देउवासँग तीन पटक हारेका खगराज उनकै सहयोगमा बन्लान् मुख्यमन्त्री ?

A+ A A-

प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको गृहजिल्ला डडेल्धुरामा गठबन्धनमा रहेका दुई दल कांग्रेस र माओवादी केन्द्रबीच आन्तरिक सहमति लगभग भइसकेको छ । जसमा प्रदेशसभाको निर्वाचनमा कांग्रेस सभापति तथा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा र प्रदेशमा माओवादी केन्द्रका सुदूरपश्चिम प्रदेश कमिटी इन्चार्ज खगराज भट्ट लड्ने भएका छन् । पाँचदलीय सत्ता गठबन्धनले बनाएको कार्यदलले हाल सिट बाँडफाँट गरिरहेको छ ।

माओवादी केन्द्रका स्थायी कमिटी सदस्यसमेत रहेका खगराज भट्ट सुदूरपश्चिमका सक्रिय नेता हुन् । स्थानीयसँग भिजेका खगराज अध्ययनले पनि खारिएका नेतामा दरिन्छन् । संसदीय चुनावको माहौल तातिएसँगै यतिबेला खगराजको राजनीतिक लेखाजोखा चुलिएको छ ।

प्रदेशको मुख्यमन्त्री हुने कि सांसद ? खगराजको पोल्टामा यतिखेर दुई विकल्प छन् ।

प्रदेशसभाको चुनाव जितेमा उनको यात्रा सुदूरपश्चिम प्रदेशको मुख्यमन्त्रीका रूपमा हुनेछ । यदि कञ्चनपुर २ बाट निर्वाचन लडे उनको यात्रा संघीय संसदमा पनि हुन सक्ने सम्भावना छ । स्रोतका अनुसार कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड दुवैले खगराजको व्यवस्थापनमा सहमति गरिरहेका छन् ।

तर, रोचक कुरा के छ भने खगराजको राजनीतिक भविष्यका लागि चिन्ता गरिरहेका देउवा स्वयम् नै खगराजको राजनीतिक यात्रामा निरन्तर बाधक बनिरहे । खगराज सधैँ देउवाको छायामा परिरहे । कारण, माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि तीनवटै निर्वाचनमा उनको प्रतिस्पर्धा देउवासँग भयो । तर, तीनैपटक खगराज देउवासँग हारे ।

संसदीय राजनीतिमा तीन पटकसम्म हारेर ह्याट्रिक मनाउने नेता बने उनी ।

पहिलो संविधानसभा निर्वाचनमा देउवासँग केवल १ हजार ३६८ मतान्तरले हारेका थिए, उनी । देउवाले २० हजार ५२९ मत ल्याउँदा खगराजले १९ हजार १६१ मत ल्याएका थिए । झिनो मतान्तरले हारेका खगराजले दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा पनि देउवासँग प्रतिस्पर्धामा उत्रिने निर्णय गरे । तर, दोस्रो संविधानसभाको निर्वाचनमा मतान्तर थप फराकिलो भयो । त्यतिबेला देउवाले २३ हजार ९२० मत ल्याउँदा खगराजले १२ हजार ४९३ मत मात्रै ल्याए ।

२०७४ को चुनावमा वाम गठबन्धन हुुँदा पनि खगराजलाई देउवाले ६ हजार ९२९ मत अन्तरले पछाडि पारे । यसरी तीनपटक हारेका खगराज यतिखेर चौथो पटक निर्वाचनमा होमिँदैछन् । उनले अपेक्षा गरेअनुसार नभएको उनको राजनीतिक यात्रामा यसपटकको गठबन्धनले कत्तिको साथ दिन्छ ? देउवासँग तीनपटक हारेका खगराजलाई देउवासहित गठबन्धनको साथले राजनीतिक यात्रामा कस्तो अर्थ राख्ला ? त्यो हेर्न भने बाँकी नै छ । यद्यपि उनको यो सपना ०६४ साल देखिकै सपना हो ।

०००

सानै उमेरमा राजनीतिमा होमिएका भट्टले तत्कालीन एकता केन्द्रको पार्टी सदस्यता २०४७ सालमा लिएका थिए । विद्यार्थी राजनीति र पार्टी राजनीतिमा सँगै जोडिएका खगराज २०५० सालमा पार्टीको डडेल्धुरा जिल्ला कमिटी सदस्य बने । पार्टी राजनीतिका साथै उनी विद्यार्थी संगठनमा पनि सक्रिय थिए । २०५२ सालयता केही वर्ष भने उनी कहिले डडेल्धुराको त कहिले कञ्चनपुर गरी विद्यार्थी संगठन अखिल क्रान्तिकारीको अध्यक्षको भूमिकामा रहे ।

माओवादीले सशस्त्र विद्रोह सुरु गरेपछि ०५० साल फागुनमा उनी पूर्णकालीन भए । ०५२ साल २४ फागुनमा डडेल्धुराबाट उनी पक्राउ परे । साढे नौ महिना हिरासतमा बसेर उनी अदालतको आदेशमा पछि छुटे । जिल्ला अदालत डडेल्धुराले हिरासत बसेको समयावधिलाई नै सजाय मानेर आफूलाई छाडेको भट्ट बताउँछन् ।

२०५४ सालमा उनी अखिल क्रान्तिकारीको केन्द्रीय सदस्य बने । त्यसपछि ०५८ सालमा उनी दार्चुला, बैतडी र डडेल्धुराको ‘सेक्रेटरी’ बने । त्यसबेला माओवादीले तीन/चार जिल्ला मिलाएर एक जिल्ला बनाएको हुन्थ्यो । ०६० सालमा भने उनी पार्टीको केन्द्रीय सदस्य बने । माओवादीको चुनवाङ बैठकमा सबैको एक पद घटुवा हुँदा उनी पनि सो घटुवामा परे । त्यसपछि उनी सुदूरपश्चिम राज्य कमिटी सचिव भए । ०७० पछि उनी सोही कमिटीको संयोजक बने भने लेखराज भट्ट इन्चार्ज ।

एमाले माओवादी एकता भएर नेकपा हुँदा उनी केन्द्रीय सदस्य बने । यसरी उनी एकपछि अर्को गर्दै आफ्ना राजनीतिक डोबहरू बनाउँदै गए । तर, माओवादी शान्ति प्रक्रियामा आएपछि उनलाई संसदीय राजनीति भने फापेन । संसदीय राजनीतिमा तीनपटकसम्म हारेर ह्याट्रिक मनाउने नेता बने उनी । कांग्रेस सभापति तथा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवासँग तीनपटक संघीय निर्वाचन हारेर उनी ह्याट्रिक बनेका हुन् ।

हारको शृंखला व्यहोरेका भट्ट यसपटक डडेल्धुरा ‘क’बाट प्रदेशसभाका लागि चुनाव लड्ने भएका छन् । माओवादीमा भट्टसँगैका र उनीभन्दा जुनियर लाभको पदमा पुगे पनि उनले भने चुनाव हार्नुबाहेक केही लाभको पद पाएका छैनन् । उनका दाइ जयराज भट्ट बझाङमा शहिद भए ।

उनकी पत्नी मञ्जु वम माओवादीबाट पहिलोपटक संसद्‌मा सहभागी हुँदा अन्तरिम विधायिका भइन् । उनका भाइ उमेश भट्ट डडेल्धुराको अजयमेरु गाउँपालिकामा अध्यक्ष छन् । उनी दोस्रोपटक अध्यक्षमा निर्वाचित भएका हुन् । तीनपटक देउवासँग हारेका भट्ट यसपटक प्रदेशको मुख्यमन्त्री नै बन्ने गरी प्रदेशसभा अथवा कञ्चनपुर क्षेत्र नं.२ बाट प्रतिनिधिसभाको निर्वाचन लड्ने तयारीमा छन् ।

माओवादी केन्द्रमा लेखराज भट्टपछिको दोस्रो नेता हुन् खगराज । लेखराजले पटकपटक अवसर पाउँदासमेत उनी भने अवसरबाट वञ्चित भइरहे । उनको भागमा सधैँ हार मात्र पर्‍यो । जब लेखराज एमालेमा छिरे, खगराजले बल्ल इन्चार्जको जिम्मेवारी पाए । अघिल्लो निर्वाचनमा वाम गठबन्धन हुँदा देउवासँग ६ हजार ९ सय ४८ मतले हारेका थिए उनी ।

०७४ को चुनावमा देउवाले २८ हजार ४४६ र भट्टले २१ हजार ४९८ मत ल्याएका थिए । अहिले कांग्रेस माओवादीको गठबन्धन छ । माओवादी केन्द्रको समर्थनमा यसपटक देउवा सधैँझैँ डडेल्धुरामा चुनाव लड्दै छन् । त्यही भएर देउवाले भट्टको व्यवस्थापनमा चासो देखाएको छ । जसका कारण भट्टलाई कञ्चनपुर २ अथवा प्रदेशमा लडाएर मुख्यमन्त्री बनाउने तयारी भएको बुझ्न सकिन्छ ।

प्रधानमन्त्री देउवाले आफ्नो व्यवस्थापनबारे चासो राखेको स्वयम् भट्ट बताउँछन् । ‘प्रधानमन्त्री र पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डले मेरो व्यवस्थापनका लागि चासो राख्नुभएको छ । हेरौँ के हुन्छ ? कञ्चनपुर २ बाट संघको निर्वाचनमा लड्ने वा डडेल्धुरा क बाट प्रदेशमा लड्ने निर्णय भएको छैन’, भट्टले भने ।

भट्टले आफू डडेल्धुराको प्रदेश ‘क’बाट निर्वाचनमा उम्मेदवार बनेमा मुख्यमन्त्रीको तयारी हुन पनि सक्ने बताए । जुन कुरा प्रधानमन्त्रीले पनि चासो दिएको र केही चरण छलफलसमेत भएको उनको भनाइ छ । पटकपटक मन्त्री बनेका लेखराज भट्ट एमालेमा प्रवेश गरेसँगै माओवादीको सुदूरपश्चिमको शीर्ष नेता बनेका भट्टलाई व्यवस्थापन गर्न केन्द्रीय नेतृत्वले समेत प्राथमिकतामा राखेको छ ।

डडेल्धुरामा स्थानीय तहको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेस पहिलो र माओवादी केन्द्र दोस्रो स्थानमा छ । ७ स्थानीय तह छन्, जसमा २ नगरपालिका र ५ गाउँपालिका छन् । त्यसमध्ये कांग्रेसले ५ र माओवादी केन्द्रले २ स्थानीय तह जितेको छ ।

स्थानीय तहको निर्वाचनमा एमाले कमजोर बनेको छ । बीपी कांग्रेसका नेता कर्णबहादुर मल्लसँग एमालेले तालमेल गरेको भए पनि एउटा पनि स्थानीय तह जित्न सकेन, केही वडा मात्र जितेको छ । भट्टले प्रदेशमा चुनाव लडेको अवस्थामा गठबन्धनबाट मुख्यमन्त्री बन्ने बताउँछन् । भट्टले उठ्ने तयारी गरेको कञ्चनपुर २ नं. क्षेत्रमा कांग्रेस नेता एनपी साउद उठ्ने तयारीमा छन् । साउद अघिल्लो निर्वाचनमा गठबन्धनका उम्मेदवार नरबहादुर धामीसँग हारेका थिए ।

४ मंसिरमा प्रदेशसभाको निर्वाचनमा भट्ट डडेल्धुराको क्षेत्र नं. 'क'बाट उठ्ने र मुख्यमन्त्री बन्ने तयारीमा छन् । डडेल्धुराको प्रदेशसभा क्षेत्र नं. 'क' अन्तर्गत एक नगरपालिका र दुई गाउँपालिका छन् । जसअनुसार परशुराम नगरपालिका, आलिताल गाउँपालिक, भागेश्वर गाउँपालिका र अजयमेरु गाउँपालिकाका ५ र ६ नं. वडा पर्दछन् ।

गत ३० वैशाखमा भएको स्थानीय तहको निर्वाचनअन्तर्गत परशुराम नगरपालिकाको नगरप्रमुख नेपाली कांग्रेस र उपप्रमुख माओवादीले जितेको छ । त्यस्तै, आलिताल गाउँपालिकाको अध्यक्ष र उपाध्यक्षमा नेकपा माओवादी केन्द्र विजयी भएको छ । भागेश्वर गाउँपालिका अध्यक्ष–उपाध्यक्ष कांग्रेसले जितेको छ ।

प्रदेशसभाको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसले माओवादीलाई सहयोग गर्ने भएकाले भट्टको जित हुने पक्कापक्कीजस्तै छ । पार्टीमा रहँदा सधैँ लेखराजसँग अन्तर्संघर्ष गरेका खगराजले सुदूरपश्चिम प्रदेशमा माओवादी केन्द्रलाई स्थानीय तहमा राम्रो परिणाम दिएका छन् । उनले माओवादीलाई लेखराजको अभाव पूर्ति गर्न थालेका छन् ।

गत ६ भदौमा माओवादी केन्द्रले निर्णय नै गरेर खगराजलाई सुदूरपश्चिमको इन्चार्जको जिम्मेवारी दिएको थियो । लेखराज एमाले प्रवेश गरे पनि माओवादीको जनाधारमा कुनै प्रभाव नपरेकाले पनि खगराजलाई सहज भएको हो । सशस्त्र विद्रोहदेखि नै भूगोलमा खटेका कारण उनी सुदूरपश्चिममा सर्वसम्मत नेता बनेका छन् ।

यद्यपि, गुटहरू अहिले सुदूरपश्चिम प्रदेश कमिटीमा सक्रिय छन् । यिनको व्यवस्थापन गरेर आफू पनि स्थापित हुन खगराजलाई चुनौती छ । चाहे पार्टीभित्र होस् या बाहिर, सदैव अन्तर्संघर्षमै रुमलिएको खगराजको राजनीतिक यात्रा अब कस्तो रहला ? सधैँ देउवासँग हारेर 'अलपत्र' भएका खगराजले देउवाको साथबाट कस्तो राजनीतिक प्रमाणपत्र पाऊलान् ? त्यो भने हेर्न बाँकी छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, भदौ ८, २०७९ २०:११