तरकारीको भाउ छोइनसक्नु, उपभोक्ताको भान्सा महँगियो

A+ A A-

वर्षायामको आगमन र भारतीय तरकारीको विषादी परीक्षण प्रकरणसँगै पोखरामा तरकारीको मूल्य अकासिएको छ । व्यापारीले निरन्तरको वर्षा र भारतीय विषादी प्रकरणपछि तरकारी तथा फलफूल कम मात्रमा भित्रिएको भन्दै आफूखुसी मूल्य बढाएका छन् ।

दैनिक रुपमा भान्सामा प्रयोग हुने तरकारी र फलफूलको मूल्य वृद्धि भएपछि उपभोक्ता मारमा परेका हुन् । दुई साता पहिलेदेखि तरकारी तथा फलफूलकाे मूल्य वृद्धि भएपछि कम आम्दानीको स्रोत भएका नागरिकलाई साँझ बिहान हातमुख जोर्नसमेत हम्मेहम्मे परेको छ ।

बजारमा उपलब्ध भएका अधिकांश तरकारीको भाउ किलोको सय रुपैयाँभन्दा छ । पछिल्लो दुई सातायता तरकारी तथा फलफूलको भाउ ५० देखि सय प्रतिशतसम्म बढेको व्यापारीहरु बताउँछन् ।

व्यवसायीका अनुसार बजारमा काँक्रोको मूल्य किलोको ८० रुपैयाँ छ । गोलभेंडाको मूल्य किलोको १ सय २० रुपैयाँ छ । परबलको १ सय २० रुपैयाँ छ । आलु प्रतिकेजी ५० छ । काउली, भिन्डी र घिरौंलाको मूल्य पनि १ सय २० रुपैयाँकाे हाराहारीमा छ ।

यस्तै, तनेबोडी १ सय ४०, भेडे खुर्सानी १ सय २०, गोलभेंडा १ सय २०, लौका, करेलाको ७० र हरियो खुर्सानी १ सय पुगेको छ । यो थोक मूल्य हो । यसमा खुद्रा मूल्य १० देखि ३० रुपैयाँसम्म बढी पर्छ ।

दुई साताको अन्तरमा स्याउ, केरा, अनारलगायतका फलफूलको मूल्यमा झन्डै ६० देखि ९० प्रतिशतसम्म वृद्धि भएको सम्बद्ध व्यवसायी बताउँछन् ।

पोखरा थोक कृषि उपज बजारका व्यवसायी तथा बजार सञ्चालक समितिका पूर्वअध्यक्ष रामकृष्ण दुवाडीले तरकारी र फलफूलको मूल्य अत्यधिक वृद्धि भएको बताए ।

‘तरकारी र फलफूको मूल्य दुई सातामा छोइनसक्नुभएको छ,’ उनले भने, ‘मूल्य वृद्धिले सबैभन्दा बढी मारमा विपन्न वर्ग परेका छन् । हामीलाई पनि बेच्न निकै मुस्किल परेको छ । मूल्य बढेसँगै बिक्री घटेको छ, आधा कुहिएर गएको छ ।’

पोखरामा अरु महिनाभन्दा वर्षा याममा सागलगायतका तरकारीको मूल्य वृद्धि हुने गर्दछ ।

प्रभावकारी अनुगमन नहुँदा मनोमानी

यस वर्ष अचाक्ली मूल्य वृद्धि भएको पोखराको सिद्धार्थचोकस्थित फेवा एग्रिकल्चर तथा श्रीकम्प्लेक्समा तरकारी खरिद गर्दै गरेका प्रकाश खड्काले बताए । अस्वाभाविक मूल्य वृद्धि भए पनि यसको प्रभावकारी अनुगनम गरी मूल्य नियन्त्रण गर्नेतर्फ कसैले पहल नगरेकाे उनले गुनासो गरे ।

‘तरकारी महँगिएसँगै उपभोक्ताले किलोबाट झरेर पाउ मात्र किन्न थालेका छन् । तरकारीको भाउ सोध्छन्, मूल्यभन्दा जिब्रो काढ्छन्, पोखराको पृथ्वीचोकमा तरकारी तथा फलफूको खुद्रा व्यवसाय गर्दै आएकी अम्बिका श्रेष्ठ भन्छिन् ।

‘साग तरकारी उत्पादक किसानले उचित मूल्य पाउन सकेका छैनन् । भाउ बिचौलियाको नियन्त्रणमा छ,’ अर्का उपभोक्ता कृष्ण पौडेल भन्छन्, ‘मूल्य अकासिँदासम्म पनि यसको भाउ नियन्त्रण गर्नेतर्फ कसैको चासो देखिँदैन ।’

कहिले घट्ला तरकारी र फलफूलको भाउ ?

पोखरा बजारमा तरकारीको भाउ तत्काल घट्ने सम्भावना छैन । तरकारीको मूल्य अझ बढ्न सक्ने थोक व्यवसायीको दाबी छ ।

लामो समयदेखि कृषि उपजकाे व्यापार गर्दै आएका व्यवसायी रामप्रसाद शर्माले तराईमा आएको बढी र भारतबाट नेपाल भित्रने तरकारी तथा फलफूको विषादी परीक्षणका कारण बजार भाउ अकासिएको बताउँछन् ।

‘तराईमा आएको बाढी । भारतबाट आउने तरकारी र फलफूलमा भएको विषादी परीक्षणको लफडा छ । स्थानीय उत्पादन निकै न्यून छ । सोही कारणले तरकारीको मूल्य अकासिएको हो,’ उनले भने, ‘यो तत्कालै घट्ने सम्भावना छैन ।’ तरकारीको मूल्य १५ भदौसम्म यही आसपासमा रहने उनको दाबी छ ।

के हेर्दै छ उपभोक्ता मञ्च ?

उपभोक्ताको हक र अधिकारबारे आवाज उठाउँदै आएको कास्की उपभोक्ता मञ्च यतिबेला गुमनाम छ । यसअघि प्रमुख जिल्ला अधिकारी मातहतबाट हुने बजार अनुगमन र कारबाहीको अधिकार स्थानीय तह र प्रदेश सरकारमा पुगेपछि बजार अनुगमन नै थला परेको छ ।

उपभोक्ता संरक्षण ऐन २०५४ र नियमावली २०५६ एकीकृत एवं संशोधन भई उपभोक्ता संरक्षण ऐन भर्खरै बनेको छ । प्रजिअमा रहेको बजार अनुगम र कारबाही अधिकार स्थानीय तह र प्रदेश सरकारमा पुगेको हो ।

‘संघीय सरकारले ऐन बनाइसकेको छ । त्यही ऐनमा टेकेर स्थानीय तह र प्रदेश सरकारले नियमावली बनाई लागू गर्ने हो । तर, प्रदेश सरकार नियमावली बनाउने तयारीमा रहे पनि ढिलाइ भइरहेको छ,’ उपभोक्ता मञ्च कास्कीका अध्यक्ष कपिलनाथ कोइरालाले भने ।

‘यही ढिलाइको फाइदा उठाउँदै व्यापारीले मनोमानी गरेका हुन् । तरकारीको मूल्य वृद्धि हुने समय होइन यो,’ तरकारी तथा फलफूलको मूल्य वृद्धि हुनुमा व्यापारीले मौकामा चौका हानेको कोइरालाले आरोप लगाए ।

‘मूल्य वृद्धि स्वाभाविक हो । व्यवसायीले आफ्नो मूल्य लिन पाउनु अधिकार पनि हो । तर, विभिन्न बहाना बनाएर अस्वाभाविक मूल्य वृद्धि गराउनु सरासर ठगी हो,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन १५, २०७६ २१:३८