आउनुस्, घुमौँ केदारनाथ (भिडियाेसहित)

कुन मन्दिरमा जान्छौ यात्री, कुन मन्दिरमा जाने हो .....!

महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाले लेखेका यी शब्द केदारनाथ यात्राभर मेरा कानमा गुञ्जिरहे । केदारेश्वरदेखि केदारनाथसम्मको झण्डै ८५० किलोमिटरको यात्राले कताकता मलाई यात्रा र यात्री दुवैको उद्देश्य खोज्न प्रेरित गर्‍यो ।

गन्तव्यभन्दा आफैँमा रमाइलो हुँदोरहेछ यात्रा । होइन भने मसँग यतिखेर लेख्नका लागि कुनै स्मृति हुने थिएनन् । न त कुनै किस्सा नै हुने थिए ।

आफ्नै पैतालाका डोब पछ्याउँदै जाँदा मैले मेरा स्मृतिपथका कति दृश्यहरूलाई बाटोभरि देखेँ, टिपेँ र उनेँ ।

साउन ६ गतेको कुरा हो । अपर्झट बनेको योजनाका आधारमा हामी बर्दिया बासगढीमा रहेको प्रसिद्ध धाम ॐ केदारेश्वर धामबाट भारतको केदारनाथ जाने भएका थियौँ । हामी अर्थात् नौ जनाको टोली । हाम्रो समूहमा रमेश मल्ल, राजेशकुमार गुप्ता, लवराज श्रेष्ठ, युवा ज्योतिष प्रकाश उपाध्याय, पूर्ण ढकाल, ध्रुव श्रेष्ठ, भक्त ठकुरी र किरण श्रेष्ठ हुनुहुन्थ्यो ।

०००

उत्तराखण्डमा रहेका प्रसिद्ध चार धाममध्ये एक हो, केदारनाथ धाम । लक्ष्यअनुसार हामी पहिले हरिद्वार पुग्ने गरी निस्किएका थियौँ ।

गड्डाचौकीदेखि भारतीय क्षेत्र प्रवेश गर्नासाथ काला पहाड कमाइ गर्न निस्किएका सयौँको ताँती हाम्रो अघिअघि थियो । उनीहरूसँगै हामी पनि लामो लाइनमा मिसियौँ । उनीहरूसँगै भारतीय सुरक्षाकर्मीलाई हाम्रो झोला चेकजाँच गराएर अगाडि लाग्यौँ ।

सम्भवतः साउनको महिना भएकै कारण होला, बाटोमा बोलबम यात्रामा निस्किएका हजारौँ कावड यात्रीहरूको रहरलाग्दो काफिला हरिद्वारसम्मै भेटियो । राति ११ बजे हरिद्वारको गङ्गातटमा पुग्दा त्यहाँ देखिएको दृश्यले हाम्रो सारा थकाइ भुलाइदियो ।

यात्रामा सबभन्दा मन त त्यतिखेर कुँडियो, जतिखेर डोकामा नेपालीहरू यात्रीलाई केदारनाथको २ हजार मिटरदेखि ३६०० मिटरसम्मको उकालोमा बोक्दै कुदिरहेका थिए । परदेशको यो तीर्थस्थलमा उनीहरूको संघर्ष अति नै कष्टप्रद देखिन्थ्यो ।

सबै साथीहरूले झिलीमिली सिँगारिएको गङ्गातट हरकिपौडीबाट भिडियो कल र फेसबुक लाइभ गर्दै त्यहाँको दृश्य पठाउन व्यस्त भइरहेका थिए । गङ्गाको त्यो स्निग्ध र शान्त वातावरणमा हामी केही बेर गम्यौँ । केही बेर टोलायौँ ।

गंगामा पौडिरहेको मनलाई त्यतै छोडेर हामी होटलको खोजीमा लाग्यौँ । र अन्ततः गंगा किनारमा भेटिएको होटल कुश गङ्गामा हामी बस्यौँ ।

भोलिपल्ट बिहानै हामी ऋषिकेशतर्फ लाग्यौँ । ऋषिकेशबाट सोनप्रयागका लागि उत्तराखण्ड सरकारको सरकारी बस समातेर सोनप्रयागतर्फ अगाडि बढ्दै गरेका नीला रङका साझा बसको असफलताका कथाहरू मनमा हुडँलिइरह्यो ।

हामी मन्दाकिनी नदीको तिरैतिर अगाडि बढ्न थाल्यौँ । घरि मन्दाकिनी दायाँ त घरी बायाँ पार्दै गाडीले हामीलाई छेउछाउका मनमोहक दृश्य चखाइरह्यो । जसलाई मन र मोबाइलभरि हामीले कैद गर्‍यौँ ।

वर्षाको समय भएकाले होला, बाटोमा दुई/तीन ठाउँ पहिरोको सामना गर्नुपर्‍यो । हामी झण्डै ३ घण्टा जाममा पर्‍यौँ । त्यसैले राति ८ बजे सोनप्रयाग पुगियो र दोस्रो दिनको रात हामीले सोनप्रयागमै बितायौँ ।

हामी केदारनाथको छेउछाउमै पुगिसकेका त थियौँ तर हामीसँग ८/९ घन्टाको केदारनाथको ट्रेक रुट सर्लक्कै छिचोल्न बाँकी नै थियो । सोनप्रयागबाट गौरीकुण्ड ५ किलोमिटर अगाडि पर्छ । जुन केदारनाथको प्रवेशद्वार हो । सोनप्रयागबाट गौरिकुण्ड जान त्यहाँ उभिएका स्थानीयको जिप चढ्नैपर्ने अनिवार्य हुँदोरहेछ । हामीले पनि तिनै जिप चढेर गौरीकुण्ड ओर्लियौँ ।

गौरीकुण्ड केदारनाथको प्रवेशद्वार भएकाले बजार सानो भए पनि निकै चहलपहल र भिडभाड देखिन्थ्यो । घोडावालाहरू त्यहीँ बजार वरिपरि नै आएर घोडामा जान मोलमोलाइ गरिरहेका भेटिए । गौरीकुण्डमा तातोपानीको कुण्ड रहेछ । ठ्याक्कै हाम्रो मुक्तिनाथ जाने बाटोमा पर्ने तातोपानीजस्तै । आफ्ना लगेजहरू एक छेउ लगाएर केही बेर मज्जाले तातोपानीको स्नान हामीले पनि गर्‍यौँ । अनि गौरीकुण्डमै खाना खाएर अगाडि बढ्यौँ । अनौठो कुरा त के छ भने, गौरीकुण्डमा लगभग सबैजसो होटल नेपालीकै देखिए । हामीले पनि कोहलपुरकै एक परिवारले चलाएको माही रेस्टुरेन्टमा खाना खायौँ ।

गौरीकुण्डबाट २/३ किलोमिटर अगाडि पुग्नासाथ थकाइको गति पनि बढ्यो । बाटोमा भेटिने छाँगा र छहराहरू अनि पाइलैपिच्छे भेटिने म्यागी र चिया स्टेसनमा खाजा चिया पिउँदै हामी हिँड्न थाल्यौँ ।

म भने साथीहरूको समूह छोडेर आफ्नै सुरमा लागेछु । त्यसबीचमा म दिल्ली, कलकत्ता र मेरठलगायतका भारतीय तीर्थयात्रीसँग बात मार्दै अगाडि बढेँ ।

दिल्लीबाट आएका धेरैको खुट्टामा देखिएको गोल्डस्टार जुत्ताले मेरो ध्यान तान्यो । मैले एउटा टोलीसँग त्यो जुत्ताको सोधीखोजी गरेँ । तर, उनीहरूलाई त्यो गोल्डस्टार जुत्ता ‘मेड इन नेपाल’ अर्थात् नेपाली ब्रान्ड भन्ने थाहा रहेनछ । जब मैले सगौरव गोल्डस्टार जुत्ता नेपालको भएको बताएँ, उनीहरूले प्रश्न गरे, ‘क्या ए जो हमने पहेने हे य ओर्जिनल तो हें ?’

थकाइमा डर पनि मिसिएछ । साथीहरू डराएछन् । मलाई बाटोमै कतै केही भयो कि भन्ने पिरले साथीहरू निस्पट्ट अँध्यारोमा भ्लग बनाउँदै रहेछन् । भ्लगको फ्रेममा जसै साथीले ‘एक जना साथी बाटोमै छुटेर हामी पर्खिरहेछौँ’ भनेर आवाज दिइरहेका थिए, अकस्मात् म पनि त्यो फ्रेममा उक्लिँदै गर्दा उभिन पुगेछु ।

मैले गर्वका साथ निश्चिन्त हुन भनेँ । तीर्थयात्रीका जुत्तामा मैले भारतमा नेपाल जो भेट्टाएको थिएँ ।

यात्रामा सबभन्दा मन त त्यतिखेर कुँडियो, जतिखेर डोकामा नेपालीहरू यात्रीलाई केदारनाथको २ हजार मिटरदेखि ३६०० मिटरसम्मको उकालोमा बोक्दै कुदिरहेका थिए । परदेशको यो तीर्थस्थलमा उनीहरूको संघर्ष अति नै कष्टप्रद देखिन्थ्यो । ठूलो संख्यामा रहेका नेपालीहरू गौरीकुण्डदेखि केदारनाथसम्मको पदमार्गमा कोही डोकोमा त कोही डोलीमा तीर्थालुलाई बोकिरहेका देखिन्थे । कोही भने घोडा तानेर घोडामा तीर्थालुलाई केदारनाथको दिव्यदर्शनका लागि पसिना चुहाइरहेका हुन्थे ।

बाटोमा भेटिएका कतिपय तीर्थयात्रीहरूको त भाषा नै नबुझिने रहेछ । आफ्नै सुरले हिडिँरहँदा सँगै आएका अन्य आठ जना साथीहरू भने मभन्दा अढाई/तीन घन्टाअघि नै केदारनाथ पुगिसकेका रहेछन् । मलाई कुर्दाकुर्दा उनीहरूका खुट्टासँगसँगै आँखासमेत थाकेछन् ।

अप्ठ्यारो बाटो, सिमसिमे पानी अनि हाई अल्टिच्युट !

थकाइमा डर पनि मिसिएछ । साथीहरू डराएछन् । मलाई बाटोमै कतै केही भयो कि भन्ने पिरले साथीहरू निस्पट्ट अँध्यारोमा भ्लग बनाउँदै रहेछन् । भ्लगको फ्रेममा जसै साथीले ‘एक जना साथी बाटोमै छुटेर हामी पर्खिरहेछौँ’ भनेर आवाज दिइरहेका थिए, अकस्मात् म पनि त्यो फ्रेममा उक्लिँदै गर्दा उभिन पुगेछु ।

एक्कासि मलाई देखेर साथीहरूले अँगालो मारे । केदारनाथको पाटनमा फुलेका फूल र बुकी दिएर मलाई स्वागत गरे । अनि त्यहाँबाट २ किलोमिटर पर रहेको केदारनाथ मन्दिर हामी पुग्यौँ । त्यस रात हामी बस्ने होटल नजिकै भएकाले बाटोभरि कैद भएका पलहरू सम्झँदै हामी मन्दिरको आँगनमा उक्लियौँ ।

त्यस रात मन्दिरछेउमै रहेको होटलमा बसेर बिहानै केदारनाथको अलौकिक दर्शन गर्‍यौँ । केहीबेरमै मौसम पनि मज्जाले खुल्यो । केदारनाथको शिरमा देखिएको हिमाल अनि हिमालमुन्तिरको मन्दिरलगायतका दृश्य मन र मोबाइल दुवैमा हामीले अटायौँ । भिडियो क्लिप खिच्यौँ । एक/दुई थान टिकटक क्लिप पनि लिएर हामी केदारनाथको आशीर्वाद र सम्झना दुवै बोकेर फिर्ता भयौँ ।

भिडियाेः

प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन २१, २०७९ ०८:४९