नाडा ईभी चौतारी : इन्धनबाट चल्ने सवारीसाधनलाई विद्युतीयमा रुपान्तरण गर्नुपर्नेमा जोड

नाडा ईभी चौतारी : इन्धनबाट चल्ने सवारीसाधनलाई विद्युतीयमा रुपान्तरण गर्नुपर्नेमा जोड

A+ A A-

नेपालमा इन्धनबाट चल्ने सवारीसाधनलाई विद्युतीयमा रुपान्तरण गर्नुपर्नेमा सरोकारवालाहरूले जोड दिएका छन् । नेपालमा विद्युतीय सवारीलाई प्रोत्साहान र प्रर्वद्धन गर्न नाडा ईभी अटोमा आयोजना भएको ईभी चौतारी छलफलमा बोल्दै विज्ञहरूले विद्युतीय सवारीमा रुपन्तरण गर्नुपर्ने बताएका हुन् ।

नेपालमा विद्युतीय सवारी साधन भित्रिँदै गर्दा धेरै प्राविधिक अन्योलता देखिएको सिप्रदी ट्रेडिङ प्रालिका ईभी ट्रेनिङ हेड दिपेश पौडले बताए । ‘टेक्निसियन वा सवारीधनीले इन्जिनमा आधारित भएर काम गरिरहेको मान्छे इलेक्ट्रिकतर्फ मोडिनुपर्दा प्रविधिक रुपमा कठिनाइ व्यहोर्नुपरिरहेको छ’, पौडेलले भने ।

अन्य देशबाट इन्धनबाट चल्ने गाडीलाई नै विद्युतीयमा रुपान्तरण भएरै गाडीहरू आए पनि नेपालमा विद्युतीय भन्ने बित्तिकै माइन्डसेट नै परिवर्तन भएको उनको भनाइ छ । उनले ईभीमा तीन सय भोल्टमाथि नै काम गर्नुपर्ने भएकाले सेफ्टिमा पनि उतिकै ध्यान दिनुपर्ने बताए । टेक्निसियनको क्षमता र दक्षता बढाउनुपर्ने अहिलेको आवश्यकता रहेको पौडेल बताउँछन् । नेपालमा सबैभन्दा पहिलो टेक्नोलोजी जनचेतनामा काम गर्नुपर्ने देखिएको उनले जानकारी दिए ।

‘ग्राहकलाई पनि कुनै विद्युतीय गाडी खरिद गरेँ भने रेन्जको इन्जिाइट बढी रहेको पाएको छु’ पौडलेले भने, ‘खासगरी नेपालभर रहेकf पाँच लाख मेकानिक्सको ईभीमा क्षमता कसरी बढाउने भन्ने बिषयमा नीतिगत तहबाटै काम हुनु जरुरी छ ।’ अहिलेसम्म नेपाल आएका जति पनि गाडी कन्भजर्न नै रहेको कारण यसलाई पनि जोड दिनु आवश्यक छ ।

त्यसैगरी कार्यक्रममा प्यानालिस्टको रुपमा बोल्दै काठमाडौं विश्वविद्यालयकी रिसर्चर सिल्पा श्रेष्ठले नेपालको माटो सुहाउँदो विद्युतीय सवारी साधनको विकास हुनुपर्नेमा जोड दिइन् । ‘नेपालको भोगोलिक अवस्थालाई पनि ध्यान दिएर नेपालमा विद्युतीय सवारी साधनको विकासलाई प्रोत्साहन गनुपर्ने अहिलेको आवश्यकता हो’, श्रेष्ठले भनिन्, ‘हामीलाई कस्ताखालका ईभी आवश्यक पर्ने हो, नेपालको आवश्यकता के हो यी बिषयमा पनि अध्ययन हुनुपर्छ ।’

नेपालको विद्युतीय सवारी बजारलाई प्रर्वद्धन गर्दै जाने हो भने दीर्घकालीन रुपमा अध्ययन गर्दै उत्पादनमै केन्द्रित हुनुपर्ने बताइन् । नेपालमा हाल गुडिरहेको इन्धनबाट चल्ने सवारीको व्यवस्थापनका लागि पनि विद्युतीय सवारीमा रुपान्तरण गर्न सरकारी तवरबाटै काम हुनपर्ने धारण व्यक्त गरिन् ।

त्यसैगरी मेकानिकल इन्जिनियर अभिषेक कार्की नेपालमा इन्धनबाट चल्ने सवारीलाई विद्युतीय सवारीमा रुपान्तरण गर्न अध्ययन र रिसर्च कम भइरहेको बताउँछन् । ‘नेपालमा एउटा गाडीलाई मात्रै विद्युतीयमा रुपान्तरण गर्छौं भन्यो भने लागत धेरे बढी छ,’ अभिषेकले भने, ‘इन्धनबाट विद्युतीयमा सवारी साधनलाई रुपान्तरण गर्न सरकारले नै सहयोग गर्नुपछ ।’

उनका अनुसार विद्युतीय सवारीमा ग्राहकको माग के छ भन्ने बिषयमा सबैभन्दा पहिला बुझ्न जरुरी छ ।
सरकारले पनि २०३० सम्म आधाभन्दा बढी सवारी ईभीमा रुपान्तरण भइसक्ने घोषणा गरे पनि तत्काल त्यो सम्भव नभएको उनको भनाइ छ । ‘नेपालमा ईभीको पहुँच गाडी आयात गरेर मात्रै हुने होइन, नेपालमै भएका गाडीलाई विद्युतीयमा रुपान्तरण गर्नुको विकल्प छैन ।’

आगामी १० वर्षभित्र विद्युतीय सवारीको पेनिट्रेसन बढाउने हो भने डिजेल र पेट्रोलबाट चल्ने गाडीको आयात बन्द गर्नुपर्ने विचार व्यक्त गरे । नेपालमा भएका इन्धनबाट चल्ने सवारीलाई जुन व्याट्री उपयुक्त छ ती गाडीहरूलाई विद्युतीय बनाउने हो भने सरकारको लक्ष्य पूरा हुने सम्भावना रहेको उनले बताए । ‘हरेक देशले आफ्ना लागि भनेर मात्रै गाडी बनाउँछ भने नेपालका लागि भनेर मात्रै गाडी बनाउँदैन’, कार्कीले भने, ‘नेपालको आवश्यकतालाई पनि बुझ्नुपर्छ ।’

नेपालमा वर्षको निश्चित गाडीलाई विद्युतीकरण गर्छौं भनेर लक्ष्य लिएमात्रै नेपालमा व्याट्री उत्पादनको सम्भावना खुल्ने उनको दाबी छ । नेपालमा सवारी साधनलाई विद्युतीकरण गर्ने हो भने सरकारले पनि नीतिगत तहबाट सहयोग गर्नुपर्ने र स्थिर नीति अलिहेको आवश्यकता रहेको कार्कीले बताए ।

त्यसैगरी विद्युतीय सवारी चार्जिङ परियोजनाका आयोजना प्रमुख सागरमणि ज्ञवालीले विद्युतीय सवारी बेच्ने तथा ईभीमा रुचि राख्ने सबैलाई साना साना कुरा बुझाउनुपर्ने पहिलो आवश्यकता रहेको बताए । ‘पछिल्लो समय विद्युतीय गाडी लिने र चार्जिङ गर्न समस्या भइरहेको पाएको छु’, ज्ञवालीले भने, ‘अब लङ ड्राइभवका लागि सरकार र निजी क्षेत्रले फास्ट चार्जर राख्नुपर्ने आवश्यकता छ।’

पछिल्लो समय नेपाल आएका गाडीहरू फास्ट चार्जिङ गाडी आएकाले फास्ट चार्जिक वरदान नै हुने उनको दाबी छ ।
नेपाल सरकारले पनि खासगरी पब्लिक यातायातमा विद्युतीकरण नगरी नेपालको विद्युतीय सवारी साधनमा जे जति अपेक्षा गरेका छौं त्यो नहुने उनको भनाइ छ । निजी क्षेत्र र सरकारी तहबाटै सार्वजनिक यातायातमा विद्युतीकरणमा ध्यान गएको नपाईको बताए ।

ईभी चौतारीमा भौतिक पूर्वधार तथा यातायात मन्त्रालयका सिनियर डिभिजन मेकानिकल इन्जिनियर शंकर सिंह धामी नेपालमा हालसम्म आएका इन्धनबाट चल्ने सवारीलाई विद्युतीयमा सिफ्ट गर्नुपर्ने बिषय नै मुख्य चुनौती रहेकाे बताउँछन् ।

सरकारले पनि विद्युतीय सवारी साधनलाई विद्युतीयमा सिफ्ट गर्न आवश्यक नीति बनाइदिनुपर्ने उनको भनाइ छ । अब नेपालमा निजी ईभीलाई भन्दा पनि पब्लिक गाडीतर्फ नै केन्द्रित हुनेपर्ने धामीको दाबी छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, असोज ८, २०७९ १६:३०