चाउचाउ बेच्न खोलिएको सामसुङ ब्रान्ड (भिडियोसहित)

A+ A A-

सुओन, दक्षिण कोरियामा सन् १९६९ मा सामान्य व्यापारिक प्रयोजनका लागि खोलिएको कम्पनी आज विश्वविख्यात कम्पनीको रूपमा दर्ज भएको छ ।

कुनै समय ४० जनाबाट सुरु भएको यो कम्पनीमा हाल संसारका ठूला प्रविधि कम्पनी गुगल, एप्पल र माइक्रोसफ्ट तीवटै कम्पनीका कामदारभन्दा बढीले काम गर्छन् । एक सामान्य उद्देश्यका लागि खोलिए पनि विश्वकै ठूलामध्येको कम्पनी बन्न सफल कम्पनी हो सामसुङ ।

सामसुङ कसरी संसारकै अग्रणी प्रविधि कम्पनी बन्यो ? यसको कथा भने निकै रोचक छ । यसको उदय एप्पल, डेलजस्ता सयौँ प्रविधि कम्पनीको भन्दा फरक छ । यो कम्पनी कुनै ग्यारेज वा छात्रावासको कोठाबाट जन्मिएको होइन । बरु यो कम्पनी विनाशकारी कोरियाली युद्धबाट सिर्जित संकटका बीचबाट उदाएको हो ।

तपाईंहरूलाई सामसुङ भन्नेबित्तिकै दिमागमा के आउँछ ?

सबैभन्दा पहिले त दिमागमा मोबाइल घुम्छ होला, होइन ? त्यसपछि टेलिभिजन, ल्यापटप, फ्रिज, वासिङ मेसिन, क्यामेरा, एसी या यस्तै अरु कुनै इलेक्ट्रोनिक सामग्री ।

तर, संसारकै सबैभन्दा अग्लो टावर बुर्ज खलिफा पनि यही सामसुङ कम्पनीले बनाएको भन्ने कुरा चैँ जानकारी नहुन सक्छ । हो, सन् २०१० मा उद्घाटन भएको दुबईको बुर्ज खलिफा यही सामसुङ कम्पनीले बनाएको हो ।

मोबाइल फोनको उत्पादनमा सामसुङ विश्वकै नम्बर वान् कम्पनीमा पर्छ ।

कोरियाली भाषामा ‘सामसुङ’ को अर्थ ‘थ्री स्टार’ अर्थात् तीन तारा हो । सामसुङले लत्ताकपडा, सवारीसाधन, केमिकल, स्वास्थ्य सामग्री, पानीजहाज, दूरसञ्चार उपकरणको समेत उत्पादन र व्यापार गर्छ ।

दक्षिण कोरियाको जीडीपीको १७ प्रतिशत हिस्सा सामसुङको छ । यसको अर्थ सामसुङ कम्पनी घाटामा गयो भने दक्षिण कोरियाको अर्थतन्त्र नराम्रोसँग प्रभावित हुन सक्छ ।

आजको यति ठूलो कम्पनीको सुरुवात सन् १९३८ मा ली ब्युङ चुलले गरेका थिए । त्यसबेला यो कम्पनीमा जम्मा ४० जना कामदारले काम गर्थे । सुरुवातमा यसले ड्राई फिस, ग्रोसरी र चाउचाउको व्यापार गर्थ्यो ।

कम्पनी विस्तारै फाइदामा जान थाल्यो र अन्य क्षेत्रमा पनि हात अघि बढायो । त्यसपछि सामसुङले बीमा, सेक्युरिटी र खुद्रा व्यापार गर्न थाल्यो । दक्षिण कोरियाको सान बनेको यो कम्पनीले जापानी उपनिवेशको खप्की मात्रै खाएको छैन, कोरियाली युद्धको रापसमेत खपेको छ ।

युद्धदेखि शान्तिसम्म सामसुङ

२०औँ शताब्दीको सुरुवाती वर्षहरू कोरियाली प्रायद्वीपका लागि निकै कठिन र चुनौतीपूर्ण बनेर आए । करिब एक शताब्दी लामो राजनीतिक हस्तक्षेपबाट कोरिया जापानको औपनिवेशिक र कठपुतली बनेको थियो । सन् १९१० मा जापानले कोरियामाथि जबर्जस्ती कब्जा जमायो ।

कोरियामाथि जापानको अतिक्रमण यति तीव्र थियो कि सन् १९१० मा ८ प्रतिशत रहेकोमा २० वर्ष नपुग्दै ५० प्रतिशतभन्दा बढी कोरियाली क्षेत्र र जनता जापानी आधिपत्यमा पुगिसकेका थिए ।

कोरियाली प्राय:द्वीपबाट त्यहाँका किसान र व्यवसायीहरूलाई उनीहरूको जमिन र कारखानाबाट लखेटेर जापानले क्रूरतापूर्वक नियन्त्रण कायम गरेको थियो ।

कोरियालीहरूलाई जापानीहरूले नाम परिवर्तन मात्रै गराएनन्, उनीहरूलाई विद्यालयमा भाषा सिकाउनसमेत निषेध गरियो । त्यसबेलाको दृश्य हेर्दा लाग्थ्यो, कोरियालीहरूका लागि उनीहरूको राष्ट्र विस्मृतिमा मात्रै थियो ।

कोरियाली व्यापारीहरू भने उपयुक्त समय पर्खिरहेका थिए । जसमध्ये एक थिए, ली ब्युङ चुल । उनले आफ्नो व्यापार अघि बढाए । सामसुङको कार्यालय दक्षिणपूर्वी तटीय शहर मासानमा थियो । यो त्यही क्षेत्र हो, जसलाई जापानीहरूले आफ्नो सबैभन्दा ठूलो निकास पोर्टका रूपमा प्रयोग गरेका थिए ।

कोरियाबाट शोषण गरेका संसाधनहरू उनीहरूले यसै बन्दरगाहबाट जापान पुर्‍याउँथे । ली जापानीहरूका सच्चा सहयोगी नभए पनि उपयोगी थिए । त्यसैले उनलाई जापानी बैंकबाट ऋण सहयोग उपलब्ध गराइएको थियो । सबै कोरियालीलाई यस्तो सुविधा थिएन ।

जापानी साम्राज्यको कब्जाकालमा नै सामसुङले राम्रो व्यापार गर्न थालिसकेको थियो । स्वतन्त्र दक्षिण कोरियाले पनि उसलाई व्यापारका लागि असीमित अवसर प्रदान गर्‍यो ।

कोरियाली व्यापारीहरूका लागि जापानी कब्जाबाट पाएको स्वतन्त्रता वरदान सावित भयो । जापानी शासकले दिएको ऋण उनीहरूले चुक्ता गर्नुपरेन । तर, त्यसैबेला कोरियाली प्राय:द्वीपमा युद्ध भयो ।

उत्तर र दक्षिण कोरियाबीचको यो युद्ध छद्म रूपमा सोभियत संघको समाजवादी समूह र अमेरिकी नेतृत्वको पश्चिमी पुँजीवादी समूहबीचको लडाइँ थियो । युद्धमा दक्षिण कोरियाका प्रमुख शहर र औद्योगिक केन्द्रहरू क्षतिग्रस्त बने ।

करिब तीन वर्ष लामो कोरियाली युद्धका क्रममा करिब ६० प्रतिशत उद्योगहरू ध्वस्त भए । युद्धले यतिसम्म विनाश गर्‍यो कि अन्त्यमा कोरियाको आधारभूत ढाँचामा नै परिवर्तनको आवश्यकता देखियो ।

सामसुङले हाल करिब ४० प्रकारका व्यापार गर्छ । जसमा फुड प्रोसेसिङ, टेक्सटाइल, बीमा, खुद्रा व्यापार, सेक्युरिटिजलगायत छन् ।

निरन्तर सरकारी छत्रछायाँ

कोरियाली युद्धपछि त्यहाँ नाटकीय रूपमा मूल्यवृद्धि भयो । दक्षिण कोरिया र सामसुङको भविष्य विस्तारै अनिश्चिततातर्फ धकेलियो । तर, अमेरिकाले संयुक्त राष्ट्रसंघसँग मिलेर कोरियाको पुनर्निर्माणका लागि ‘मार्सल प्लान’ बनायो ।

सन् १९५० को दशकमा मध्यम र ठूला कोरियाली कम्पनीमा लगानीका लागि अमेरिकाले ३ विलियन डलर सहयोग पठायो । जसबाट लाभान्वित हुनेमध्ये एक कम्पनी थियो, सामसुङ ।

संस्थापक लीको राम्रो सम्बन्धका कारण सरकारबाट सामसुङले सधैँ सहयोग पाइरह्यो । सामसुङलाई निर्यातको सीमा र करसमेत छुट दिइएको थियो । युद्धपछि सामसुङ स्क्र्याब आइरनको सबैभन्दा ठूलो निर्यातक कम्पनी बन्यो । अमेरिकी सहयोग राशिबाटै सामसुङ आयातनिर्यात कम्पनीबाट पुनर्निर्माण कम्पनी बन्यो ।

अमेरिकी पैसाले भत्किएका कारखानाहरू किन्दै पुनर्निर्माण गर्ने काम सामसुङले गर्‍यो । जसबाट सन् १९५० को दशकमा कम्पनीको पुँजी औसत ९३ प्रतिशत वृद्धि गर्‍यो ।

अमेरिकी सहायता र कोरियाली सरकारबाट सहुलियत दरमा पाएको ऋणबाट लीले केही बैंक नै खरिद गरे ।

सामसुङको जबर्जस्त उन्नति

१९५० को दशकको अन्त्यसम्म लीका मित्रको शासनकालका दौरान तीनवटा बैंक आफ्नोमातहत ल्याइसकेको थियो भने केही बीमा र केमिकल उत्पादन क्षेत्रमा समेत शाखा विस्तार गरिरहेको थियो । सामसुङ यति विशाल भइसकेको थियो कि कुनै क्रान्तिले पनि अब यसलाई तल पार्न कठिन थियो ।

सन् १९६१ मा सेनाले सत्ता हातमा लियो । नयाँ प्रशासनअन्तर्गत कोरियाली अर्थव्यवस्था खुला भयो । सामसुङले ठूलो मात्रामा निर्यात वृद्धिमा ध्यान केन्द्रित गर्‍यो । १५ वर्षको अवधिमा दोस्रोपटक शासन परिवर्तनका बाबजुद एकपटक फेरि ली कोरियाली सरकारको कृपा प्राप्त गर्न सफल भए । आज हामीले चिनेको सबैभन्दा लोकप्रिय सामसुङ डिभिजन त्यसैबेला सरकारी सहायतामा नै बनेको हो ।

सन् १९६९ मा सरकारले इलेक्ट्रोनिक्स व्यवसायमा काम गर्ने कम्पनीलाई ५० प्रतिशत कर छुट दिने कानुन पारित गर्‍यो । सोही वर्ष सुरु भएको सामसुङ इलेक्ट्रोनिक्स व्यवसाय गर्ने एक मात्र कम्पनी थियो । सामसुङले सन् १९७० मा पहिलो इलेक्ट्रोनिक सामान ‘पी–३२०२’ मोडलको ‘ब्ल्याक एन्ड ह्वाइट टीभी’ निकाल्यो ।

७० को दशकमा सामसुङ कोरियाली आधुनिकीकरणको प्रतीक बन्यो । हरेक घरपरिवारमा टीभी, वासिङ मेसिन पुर्‍याउन सहयोग गर्‍यो । अहिले स्मार्टफोनदेखि इलेक्ट्रोनिक्स सामग्रीमा सामसुङको एकछत्र राज छ ।

इलेक्ट्रोनिक्स सामग्री सामसुङको सबैभन्दा ठूलो डिभिजनले उत्पादन गर्दै आएको छ ।

सन् १९९२ मा विश्वको सबैभन्दा ठूलो मेमोरी चिप्स निर्माता कम्पनी बनेको सामसुङले १९९५ मा एलईडी टेलिभिजन र २०१० मा फुल एचडी एलईडी टेलिभिजन सार्वजनिक गरेको थियो । सन् २०११ मा नोकिया र एप्पललाई पछि पार्दै सामसुङ विश्वकै नम्बर वान स्मार्टफोन कम्पनी बन्न सफल भयो । सोनीलाई त सामसुङले २००५ मा नै पछि पारेको थियो । सामसुङ आज कोरियाको पहिचान बनेर खडा छ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, असार १९, २०७९ १८:५०