६० डायरी र ४० ड्राफ्ट सकाएपछि बनेको ‘महापुरुष’

A+ A A-

‘चाहिएको छैन तिमीहरूको काँध मलाई । मलाई काँध थाप्ने दुई/चार जना अझ जन्माउने तागत छ ।’

फिल्म ‘महापुरुष’को ट्रेलरमा कलाकार हरिवंश आचार्यले छोराहरूलाई भनेको संवाद हो यो । दुई दशकअघि आमा बितेपछि छोरा बाबुकै स्याहारमा हुर्कन्छन् । छोराहरू हुर्केपछि बुढेसकालमा बाबुको एक महिलासँग प्रेम फक्रन्छ । त्यो थाहा पाएपछि छोराहरूले बाबुलाई गरेको व्यवहार पीडादायी देखिन्छ ।

ट्रेलरमा देखिएको ‘महापुरुष’को कथा एकल बाहरूले बुढेसकालमा भोगेको कथा हो । नयाँ फिल्मको योजना बोकेर चितवन पुगेका निर्देशक प्रदीप भट्टराईले एक दिन उक्त संवाद सुने ।

एउटा बाबु दुःखको कुन तहमा पुगेपछि छोराहरूलाई यो वाक्य भन्छ ? ‘यो संवादले हामीलाई निकै गहिरोसँग छोयो । त्यसपछि स्क्रिप्ट सुरु गर्यौं,’ प्रदीप भन्छन् ।

उनलाई धेरै समयअघिदेखि लागेको थियो, ‘हामीले आमाको कथा धेरै पढ्यौँ, धेरै सुन्यौँ । तर बाबुको कथा खै कहाँ सुनेका छौँ ? त्यसैले अब बाबुको कथा भन्नु छ ।’

तर कसरी ?

फिल्म ‘जात्रा’, ‘जात्रैजात्रा’ र ‘शत्रु गते’ व्यावसायिक रूपमा सफल भए । प्रदीप सफल निर्देशकका रूपमा स्थापित पनि भए । दर्शकलाई हँसाएरै गम्भीर विषय संवेदनशील तवरले पस्कने उनको निर्देशकीय कौशलता थियो । अब बन्ने नयाँ फिल्म यी तीनवटैभन्दा माथि हुनुपर्थ्यो । तर के गर्नु, कुनै आइडिया आउँथ्यो । दिनभरि मस्तिष्कमा हान्थ्यो ।

तर, अर्को दिन फितलो लाग्थ्यो । ‘कुनैचाहिँ एक हप्तासम्म टिक्थ्यो । त्यसपछि विस्तारै मर्थ्यो । लाग्यो, हामीले कुनै पनि विषय परैबाट हेर्नुपर्दोरहेछ । मैले आफ्नै आइडियालाई परबाट हेरेँ,’ प्रदीप सम्झन्छन् ।

उनी आफैँ आफ्ना आइडियाका शल्यक्रिया गर्थे । ‘कैयौँ आइडिया म दर्शक भएर हेरेँ । दर्शक भएर हेर्दा हलसम्म पुग्दिनँ भन्ने निचोड निकालेँ । अनि छाडिदिएँ,’ उनी सुनाउँछन् ।

एक दिन नयाँ आइडिया लिएर भ्रमणमा निस्किएका प्रदीपले केही एक्ला बाबुहरूलाई भेटेपछि सोचे- ‘अब बाबुको कथा भन्छु ।’

सिनेमा बनाउने नाममा यसलाई हल्का बनाउने छुट उनीहरूसँग थिएन । दर्शकहरूलाई रमाइलो पनि गराउनुपर्ने थियो । तर, पात्रलाई हल्का पनि बनाउन मिल्थेन । ‘मान्छे बरु दुई/चार ठाउँमा कम हाँसुन् । तर, यो विषयवस्तुको गहिराइसम्म हरेक दर्शकलाई पुर्‍याउनुपर्छ भनेर मिहिनेत गर्न थाल्यौँ,’ प्रदीप सुनाउँछन् ।

उनीहरूले थुप्रै मानिसहरूसँग भेटे । थुप्रै वृद्धाश्रम गए । आमाघर पुगे । सत्तल पाटी पुगे । केयर होम पुगे । बाबुआमाका दु:खका कथा सुने । त्यतिबेला प्रदीपले महसुस गरे, ‘वैज्ञानिकहरूले धेरै कुरा आविष्कार गरे । तर, बाबुको आँसु भेटिने चस्मा बनाउन सकेका रहेनछन् ।’

उनले पटकथा तयार पार्दासम्म ४० वटा ड्राफ्ट सकाए । ‘दुई वर्ष पुगिसक्यो, सबैले राम्रो भन्छन् । तर पनि सकस भयो । यस्तो विषयवस्तु उठाएका छौँ । न्याय दिन सकिँदैन कि भनेर डर लाग्यो । यस्तो बेलामा उहाँहरूले हौसला दिनुभयो । उहाँहरूको आड भरोसाले यो रूप लियो,’ प्रदीप भन्छन् ।

स्क्रिप्ट फाइनल गर्दासम्म ६०औँ डायरीका चाङ भइसकेका थिए । ‘सिनेमाको जर्नी कहाँबाट सुरु भएको थियो, डायरी हेर्दा थाहा हुन्छ,’ प्रदीप भन्छन् ।

विसं २०७६ को अन्त्यबाट देशमा कोभिड महामारी सुरु भयो । देशभर लकडाउन पनि ।

पहिलो लकडाउनलगत्तै सुटिङमा जाने योजना थियो उनीहरूको । तर, नौ महिनासम्म सुटिङमा जाने छाँट भएन । त्यसपछि दोस्रो र तेस्रो चरणहुुँदै महामारी र लकडाउनले प्रोजेक्टलाई अल्झाइरह्यो । ‘त्यसरी अल्झाएर राम्रो पनि भयो । स्क्रिप्टलाई हामीले माझ्न पायौँ,’ प्रदीप भन्छन् ।

०००

‘महापुरुष’का लागि बा पात्र को हुन सक्छन् त ?

स्क्रिप्ट सकेपछि प्रदीपको आँखामा हरिवंशको दृश्य झुल्कियो । उनीजत्तिको ‘पर्फेक्ट’ पात्र प्रदीपका लागि अरु कोही थिएन । तर, हरिवंशका अघिल्ला फिल्म र टेलिसिरियलका पात्रका इमेज दर्शकहरूसँग छन् । ‘ती पात्रको झझल्कोले यो पात्रसम्म छिर्न गाह्रो बनाउँछ कि, त्यहीँबाट ठोकाएर बाहिर पठाउँछ कि ?,’ प्रदीपको मनमा संशय थियो ।

प्रदीपले टिमलाई भने, ‘दाइलाई एकपटक सुनाऊँ । सक्छु भन्नुभयो भने उहाँले गर्नुहुन्छ ।’

हरिवंशले स्क्रिप्ट पढेपछि भने, ‘यो त गाह्रो छ । तर सकेँ भने राम्रो हुन्छ ।’

उसो त टिमका लागि हरिवंशको विकल्प नै हरिवंश थिए । ‘म दाइका कैयौँ पात्रको साक्षी बसेको छु । दाइले सक्छु भन्नुभयो । गराउन सकिन्छ भन्ने विश्वास थियो,’ प्रदीप सम्झन्छन् ।

एक महिनाको वर्कसपमा प्रदीपले हरिवंशका अघिल्ला पात्र केही नदेखियोस् भनेर काम गरे । ‘बोली पनि हल्का खालको चरित्रजस्तो नहोस् । टाउकोदेखि जुत्तासम्म हेर्‍यौँ । दाइको कपालमा काम गर्‍यौँ । दुई दिन लगाएर पूरै कपाल सेतो बनाउनुभयो दाइले । छपटक कलर गर्नुभयो,’ प्रदीप सुनाउँछन् ।

पहिलोपटक उनीहरूले फिल्ममा पात्रको कलरमा पनि काम गरे । ‘फिल्ममा दाइ जुनजुन मुडमा हुनुहुन्छ, उहाँले लगाउने पोशाकको कलर विस्तारै परिवर्तन हुँदै जान्छ । रहरसँगै पोशाकका कलर कलरफुल हुँदै जान्छ,’ प्रदीप भन्छन् ।

गौरी मल्ल फिल्ममा द्वन्द्व खडा गर्ने पात्र हुन् । त्यो पात्रका लागि भारत, दार्जिलिङका कलाकारको टिमले समेत अडिसन लियो । ‘राम्रा कलाकार आउनुभयो । तर यो पात्रका लागि फिट हुने गौरी दिदी नै देख्यौँ,’ प्रदीप भन्छन् ।

फिल्ममा मदनकृष्ण श्रेष्ठको लगाव देखेर उनीहरू चकित थिए । मदनकृष्णको निकै समयमा स्वास्थ्यमा समस्या छ । यति हुँदाहुुँदै पनि उनले शतप्रतिशत दिन मिहिनेत गरे । ‘मदन दाइलाई एक्सन भनेपछि उहाँमा नाट्यश्वरी जाग्थ्यो । कट भन्दासम्म उहाँ गलिसक्नुभएको हुन्थ्यो । उहाँले ट्याक्सीभित्र साँघुरिएर दिनभरि एउटा दृश्यमा काम गर्नुभएको छ । जतिपटक टेक लिनुपर्दा पनि कहिल्यै नाइँ भन्नुभएन,’ प्रदीप सुनाउँछन् ।

फिल्ममा डेब्यु कलाकार हुन् अरुण क्षेत्री र अञ्जना बराइली । जो अडिसन दिनेहरूको भिडबाट छानिएर आए । र, फिल्ममा उत्साहका साथ मिहिनेत गरे । प्रदीपका अनुसार फिल्ममा उत्तिकै मिहिनेत गरेका छन् कलाकार रवीन्द्र सिंह बानियाँ र राजाराम पौडेलले ।

अब फिल्म ११ कात्तिकबाट रिलिज हुँदैछ । प्रदीपलाई आशा छ- फिल्मले दर्शकहरू तान्छ । उनले एउटा अडान नै लिएका छन्- फुल टाइम फिल्म मेकर । फिल्मबाहेक पैसा आउने अन्य किसिमका काम नगर्ने ।

‘अघिल्ला फिल्मबाट कमाएको पैसाबाटै मैले भात खाइरहेको छु । छोराको स्कुल फि, परिवारका अनेक खर्चदेखि पेट्रोल खर्चसम्म फिल्मबाटै जोहो गरिरहेको छु । अब अघिल्ला फिल्मबाट कमाएका पैसा बैंक खाताबाट रित्तिँदै गइसक्यो । यसरी सबै कुराको जोहो फिल्मबाटै गरेको छु भने संवेदनशील हुनैपर्छ । मैले फिल्मलाई न्याय गर्नैपर्छ,’ प्रदीप भन्छन् ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, कात्तिक २, २०७९ ११:०८