सात प्रदेशमध्ये एसईईमा कर्णाली सबैभन्दा कमजोर, जानकार भन्छन्- आउँदा दिन अझै खराब हुन सक्छन्

सात प्रदेशमध्ये एसईईमा कर्णाली सबैभन्दा कमजोर, जानकार भन्छन्- आउँदा दिन अझै खराब हुन सक्छन्

A+ A A-

माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) को वार्षिक परीक्षा फल बुधबार सार्वजनिक भयाे। राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले पहिलो पटक सार्वजनिक गरेकाे प्रदेशगत नतिजा हेर्दा कर्णालीकाे अवस्था निराशाजनक देखिएकाे छ ।

तथ्याङ्क हेर्ने हो भने ३.६ देखि ४ जीपीए ल्याउनेमा सबैभन्दा थाेरै कर्णालीका विद्यार्थी छन् । यहाँ कुल ०.३ प्रतिशतले मात्र ए-प्लस ल्याएका छन् । यो संख्या अन्य प्रदेशभन्दा न्यून हो । यस वर्ष कर्णालीबाट ३७ हजार तीन सय ६२ विद्यार्थी एसईई परीक्षमा सहभागी भएका थिए ।

अन्य प्रदेशको तुलनामा भौगोलिकरूपमा विकट हुनु, राज्यले शिक्षामा पर्याप्त लगानी नगरिदिनु, गरिबीजस्ता कारणले कर्णाली शिक्षामा पछि परेकाे जानकारहरू बताउँछन् । अन्य प्रदेशको तुलनामा ३.२ देखि ३.६ जीपीए ल्याउनेमा पनि कर्णाली पछाडि देखिन्छ ।

यसपालि कर्णालीको नतिजा हेर्ने हो भने प्रदेशमा ९ सय ५१ विद्यार्थीले मात्र ‘ए’ ग्रेड ल्याएका छन् । यो तथ्यांक अन्य प्रदेशको तुलनमा एकदमै कम हो । २.८ देखि ३.२ जीपीए ल्याउनेमा पनि कर्णाली पछाडि छ ।

कर्णालीमा ४ हजार ३५ जनाले ए ग्रेड ल्याएका छन् । यस्तै २.४ देखि २.८ जीपीए प्राप्त गर्नेहरूमा पनि कर्णाली पुछरमै छ । बागमतीमा २० हजार ४ सय ९३, प्रदेश १ मा १६ हजार ४ सय ३६, मधेसमा १२ हजार ९ सय ४९, गण्डकीमा १० दश हजार ८, लुम्बिनीमा १३ हजार ९ सय ५८, कर्णालीमा ८ हजार तीन सय ८३ र सुदूरपश्चिममा ८ हजार चार सय ३१ विद्यार्थीले २.४ देखि २.८ जीपीए ल्याएका छन् ।

२.० देखि २.४ जीपीएसम्म ल्याउनेमा सुगम प्रदेश अगाडि भएसँगै कर्णालीले भने दस हजार ७३ जनाले २.८ भन्दा माथिको ग्रेड प्राप्त गरेका छन् । भौगोलिक विकटता र राज्यकाे कम प्राथमिकताले कर्णाली शैक्षिक हिसाबले समेत पछि परेकाे यस जानकारहरूकाे भनाइ छ ।

कर्णालीमा समयमै पाठ्यपुस्तक पुग्दैन । हिमाली जिल्ला हुम्ला, डोल्पा, मुगु भौगोलिक विकटताले समयमै पाठ्य पुस्तक नपुग्नु स्वाभाविकै हो तर सुगम मानिएको प्रदेश राजधानी सुर्खेतका विद्यार्थीले समेत कहिल्यै समयमै पाठ्यपुस्तक पाउँदैनन् ।

कर्णालीको शिक्षामा राज्यको खासै लगानी भएको देखिँदैन । रोग, भोक र गरिबीसँग लड्दै आएको कर्णाली पहिल्यैदेखि शिक्षामा पछाडि परेको प्रदेश हाे । यहाँका विद्यालयलाई पर्याप्त तालीमकाे अवसर दिइएको छैन । विषयगत शिक्षक दरबन्दी पनि पूरा छैनन् । गणित, विज्ञान, अंग्रेजीलगायतका विषयगत शिक्षकको अभाव छ ।

शिक्षा विकास निर्देशनालय सुर्खेतकी निर्देशक दीपा हमाल प्रदेशगत रूपमा कर्णालीको नतिजा कमजोर हुनुमा विविध कारण रहेको बताउँछिन । ‘अन्य प्रदेशसँग तुलना गर्दा यहाँ निकै कम विद्यार्थी परीक्षामा सहभागी हुन्छन्, त्यसले स्वभाविक रूपले प्रतिशतमा कम देखिने नै भयो’, उनी भन्छिन, ‘कर्णालीको समग्र विकास, गरिबी, शैक्षिक विकासलगायतले नतिजामा प्रभाव पर्छ ।’

कोरोना महामारीका कारण अघिल्ला दुई शैक्षिक सत्रमा लिखित परीक्षा नभएपछि विद्यार्थीमा मनोवैज्ञानिक असर परेको निर्देशक हमालको भनाइ छ । ‘गत वर्ष लिखित परीक्षा हुनु नै ठूलो कुरा थियो, परीक्षा हुन्छ कि हुन्न भन्ने अन्यौलकै बीचमा विद्यार्थीहरू परीक्षामा सहभागी भएका थिए’, उनले भनिन् ।

कर्णालीमा शिक्षाको गुणस्तर घट्नुमा प्रमुख कारण कोरोना महामारी रहेकाे शैक्षिक क्षेत्रका जानकार धिरेन्द्र शर्मा बताउँछन् । भन्छन् ‘कर्णाली मात्रै नभएर देशकै गुणस्तर घटेको छ । यसको पहिलो कारण कोरोना महामारी हाे ।’ कोरोनाकालमा तीन वर्ष अध्ययनअध्यापनमा असर परेकाले कक्षा ८ र ९ मा बेस कमजोर भएकाे र अपेक्षित नतिजा हाँसिल गर्न नसकिएको शर्माकाे तर्क छ ।

‘कर्णालीमा शिक्षक दरबन्दीसमेत कम छ । विषयगत शिक्षक नै छैनन् अनि कसरी गुणस्तर आउँछ ?’ उनी प्रश्न गर्छन् । कर्णालीकाे शैक्षिक स्तर उकास्न तीन तहका सरकार गम्भीर नदेखिएकाे उनी बताउँछन् । अहिलेकै अवस्था कायम रहे आउने दिनमा त कर्णालीको शिक्षामा अझै गिर्ने उनकाे चेतावनी छ ।

भन्छन् ‘शिक्षामा जति लगानी हुनु पर्थ्याे, त्यो भएको देखिँदैन । विद्यालयमा सिकाइको वातावरण, प्रारम्भिक शिक्षा, पूर्वाधार विकास, शिक्षकको क्षमता अभिवृद्धिलगायतका क्षेत्रमा सरकारले ध्यान नदिँदा यस्तो अवस्था आएको हो ।’

कर्णालीको शिक्षामा सुधार ल्याउन सर्वप्रथम विषयगत शिक्षक दरबन्दी पूर्ति हुनुपर्नेमा शर्माको जोड छ । संघीय सरकारको बजेटमा अडिएको कर्णालीको शिक्षामा जबसम्म प्रदेश र स्थानीय सरकारले अपनत्व लिँदैनन्, गुणस्तरमा कुनै सुधार नहुने उनको निष्कर्ष छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, साउन १४, २०७९ ०६:०९