नेपालमा बढ्दै विद्युत्‌ उत्पादन, सुनकोसी ३ को स्थलगत भ्रमणमा बंगलादेशी टोली

नेपालमा बढ्दै विद्युत्‌ उत्पादन, सुनकोसी ३ को स्थलगत भ्रमणमा बंगलादेशी टोली

A+ A A-

नेपालमा रहेको बंगलादेशी टोली सुनकोसी ३ को स्थलगत निरीक्षण गरेको छ । बुधबारदेखि काठमाडौंमा सुरु हुने नेपाल–बंगलादेश ऊर्जा सचिवस्तरीय बैठकमा सहभागी हुन आइपुगेको टोलीले सुनकोसी ३ को स्थलगत भ्रमण गरेको हो ।

बैठकमा ६ सय ८३ मेगावाट क्षमताको यो जलाशययुक्त विद्युत् आयोजनामा लगानीको ढाँचा टुंगो लगाउने विषयमा छलफलसमेत गरिने‍ भएपछि नेपाल र बंगलादेशको संयुक्त टोली भ्रमणमा गएको हो । सेप्टेम्बर २०२१ मा संयुक्त ऊर्जा सचिवस्तरीय बैठकमा संयुक्त रूपमा सुनकोसी ३ बनाउने निर्णय गरिएकको थियो । त्यसपछि भने छलफल गर्न दुईवटा बैठक बोलाइए पनि बैठक बस्‍न सकेको थिएन ।

विद्युत् विकास विभागले यो आयोजनाको सर्वेक्षण तथा वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन यसअघि नै गरेको थियो । एक खर्ब ६० अर्ब अनुमानित लगानी निकालिएकोमा लगानी र ढाँचाबारे पनि छलफल गर्न थालिएको हो । बैठकमा समग्रमा नेपालको जलविद्युत विकासका विषयमा बंगलादेशको लगानीका साथै सुनकोसी ३ को अबको ढाँचामा रहेर छलफल गर्ने तयारी भएको ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयका प्रवक्ता मुधप्रसाद भेटवालले बताए ।

बुधबारदेखि काठमाडौंमा सुरु हुने सचिवस्तरीय विशेष बैठकमा नेपालले विद्युत् व्यापारसम्बन्धी सम्झौताको मस्यौदा पेस गर्न लागेको छ । अहिले नेपालको विद्युत् उत्पादन बढिरहेको छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरणको तथ्यांकअनुसार अहिलेसम्म नेपालको राष्ट्रिय प्रणालीमा २ हजार २६९ मेगावाट विद्युत् जोडिएको छ । हालको नेपालको पिक डिमान्ड भने करिब १७ सय मेगावाट मात्रै रहेको छ । यस हिसाबले पनि अहिलेको अवस्थामा नेपालले ५ सय मेगावाट विद्युत बिक्री गर्न सक्ने अवस्था छ । त्यो अवस्थामा नेपालमा निर्यात गर्ने विद्युत् पनि पर्याप्त हुनेछ ।

चालु आर्थिक वर्षको पहिलो महिनामा मात्रै नेपाल विद्युत प्राधिकरणले महिनामा १ अर्ब ८३ करोड ८८ लाख ७६ हजार रुपैयाँको विद्युत निर्यात गरेको छ । प्राधिकरणले देशभित्र खपत गरी बढी भएको २४ करोड २६ लाख ८३ हजार युनिट विद्युत् साउनमा भारत निर्यात गरेको हो । विद्युत् निर्यातबाट साउनमा औसतमा दैनिक ५ करोड ९३ लाख रुपैयाँ नेपालले कमाएको छ ।

सुरुमा दुईवटा विद्युत्‌गृहको ३९ मेगावाट उत्पादित विद्युत्‌लाई स्रोत मानेर दैनिक रूपमा आइएक्समा बिक्री गरिएको थियो । त्यसपछि २७ जेठबाट दैनिक रूपमा ६ वटा जलविद्युत्‌गृहबाट उत्पादित विद्युत्‌लाई स्रोत मानेर दैनिक ३६४ मेगावाट भारतीय बजारमा प्रतिस्पर्धी दरमा बिक्री हुँदै आएको छ । आइएक्समा २४ घण्टालाई १५-१५ मिनेटका ९६ वटा ब्ल्कमा विभाजन गरी बजारले तय गरेको प्रतिस्पर्धी दरमा विद्युत्‌को कारोबार गरिन्छ । त्यसैले हरेक ब्ल्कको मूल्य फरक–फरक हुने गरेको छ ।

गत आर्थिक वर्षमा २०७८-७९ मा ३ अर्ब ८८ करोड रुपैयाँको विद्युत्‌ निर्यात भएको थियो । ढल्केबर–मुजफ्फरपुर ४०० केभी अन्तरदेशीय प्रसारण लाइनमार्फत विद्युत् निर्यात भइरहेको छ । गत आर्थिक वर्गमा प्राधिकरणको सौर्य प्लान्ट, माथिल्लो तामाकोसी र निजीक्षेत्रका जलविद्युत तथा सौर्य आयोजनाको कुल ७३५ मेगावाट विद्युत्‌ प्रणालीमा थप भएको थियो ।

यसबीच नेपाल विद्युत्‌ प्राधिकरणले देशभित्र खपत गरी अतिरिक्त भएको वर्षायामको थप १११ मेगावाट विद्युत्‌ इन्डियन इनर्जी एक्सचेन्ज लिमिटेड (आइएक्स) को डे-अहेड बजारमा प्रतिस्पर्धामार्फत बिक्रीको प्रस्ताव गरेको छ ।प्राधिकरणले ४ जलविद्युत्‌गृहबाट उत्पादित विद्युत्‌लाई स्रोत मानेर आइएक्समा प्रतिस्पर्धाबाट बिक्रीका लागि भारत सरकारको विद्युत्‌ मन्त्रालयअन्तर्गतको केन्द्रीय विद्युत्‌ प्राधिकरणमा अनुमतिका लागि प्रस्ताव पेस गरेको हो । केन्द्रीय विद्युत्‌ प्राधिकरणबाट अनुमति पाएपछि थप विद्युत्‌ निर्यात सुरु हुनेछ ।

प्राधिकरणले ४२ मेगावाटको मिस्त्रीखोला, २४.२ मेगावाटको लिखुखोला ‘ए’, २३.५ मेगावाटको सोलुखोला, २२.१ मेगावाटको चिलिमेको विद्युत्‌गृहबाट उत्पादित १११.८ मेगावाट विद्युत निर्यातको प्रस्ताव स्वीकृतिका लागि पेस गरिएको छ ।