छ, खरेलले शिलापत्रसँग भने, ‘राष्ट्र निर्माणमाा उम्मेदवारको योगदान मतदाताले हेर्नुहुन्छ मेरो लागि कुनै च्यालेन्ज छैन ।’ राजनीतिक अनुभव नभए पनि मतदाता सचेत भएकाले अनुमोदन हुनेमा खरेल ढुक्क देखिए ।

‘जुनसुकै क्षेत्रबाट उठे पनि राष्ट्रियता मेरो प्राथमिकता हो । राष्ट्रियता खतरामा छ अहिले, उनले भने, ‘सदनमा जाने मान्छेले सही कुरा बोल्नुपर्छ । सत्ता हुँदा एउटा कुरा गर्ने र प्रतिपक्षमा हुँदा अर्को कुरा गर्ने चलन छ । जनतालाई ढाँट्दै आउनुभएको छ ।’

ramesh kharel1639139355.jpg

काठमाडौं १ ले देशको प्रतिनिधित्व गर्ने उनले बताए । ‘सरकारी अफिस जाँदा सेवाग्राहीलाई पीडा दिन नहुने उनी बताउँछन् । ‘सरकारी सेवामा अन्डर टेबल काम हुन भएन । सुशासनमा कानुनी राज्यको स्थापना गर्न देशको लागि आवाज उठाउँछु । विकासको लागि दिइएको बजेट पारदर्शी भएको छ कि छैन आवाज उठाँउछु,’ उनले भने, ‘२१औँ शताब्दीमा सुकुम्बासी भनेर अव्यवस्थित ढंगले बस्नुपरेको छ ती व्यक्तिहरूलाई राहत दिनुपर्छ । उहाँहरूको मानव अधिकार सुरक्षित हुनुपर्छ भन्ने मेरो एजेन्डा हाे ।’

सबै रिझाउने योजनाको लोभ देखाउँदै पौडेल

एमालेका उम्मेदवार किरण पौडेल युवा संघका बहालवाला अध्यक्ष हुन् । संसदमा मतदाताको भावनाको प्रतिनिधित्व आफूले गर्ने दाबी उनको छ । ‘सबैलाई समेट्ने र एजेन्डा पास गर्न सक्ने आवाज राख्न सक्ने ल्याकत मसँग छ,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘प्रकाशमान सिंह १५ वर्ष सांसद हुँदा यो क्षेत्रको आवाज राख्न सक्नुभएको छैन ।’

उमेर समूहमा विभाजन गरेर उनले योजना ल्याएका छन् । बालबालिका, युवा र वृद्ध उमेर समूह लक्षित गर्ने योजना छन् । ठूला पूर्वाधार आवश्यक नरहेकाले सडक व्यवस्थापन, ढल व्यवस्थापन, सम्पदा संरक्षण युवा उद्यमशीलता, युवा शक्ति बाहिर रहेकाले वृद्धहरूको हेरचाहको लागि सामुदायिक स्वास्थ्य सेवा, फोहोरमैला व्यवस्थापन गर्दा स्थानीय सरकारसँग सहकार्यमा काम गर्ने उनले बताए ।

सामुदायिक विद्यालयको गणस्तर सुधार्ने, उच्च शिक्षामा उद्यमशीलताका कोर्ष पढाउन जोड दिने, विद्यालय तहदेखि प्राविधिक शिक्षामा जोड दिने योजना उनको छ । स्थानीय तहकाे चुनावमा वडाको मतमा एमाले कांग्रेसभन्दा तीन सय मतले पछि परे पनि तीन हजार मतले एमालेले जित्ने पौडेलको दाबी छ । ‘जनताले युवा पुस्ताका प्रतिनिधित्व खोजिरहँदा त्यसको उपयुक्त विकल्प म हुँ,’ उनले भने, ‘बायोडाटामा मैले गरेको अभियानको काम पुग्दैन ग्रन्थ नै तयार हुन्छ । युवा संघको अध्यक्ष भएकाले युवा आन्दोलनको नेतृत्व गर्न सक्छु ।’

रवीन्द्र मिश्रसँग पुरानो माहोल नरहेको उनले बताए । ‘अघिल्लो चुनावमा विवेकशील साझाको आकर्षण थियो । आज आफ्नो एजेन्डामा ३६० डिग्रीमा घुम्नु भएको छ,’ उनले भने, एमालेको मत प्रतिबद्ध छ । न्युट्रल भोट पनि ल्याउन सक्छौँ ।’

युवा उम्मेदवार बम

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका पुकार बम बैकल्पिक राजनीतिबाट उदाएका युवा नेता हुन् । उनले संविधानको व्यवस्थाअनुसार कार्यान्वयन नभएका नागरिकको जनजीविकाको परिवर्तनका लागि आफ्नो उम्मेदवारी भएको बताएका छन् ।

सक्षम, अनुभवी पुस्ता संसद्‌भित्र आउनुपर्ने, एउटै व्यक्तिले सिंहदरबारभित्र पहुँच र पद होल्ड गर्ने कार्य बन्द हुनुपर्नेजस्ता एजेन्डा उनका छन् ।

manonayan leader (7)1665320870.jpg

स्थानीय चुनावमा स्वतन्त्रको लिड

यो क्षेत्रमा ४५ हजार १८ जना मतादाता छन् । २०७४ सालको भन्दा २ हजार ५ सय ८८ जना नयाँ मतदाता बढी छन् । गत वैशाखमा भएको स्थानीय तहको चुनावमा काठमाडौं १ मा पर्ने महानगरका चार वडामा स्वतन्त्र उम्मेदवार बालेन्द्र शाहले लिड गरेका थिए । उनले वडाबाट ९ हजार ६७४ मत ल्याउदा कांग्रेसकी सिर्जना सिंहले ६ हजार ५१६ मत ल्याएकी थिइन् ।

एमालेका केशव स्थापित ४ हजार ७९४ मत ल्याएर तेस्रोमा थिए । स्थानीय तहको चुनावमा वडाध्यक्षका उम्मेदवारले पाएको मतका आधारमा काठमाडौं १ मा कांग्रेसको ९ हजार ८९५, एमालेको ९ हजार ५४१, राप्रपाको १ हजार ३७६ र नेकपा माओवादी केन्द्रको १ हजार १५९ मत छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, कात्तिक २, २०७९ ०६:४७