पाेखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनमा आएपछि पुरानोलाई खुला पार्क बनाउन लबिङ

पाेखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनमा आएपछि पुरानोलाई खुला पार्क बनाउन लबिङ

तस्वीरः पोखरा विमानस्थलको वेबसाइटबाट ।

A+ A A-

पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनमा आएसँगै हाल सञ्चालन भइरहेको आन्तरिक विमानस्थल बन्द हुनेछ । त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा जस्तै पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा आन्तरिक र बाह्य टर्मिनल भवन बनेका छन् । हालको विमानस्थलबाट हुने आन्तरिक उडान पनि सम्भवतः अबको ५ महिनापछि नयाँ विमानस्थलबाट हुनेछ ।

अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल सञ्चालनमा आएसँगै हालको विमानस्थलको जग्गा र त्यहाँका संरचना के हुन्छन् ? यसबारे नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (क्यान) ले औपचारिक निर्णय गरिसकेको छैन । विमानस्थलको जग्गामा व्यापारिक भवन, पार्कसहित क्याफे र व्यावसायिक गतिविधि सञ्चालन गर्ने योजना क्यानले बनाइरहेको समाचार गत हप्ता सार्वजनिक भएको थियो ।

संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री एवं प्राधिकरण अध्यक्ष जीवनराम श्रेष्ठले भने गत बुधबार पोखरामा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै हालको विमानस्थल र त्यहाँका कर्मचारीबारे के गर्ने भन्ने केही योजना बनिनसकेको बताएका थिए । साहसिक गतिविधिलाई विकास गर्ने नीतिगत निर्णय र फ्लाइङ स्कुल सञ्चालन गर्ने योजना भएकाले हालको विमानस्थलमा त्यसैका लागि प्रयोग गर्ने मन्त्री श्रेष्ठको संकेत छ ।

गत ८ साउनमा पर्यटन मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको ‘नेपालको पर्यटन क्षेत्र पुनरुत्थान कार्ययोजन-२०७९’ मा फ्लाइङ स्कुल सञ्चालन प्रक्रिया अगाडि बढाउने उल्लेख छ । नेपालको उड्डयन क्षेत्रमा आवश्यक पाइलट, एयर होस्टेसलगायत जनशक्ति उत्पादन गर्न अन्तर्राष्ट्रियस्तरको फ्लाइङ स्कुल सञ्चालन प्रक्रिया अगाडि बढाउने योजना मन्त्रालयको छ । आगामी ६ महिनाभित्र फ्लाइङ स्कुल सञ्चालनको प्रक्रिया अगाडि बढाउने लक्ष्य छ ।

अबको ६ महिनाभित्र हालको विमानस्थल बन्द हुने भएकाले त्यहाँको जग्गामा फ्लाइङ स्कुल चलाउन सक्ने सम्भावना छ । ‘७४ बुँदाको पर्यटन पुनरुत्थान कार्ययोजना घोषणा गर्दा देशमा सञ्चालनमा नभएका विमानस्थललाई वैकल्पिक व्यवस्था गर्ने भनेका छौँ,’ पर्यटनमन्त्री श्रेष्ठले भनेका थिए, ‘पर्यटनमा आधारित साहसिक गतिविधिलाई विकास गर्ने भन्ने नीतिगत निर्णय र फ्लाइङ स्कुल सञ्चालन गर्ने कुरा ल्याएका छौँ । जुन अहिले सञ्चालनमा रहेको विमानस्थल छ यसलाई के गर्ने भन्ने निर्णय गरिसकेका छैनौँ ।’

सडकभन्दा पहिले बनेको विमानस्थल

नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका अनुसार २०१५ साल २० असार (सन् १९५८ जुलाई ४) मा पोखरा विमानस्थल सञ्चालनमा आएको थियो । त्यतिबेलासम्म पोखरा जोड्ने बाटो बनेको थिएन । विमानस्थल सञ्चालनमा आएको १३ वर्षपछि बल्ल पोखरा–बुटवल जोड्ने सिद्धार्थ राजमार्ग बनेको थियो । त्यसको एक वर्षपछि काठमाडौं-पोखरा जोड्ने पृथ्वी राजमार्गको निर्माण कार्य सकिएको थियो । तत्कालीन श्री ५ को सरकार र जनवादी गणतन्त्र चीन सरकारको संयुक्त लगानीमा २०२९ साल (सन् १९७३)मा पृथ्वी राजमार्ग बनेको थियो । सिद्धार्थ राजमार्ग भारतको सहयोगमा बनेको हो ।

विमानस्थलमा औपचारिक रूपमा जहाज आउनु पहिल्यै फाट्टफुट्ट उडान भने हुने गरेको इतिहासमा चासो राख्नेहरू बताउँछन् । २००८ सालतिरै वीपी र गणेशमानले पोखरा विमानस्थलमा परीक्षण उडानका लागि जहाज लिएर आएको पुराना तस्वीर संकलक सुनील उलक सुनाउँछन् ।

‘विमानस्थल बन्ने भनेपछि स्थानीय खुसी भएर लागेका थिए । श्रमदान गरेको लामो समयसम्म विमान आएन,’ पुराना तस्वीर संकलक उलक सुनाउँछन्, ‘वीपीको मन्त्रिपरिषद् हुँदा भारतको हिमालयन एभिएसनको जहाजमा वीपी र गणेशमान पोखरा आएको इतिहास छ । त्यो २००८ सालतिरको कुरा हो ।’

निकट भविष्यमै उडान बन्द हुन लागेको विमानस्थलको जग्गालाई व्यापारिक प्रयोजनमा उपयोग गर्ने समाचार सार्वजनिक भएपछि पोखरा तरंगित बनेको छ । पोखराका मेयर, पर्यटन व्यवसायी हालको विमानस्थल भएको ठाउँलाई खुला पार्क बनाउनेमा एकजुट छन् । पोखरा पाटन, चौरको शहर भएकाले हालको विमानस्थल भएको ठाउँलाई पोखरेलीको चाहनाअनुसार प्रयोग गर्नुपर्ने मेयर धनराज आचार्य बताउँछन् ।

सरकारी निकायले उक्त विमानस्थलको जग्गा प्रयोगबारे निर्णय गर्दा पोखरा महानगरपालिकासँग परामर्श गर्नुपर्ने उनको भनाइ छ । पोखरा पाटन र चौरहरुको शहर हो तर अहिले ती चौर र पाटनहरू केही खुम्चिएका छन् भने केही त हराएकै छन् । यस्तो अवस्थामा अब कुनै ठूलो दुर्घटना, महामारी भयो भने सास फेर्ने खुला ठाउँ छैन,’ उनले गत २१ साउनमा फेसबुकमा लेखेका थिए, ‘त्यसैले हामी सबै मिलेर खुला ठाउँ र पार्कहरू बनाउनुपर्ने आवश्यकता महसुस गरिरहेका छौँ । यसै सन्दर्भमा मौजुदा विमानस्थलको प्रयोग सम्पूर्ण पोखरेलीको हित र चाहनाअनुसार नै प्रयोगमा आउने छ भन्ने विश्वास लिएका छौँ ।’

पोखरा विमानस्थलका सूचना अधिकारी देवराज सुवेदीका अनुसार विमानस्थलको नाममा एक हजार १५६ रोपनी जमिन छ । विमानस्थलको धावनमार्ग १ हजार ४४७ मिटर लम्बाइ र ३० मिटर चौडाइको छ । पोखरा विमानस्थलबाट दैनिक २५ वटासम्म उडान हुन्छ । पोखराबाट काठमाडौं, भैरहवा, धनगढी, चितवन, विराटनगर उडान हुने गरेको छ । जहाजबाहेक पोखरा विमानस्थलबाट सिजनमा ६० देखि ७० वटा अल्ट्रालाइट उड्छन् भने मागअनुसार हेलिकोप्टर पनि उड्ने गरेका छन् ।

पोखरामा ठूला कार्यक्रम गर्न खुला ठाउँ नयाँबजारस्थित प्रदर्शनी केन्द्रमात्रै छ । विमानस्थलको जग्गालाई पनि सेमिनार, गोष्ठीका लागि प्रयोग गर्ने र खुला पार्क बनाउनुपर्ने पोखरा पर्यटन परिषद्का अध्यक्ष गोपीबहादुर भट्टराई बताउँछन् । ‘त्यो एयरपोर्टमा कसैको गिद्दे नजर हुनुभएन । पोखरामा सेमिनार, गोष्ठी, सभाहल भनिरहेका छौँ । त्यसका लागि उपयोग गर्न सकिन्छ । खुला पार्क बनाउन सकिन्छ,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘आर्मी, सुरक्षा निकाय बस्ने कुरा पनि सुनेका छौँ । आम जनताको हित, पोखराको इज्जत हुने गरेर त्यसलाई विकास गर्नुपर्छ ।’

२०७३ साल १ वैशाख (१३ अप्रिल, २०१६) मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पोखराको चाउथेमा बनेको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको शिलान्यास गरेका थिए । विमानस्थल सन् २०२१ जुलाई १० भित्रमा काम सकेर हस्तान्तरण गर्नुपर्ने सम्झौता थियो । तर, कोरोना संक्रमणले गर्दा निर्माण कार्य अघि बढ्न नसक्दा एक वर्ष म्याद थपिएको थियो । यो विमानस्थल बनाउन सरकारले २०३२ सालयता ३ हजार ९ सय रोपनी जग्गा अधिग्रहण गरेको छ ।

आन्तरिक र बाह्य टर्मिनल भवन, धावनमार्ग, एयर ट्राफिक कन्ट्रोल रुम, ट्याक्सी वे, पार्किङ, हाई मास्ट फ्लड लाइट, ट्रान्सफर्मर बक्स, फुटफाथ, लिफ्ट, विमानस्थललाई राजमार्गसँग जोड्ने सडक, जहाज पार्किङ, एयर साइडलगायत संरचना बनेका छन् । विमानस्थलको धावनमार्ग २ हजार ५ सय मिटर लामो छ । चीनको एक्जिम बैंकको २२ अर्ब रुपैयाँ सहुलियतपूर्ण ऋण र अनुदान सहयोगमा विमानस्थल निर्माण गरिएको हो ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन २७, २०७९ १६:३५