गण्डकीका भावी मुख्यमन्त्रीः प्रदेश झरेकादेखि कोटाबाट आएकासम्म दाबेदार

A+ A A-

कांग्रेस गण्डकी प्रदेश सभापति शुक्रराज शर्मा पार्टीभित्र बलियो भए पनि कास्कीको संसदीय राजनीतिमा रेकर्ड राम्रो छैन । २०४८, २०५१ र २०७४ मा चुनाव उठे पनि शर्माले जितेनन् । तर, पार्टीभित्र जमाएको पकडले उनी कांग्रेसभित्र शक्तिशाली छन् ।

आफ्नो संसदीय राजनीतिको खराब इतिहास हेरेर शर्मा आगामी ४ मंसिरको प्रत्यक्ष चुनाव लडेका छैनन् । तर, गण्डकी प्रदेशसभाको दोस्रो कार्यकालमा सांसद हुने भने पक्का छ । कांग्रेस गण्डकी प्रदेशसभा सभापति शर्माको नाम प्रदेशसभा सदस्यको समानुपातिक सूचीको पहिलो नम्बरमा छ । कांग्रेसको एकल सरकार बनेमा वा गठबन्धनको सरकार बनेर कांग्रेसको भागमा बागडोर पर्दा उनै शर्मा मुख्यमन्त्री बन्ने सम्भावना बलियो छ ।

कांग्रेसबाट शर्मासहित गण्डकी प्रदेशका बहालवाला कानुन, सञ्चार तथा प्रदेशसभा मामिलामन्त्री विन्दुकुमार थापालाई मुख्यमन्त्रीको दाबेदारको रूपमा हेरिएको छ । मन्त्री थापाले आफूलाई मुख्यमन्त्रीको दौडमा सभापति शर्मासँगै उभ्याउन कास्की २ (ख) बाट प्रदेशसभा सदस्य जित्नुपर्ने हुन्छ । थापासँग एमालेकी मीना गुरुङ प्रतिस्पर्धामा छिन् । मीना प्रदेशसभाको निवर्तमान समानुपातिक सांसद हुन् ।

कांग्रेसभित्र सभापति शर्मा वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल पक्षका हुन् । बहालवाला मन्त्री थापा सभापति देउवानिकट हुन् । छोटो राजनीतिक जीवनमा लोभलाग्दो छलाङ मारेका अर्बपति थापाले चुनाव जितेमा मुख्यमन्त्री बन्ने आकलन कांग्रेसभित्रै छ । कांग्रेसभित्र शर्मा र थापा मुख्यमन्त्रीका प्रतिस्पर्धी हुन् ।

गठबन्धनको सरकार बन्ने अवस्था आएमा माओवादी केन्द्र पनि भागवण्डामार्फत सरकारमा आउन सक्छ । त्यस्तोमा माओवादीका हरिबहादुर चुमानको सम्भावना मुख्यमन्त्रीमा रहन्छ । चुमान तनहुँ क्षेत्र नम्बर १ (ख) बाट उम्मेदवार छन् । मुख्यमन्त्रीको दौडमा आउन उनले मुख्य प्रतिस्पर्धी नेकपा एमालेका पूर्णबहादुर गुरुङलाई हराउनु पर्छ ।

चुमान पृथ्वीसुब्बा गुरुङ नेतृत्वको सरकारमा कानुनमन्त्री थिए ।

एमालेमा खगराज, त्यसपछि...

एमालेको सरकार बन्ने अवस्था आएमा खगराज अधिकारी मुख्यमन्त्री बन्ने चर्चा छ । तर, अहिलेसम्म एक्लो दाबेदार देखिए पनि मुख्यमन्त्री बन्न उनले चुनाव जित्नुपर्छ ।

पूर्व स्वास्थ्यमन्त्री अधिकारी कास्की क्षेत्र नम्बर १ (क) बाट उम्मेदवार छन् । माओवादी केन्द्रका दीपक कोइराला सत्तारुढ गठबन्धनबाट अधिकारीसँग प्रतिस्पर्धामा छन् । संघको मन्त्री भइसकेका खगराज मुख्यमन्त्री हुने अठोटसहित प्रदेशसभा चुनाव लडेका हुन् ।

गण्डकीका संस्थापक मुख्यमन्त्री एवं एमाले उपमहासचिव पृथ्वीसुब्बा गुरुङ र अधिकारीबीच आन्तरिक शक्ति संघर्ष छ । पृथ्वीसुब्बाले अधिकारीले चुनाव जिते पनि मुख्यमन्त्रीमा रोक्ने खाले अभिव्यक्ति दिएका छन् । गत २४ असोजमा लमजुङमा आयोजित एउटा कार्यक्रममा पृथ्वीसुब्बाले अबको मुख्यमन्त्री पनि लमजुङले पाउने अभिव्यक्ति दिएका थिए ।

उनले लमजुङ (क) बाट उठेका जमिन्द्रमान घलेलाई मुख्यमन्त्रीमा प्रस्ताव गरेका हुन् । पृथ्वीसुब्बाले भनेका थिए, ‘दुईवटै प्रदेश र समानुपातिकको दुई जना उम्मेदवारले जित्न सके प्रदेशमा राम्रो स्थान बनाउन सक्छ । भोलि मुख्यमन्त्री पनि हुन सक्छ । भएन भने महत्त्वपूर्ण पोर्टफोलियो पाउन सक्छ ।’

सिनियर नेता र केन्द्र सरकारको मन्त्री भइसकेकाले खगराजलाई कस्केली एमाले नेता-कार्यकर्ताले मुख्यमन्त्रीको दाबेदार मानेका छन् । पृथ्वीसुब्बाले लमजुङले मुख्यमन्त्री पाउने दाबी गरेको भोलिपल्ट खगराजले पोखरामा पत्रकारसँग अनौपचारिक भेटघाट गरेका थिए । त्यहाँ मुख्यमन्त्रीको दाबेदारीबारे उनलाई पत्रकारले सोधेका थिए । ‘म अहिल्यै मुख्यमन्त्रीको दाबेदार हुँ भन्दिनँ । त्यो पार्टीको कुरा हो,’ उनले घुमाउरो शैलीमा जवाफ दिए, ‘एमालेका उम्मेदवार हेर्दा प्रदेशमा सिनियर म छु । म प्रदेशसभा आउन नसके अरुको कुरा आउँछ ।’

खगराजले भनेजस्तै उनी प्रदेशसभामा आउन नसके पृथ्वीसुब्बाले भनेका जमिन्द्रमान सरकार बन्ने अवस्थामा मुख्यमन्त्रीका स्वाभाविक दाबेदार हुन् । दोस्रो संविधानसभा सदस्य घले एमाले केन्द्रीय सदस्य हुन् ।

गण्डकी प्रदेशसभा ६० सदस्यीय छ । संविधानको धारा १६८ मा भएको प्रदेश सरकार गठनको व्यवस्थाअनुसार बहुमत ल्याए सरकार बन्छ । अर्थात् कुनै दलले ३१ सांसद पुर्‍याउन सके उसैको सरकार बन्छ । एकल बहुमत नभए दुई वा त्योभन्दा बढी दल मिलेर सरकार बनाउन सक्छन् । त्यो पनि नभए सबैभन्दा बढी सांसद भएको दलको नेता मुख्यमन्त्री बन्ने व्यवस्था संविधानमा छ ।

एमाले वा गठबन्धनबाट मुख्यमन्त्री जो भए पनि ११ जिल्लामध्ये कास्कीले पाउने पक्काजस्तै छ । किनकि एमालेका खगराज र कांग्रेसका दुई दाबेदार शुक्रराज र विन्दुकुमार पनि कास्कीकै हुन् । खगराजले चुनाव हारे पनि प्रदेशमा एमालेको सरकार बन्ने अवस्थामा एमालेबाट दोस्रो व्यक्ति आउने छ । त्यो अवस्थामा कास्कीभन्दा बाहिरका नेता मुख्यमन्त्री बन्ने छन् ।

२०७४ सालको चुनावपछि लमजुङका पृथ्वीसुब्बा मुख्यमन्त्री बनेका थिए । राजनीतिक घटनाक्रमले गर्दा २०७८ साल जेठ अन्तिममा उनको सरकार ढलेको थियो । त्यसपछि माओवादी, जसपा, जनमोर्चा र एक स्वतन्त्र सांसदको समर्थनमा बहुमत पुर्‍याएर नवलपुरका कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल मुख्यमन्त्री बनेका थिए ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, असोज ३१, २०७९ १७:११