सवारीसाधनका सायरी हटाउने अभियान, प्रहरी भन्छ- अश्लील स्लोगन निमिट्यान्न पार्छौं

सवारीसाधनका सायरी हटाउने अभियान, प्रहरी भन्छ- अश्लील स्लोगन निमिट्यान्न पार्छौं

A+ A A-

पानी परिरहेको थियो, तर छाता थिएन
छेउमा छातावाली थिइ तर नाता थिएन

तपाईंले सवारीसाधनका पछाडि वा कुनै भागमा यस्ता सायरी लेखिएको देख्नुभएकै होला । यस्ता सायरी प्रायः सबै प्रकारका व्यावसायिक सवारीसाधनमा लेखिन्छ । तर, अधिकांशले भने यसलाई 'ट्रक साहित्य' भन्ने गरेका छन् ।

यस्ता सायरीमा माया-प्रेम, देश प्रेम, ठट्टा, रोमाञ्चकता, चालकको बाध्यतालगायतका विषय समेटिएका हुन्छन् । सवारीसाधनमा लेखिएका यस्ता सायरीहरूले गम्भीर कुरा पनि उठाएका हुन्छन् ।

उदाहरणको लागि सवारीसाधनमा लेखिएको यो पङ्क्ति पढ्नुहोस्-

धान रोपेर गहुँ फल्छ भने म बोल्दिनँ
तेलबिनाको दियो बल्छ भने म बोल्दिनँ
छोरी भनेर गर्भपतन गर्नेहरू जवाफ देउ
नारीबिना यो संसार चल्छ भने म बोल्दिनँ

यो पङ्क्तिले छोरीहरूको भ्रुणहत्या हुने गरेको भन्दै त्यसप्रति तीखो प्रहार गरेको छ । गर्भमै छोरीको हत्या गर्नेहरूसँग जवाफ मागिएको छ- के नारीबिना यो संसार चल्न सक्छ ? यदि, सक्दैन भने किन छोरी भनेर गर्भपतन गर्छौ ?

अनि माया प्रेमका विषयहरू पनि उठाइएका हुन्छन् ।

भेरी नदी बगी आयो छेउ–छेउमा बगर
उनी परिन् बाहुनकी छोरी म परे मगर

यी र यस्ता सायरीहरू मात्रै लेखिएको हुँदैन सवारीसाधनमा, गम्भीर र सामाजिक चिन्ताको विषयको प्रकटीकरण पनि पाइन्छ । उदाहरणका लागि यो तलको पङ्क्तिले शान्तिको अपेक्षा गरेको छ । समाजमा हत्या हिंशा हुनु नहुने कुराको वकालत गरेको छ । साथसाथै बुद्धको देशमा शान्ति नभएकोमा चिन्ता प्रकट गरिएको छ ।

वरिपरि पहाड बीचमा ताल छ
बुद्धको भूमिमा शान्तिकै अनिकाल छ ।

'ट्रक साहित्य'ले जीवनको बारेमा पनि बोल्छ, बोल्ने गरेको छ । यो तलको पङ्क्तिले जिन्दगीमा अनेकौँ आरोह र अवरोहहरू आउने कुरालाई उल्लेख गरेको छ । ती सबैलाई पार गर्दै अघि बढे मात्रै सफलता पाइने तर्क गरिएको छ । त्यसैले अल्छी नगर्न उत्प्रेरित गर्न खोजिएको छ ।

जिन्दगीले छिचोल्नुछ अझै धेरै गल्छीहरू
आकाश छुने कुरा गर्छन् धर्तीका अल्छीहरू

कतिपयले यस्ता ट्रक साहित्य मन पराउने पनि गरेका छन् । खासगरी सवारी चालक र सहचालकमाझ यस्ता सायरी लोकप्रिय मानिन्छन् । धेरैले मन पराए पनि अब भने सवारीसाधनमा यस्ता सायरी लेख्न नपाइने भएको छ ।

काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयले २३ असारदेखि सवारीसाधनबाट यस्ता स्लोगन हटाउने अभियान सुरु गरेको छ । सवारीका विभिन्न भागमा लेखिएका त्यस्ता सायरीले चालकको ध्यान मोडिई दुर्घटना निम्त्याएको पाइएकाले त्यसलाई हटाउन थालिएको ट्राफिक प्रहरीको तर्क छ ।

सामाजिक सञ्जालका कुराहरू सवारीसाधनमा लेख्दा महिला, वृद्ध, बालबालिकालगायतले आफू गिरेको महसुस गरेकाले एक हप्ताको अभियान चलाएर यस्ता सायरी मेटाउन लागेको काठमाडौं उपत्यका ट्राफिक प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता सञ्जीव शर्मा दासले बताए ।

‘सबै त मेट्न खोजेका होइनौँ, कुनै व्यक्तिमा आँच आउने, होच्याउने, अश्लील स्लोगन हटाउन लागेका हौँ । यसलाई निरन्तरता दिएर निमिट्यान्न पार्छौं,’ उनले शिलापत्रसगँ भने ।

पहिलो चरणमा स्लोगन मेटाएर सम्झाएर पठाउने र सोही चालकले त्यस्तै प्रकारका स्लोगन राखे जरिवाना गर्ने उनले जानकारी दिए । हालसम्म १२० वटा गाडीबाट स्लोगन मेटिएको दासले जानकारी दिए ।

सवारीसाधनबाट अपाच्य शब्दहरू हटाउनुलाई अनुपयुक्त ठान्दैनन् नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष सरोज सिटौला । अश्लीलता फैलाउने, कसैलाई होच्याउनेलगायतका स्लोगन हटाउनु नै उपयुक्त हुने उनको भनाइ छ ।

‘आमाबुबाको अर्शिवाद, पाथिभारा माता कि जय, ट्राफिक नियम पालना गरौँलगायतले त खासै फरक पर्दैन,' सिटौलाले शिलापत्रसँग भने, 'तर, कान्छी मसक्कै पैसा भसक्कै जस्ता अपाच्य शब्द हटाउनु जरुरी छ ।’

सबै प्रकारका सायरी मेटाएर प्रहरीले समय खेर फालेको बताउँछन् कवि एमपी क्यरलेस । ‘तिम्री छोरी तरुनी हाम्रो केको दोस जस्ता स्लोगन हेर्दा त हटाउनै पर्छ जस्तो लाग्छ । तर, एउटै छापाखानाबाट रसरङ्गको किताव र वेद पनि छापिन्छ भन्ने पनि बिर्सनुहुँदैन,' उनले भने, 'अश्लीलता फैलाउने, कसैलाई होच्याउने स्लोगन मेट्नुपर्छ । जनचेतनामूलक स्लोगन नहटाए पनि फरक पर्दैन ।’

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार २४, २०७९ २०:०६