आन्तरिक उत्पादनले पुग्ने भएपछि दसैँमा खसीबोका आयात नहुने, च्याङ्ग्रामा भने परनिर्भरता कायमै

आन्तरिक उत्पादनले पुग्ने भएपछि दसैँमा खसीबोका आयात नहुने, च्याङ्ग्रामा भने परनिर्भरता कायमै

A+ A A-

आउँदै गरेको दसैँका लागि खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडले खसीबोका आयात नगर्ने भएको छ । नेपालकै उत्पादनले धान्ने भएपछि कम्पनीले खसीबोका आयात नगर्ने निर्णय गरेको हो । खसीबोकामा आत्मनिर्भर भए पनि च्याङ्ग्रामा भने उत्पादन बढ्न नसक्दा चीनसँगको परनिर्भरता यस वर्ष पनि कायमै रहने कम्पनीको भनाइ छ ।

च्याङ्ग्रा उत्पादनले बजार धान्न नसक्ने हुँदा हरेक वर्षझैँ यस वर्ष पनि दसैँलाई लक्षित गर्दै काठमाडौँमा कम्पनीले मुस्ताङबाट १ हजार च्याङ्ग्रा ल्याउँदैछ । कम्पनीकी प्रवक्ता शर्मिला न्यौपाने सुवेदी भन्छिन्, 'अघिल्लो वर्षको तुलनामा यस वर्ष च्याङ्ग्रा महँगिएको छ । त्यसैले पनि पहिलेको तुलनामा घटाएर कम्पनीले मुस्ताङबाट १ हजार च्याङ्ग्रा ल्याउने तयारी गरेको छ ।'

सुवेदीका अनुसार कम्पनीले आयात गरेका च्याङ्ग्राले मात्र बजार माग धान्दैन । तर, निजी व्यवसायीहरूले गतवर्षहरूमा झैँ यस वर्ष पनि तिब्बतबाट च्याङ्ग्रा आयात अवश्य गर्छन् । त्यसो हुँदा यहाँको माग पूर्ति हुन्छ ।

खसीबोका तथा कुखुरामा भने नेपाल झण्डै एक दशकअघिदेखि नै आत्मनिर्भर बन्दै आएको छ । कृषि तथा पशुपन्छी मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार नेपालमा वार्षिक ६ लाख मेट्रिकटन मासु उत्पादन हुने गरेको छ । कम्पनीकी प्रवक्ता सुवेदी माग स्वदेशी उत्पादनले नै धान्ने भएकाले पनि २०७६ सालबाटै खसीबोका आयातमा प्रतिबन्ध लगाइएको बताउँछिन् ।

आन्तरिक उत्पादनले माग धान्न सक्ने भन्दै २०७६ सालमै कृषि तथा पशुुपन्छी मन्त्रालयले भारतबाट आयात हुने खसीबोकामा प्रतिबन्ध लगाएको थियो । त्यसयता नेपाली उत्पादनले नै बजार धान्दै आएको छ ।

कुखुरा र अण्डामा दुई दशकअघि नै आत्मनिर्भर बनिसकेको भए पनि खसीबोकामा भने २०७६ सालबाट मात्रै आयात प्रतिबन्ध गरेर स्वदेशी उत्पादनको खपत बढाइएको मन्त्रालयको भनाइ छ । यद्यपि अवैध रूपमा खसीबोका छिटपुट रूपमा भने भित्रिइरहेका छन् ।

मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार सन् २०११ मा झण्डै २ लाख ८७ हजार मेट्रिकटन उत्पादन भएको मासु २०२१ को अन्तिमसम्ममा ६ लाख मेट्रिकटन मासु उत्पादन भइसकेको छ ।

वार्षिक रूपमा उत्पादित मासुमा सबैभन्दा धेरै कुखुराको हिस्सा देखिन्छ । मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार वार्षिक ८ करोड कुखुरा उत्पादन हुँदै आएको तथ्यांक छ । मन्त्रालयका अनुसार गत आर्थिक वर्षमा मात्रै ३ लाख मेट्रिकटन कुखुराको मासु उत्पादन भएको छ । गएको दश वर्षमा उत्पादनमा फड्को मारेको पोल्ट्री क्षेत्रले सन् २०११/१२ मा ४ करोडको संख्यामा कुखुरा उत्पादन गरेको थियो । यो भनेको ४० हजार मेट्रिकटन मासु हो ।

कुखुरा र अण्डापछि आत्मनिर्भर भनेको खसीबोकामा हो । अर्थात् विगत एक दशकदेखि आन्तरिक खपत स्वदेशी खसीबोकाले नै धान्दै आएको छ । मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार सन् २०१०/११ मा वार्षिक ९५ लाख १२ हजारवटाको संख्यामा खसीबोका उत्पादन भएकोमा सन् २०२१ को अन्तिमसम्ममा सो उत्पादन १ करोड ८० लाखवटामा पुगेको छ । अर्थात् गत वर्ष झण्डै १ लाख मेट्रिकटनमाथि खसीको मासु उत्पादन भएको हो ।

वार्षिक रूपमा मासुको मागसँगै उत्पादन बढेपछि मन्त्रालयले आयातलाई बन्द गरेको हो । कुखुरा, खसीबोका, अण्डालगायतमा आत्मनिर्भर भइसकेको नेपालमा भेडा च्याङ्ग्राको उत्पादन भने निरन्तर ओरालो लाग्दैछ ।

बर्सेनि दसैँको समयमा च्याङ्ग्राको माग बढ्ने हुँदा हरेक वर्ष सरकारी प्रयासमा च्याङ्ग्रा स्वदेशबाटै र निजी व्यवसायीहरूले तिब्बतबाट आयात गर्दै आएका छन् । बर्सेनि च्याङ्ग्रा उत्पादन घट्दै गएपछि माग धान्नकै लागि खाद्य तथा व्यापार कम्पनीले च्याङ्ग्राको संख्या घटाउने भएको छ । अझ अघिल्लो वर्षको तुलनामा मूल्य केही महँगिएर आउने भएपछि कम आयात गर्ने कम्पनीको योजना छ ।

मन्त्रालयको तथ्यांकअनुसार सन २०११/१२ मा ८ लाख ७ हजारवटा च्याङ्ग्रा उत्पादन भएकोमा सन् २०२०/२१ मा ७ लाख ९३ हजारवटा मात्रै च्याङ्ग्रा उत्पादन भएको छ । जबकि सोही समयमा खसीबोका ९५ लाख १२ हजारबाट बढेर २०२०/२१ मा आइपुग्दा १ करोड ३४ लाखको संख्यामा आइपुगेको थियो ।

यस्तै, सोही समयमा कुखुरा पनि ४ करोड ५१ लाखबाट बढेर २०२०/२१ मा ७ करोड ३४ लाखको संख्यामा पुगिसकेको छ । यो दश वर्षमा कुखुरा उत्पादनमा वार्षिक ३० प्रतिशतले वृद्धि हुँदा च्याङ्ग्रा उत्पादन वार्षिक थप १४ हजारको संख्याले घट्दै गएको देखिन्छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, भदौ २३, २०७९ ०९:१४