कस्ताे कार्यलाई मानिन्छ बाल यौन दुर्व्यवहार, के हुन्छ सजाय ?

A+ A A-

बालअधिकारकाे सम्मान, संरक्षण, प्रवर्द्धन र परिपूर्ति गरी बालबालिकाकाे सर्वाेत्तम हित सुनिश्चित गर्न बालबालिकासम्बन्धी ऐन २०७५ छ । याे ऐनमा बालबालिकामाथि हुने याैन हिंसा, यसविरुद्ध सजायको व्यवस्था पनि तोकिएको छ । यसअघि हामीले बालबालिकामाथि हुने याैन हिंसाबारे रिपाेर्टिङ गरेका छाैँ, जसमा अभिभावकले आफ्ना बच्चामाथि भइरहेको यौन दुर्व्यवहार कसरी थाहा पाउन सक्छन् भन्नेबारे जानकारी समेटिएकाे छ ।

याे रिपाेर्टिङमा चाहिँ हामी कस्ताे कार्यलाई बाल यौन दुर्व्यवहार मानिन्छ र यस्ताे कार्यमा संलग्न हुने व्यक्तिलाई के सजाय हुन्छ भन्नेबारे चर्चा गर्दैछाैँ ।

बालबालिकासम्बन्धी ऐन २०७५ काे परिच्छेद ८ काे दफा ६६ मा बालबालिकाविरुद्ध हुने कसुरसम्बन्धी व्यवस्था छ । याे दफाकाे उपदफा (३) मा कस्ताे कार्यलाई बाल यौन दुर्व्यवहार मानिन्छ र त्यस्ताे कार्य गर्नेलाई कस्ताे कारबाही हुन्छ भनेर लेखिएकाे छ । बुँदागत रुपमा बालयाैन दुर्व्यवहारका कार्यलाई हेराैँ:

(क) अश्लील चित्र, श्रव्यदृश्य वा यस्तैखाले अन्य सामग्री देखाउने, देखाउन लगाउने । अश्लील तथा यौनजन्य आचारण, व्यवहार झल्कने अभिव्यक्ति, हाउभाउ प्रदर्शन गर्ने, बाल अश्लिलता प्रदर्शन गर्ने, गराउने ।

सजाय- ७५ हजार रुपैयाँ जरिवाना र तीन वर्षसम्म कैद ।

(ख) बालबालिकाको वास्तविक वा काल्पनिक अश्लील चित्र, श्रव्यदृश्य सामग्री वितरण गर्ने । भण्डारण गर्ने, त्यस्ता सामग्री प्रयोग गर्ने ।

सजाय- ७५ हजार रुपैयाँ जरिवाना र तीन वर्षसम्म कैद ।

(ग) यौनजन्य क्रियाकलापका लागि प्रस्ताव गर्ने, फकाउने, दबाब दिने वा धम्क्याउने ।

सजाय- ७५ हजार रुपैयाँ जरिवाना र तीन वर्षसम्म कैद ।

(घ) अश्लील कार्य तथा सामग्री निर्माणमा प्रयोग गर्ने ।

सजाय- ८० हजार रुपैयाँसम्म जरिवाना र चार वर्ष कैद ।

(ङ) यौनजन्य मनसायले शरीरको संवेदनशील अंगमा छुने, चुम्बन गर्ने, समाउने, अंकमाल गर्ने वा आफ्नो, अरु कसैको शरीरको संवेदनशील अंग छुन, समाउन लगाउने । यौनजन्य मनसायले बेहोस पार्ने, यौनजन्य अंग प्रदर्शन गर्ने वा गर्न लगाउने ।

सजाय- ७५ हजार रुपैयाँ जरिवाना र तीन वर्षसम्म कैद ।

(च) यौन उत्तेजना उत्पन्न गर्न बालबालिकालाई प्रयोग गर्ने वा गराउने ।

सजाय- ७५ हजार रुपैयाँ जरिवाना र तीन वर्षसम्म कैद ।

(छ) यौन सन्तुष्टि प्राप्त गर्न बालबालिकालाई प्रयोग गर्ने, गराउने ।

सजाय - यस्ताे कसुर गर्नेलाई बालबालिकासम्बन्धी ऐन २०७५ ले प्रचलित कानुनअनुसार जबर्जस्ती करणीको कसुरमा कारबाही हुने भनेकाे छ । याे प्रचलित कानुन भनेकाे मुलुकी अपराध संहिता हाे । अपराध संहिताको परिच्छेद १८ मा रहेकाे दफा २१९ मा जबर्जस्ती करणीसम्बन्धी कसुरमा सजायको व्यवस्था गरिएको छ ।

जसमा कुनै महिलाको मञ्जुरीबिना करणी गरेमा वा १८ वर्षमुनिका बालिकालाई मनाएरै करणी गरे पनि जबर्जस्ती करणी मानिने उल्लेख छ । १० वर्षभन्दा कम उमेरकी बालिका, पूर्ण अशक्त, अपाङ्गता भएका, सत्तरी वर्षभन्दा बढी उमेरका महिलामाथि करणी गर्नेलाई जन्मकैद हुन्छ । जन्मकैद भनेकाे २५ वर्ष जेल सजाय हाे । १० वर्ष वा १० वर्षभन्दा बढी १४ वर्षभन्दा कम उमेरका बालिकामाथि करणी गरेमा १८ वर्षदेखि २० वर्षसम्म कैद सजाय हुन्छ । १४ वर्ष वा १४ वर्षभन्दा बढी १६ वर्षभन्दा कम उमेरका बालिकालाई करणी गरेमा १२ वर्षदेखि १४ वर्षसम्म जेल सजाय हुन्छ ।

यसबाहेक आफ्नै संरक्षणमा राखेकाे बालिकालाई करणी गरेमा थप ३ वर्षसम्म कैद सजाय हुने प्रावधान अपराध संहिताकाे दफा २२२ काे उपदफा २ मा छ ।

(ज) बाल यौन शोषण गर्ने, गराउने ।

सजाय - यस्ताे कसुर गर्नेलाई बालबालिकासम्बन्धी ऐन २०७५ ले प्रचलित कानुनअनुसार जबर्जस्ती करणीको कसुरमा कारबाही हुने भनेकाे छ । मुलुकी संहिताको परिच्छेद १८ (२१९) मा जबर्जस्ती करणीसम्बन्धी कसुरमा सजायको व्यवस्था गरिएको छ ।

जसमा कुनै महिलाको मञ्जुरीबिना करणी गरेमा वा १८ वर्षमुनिका बालिकालाई मनाएरै करणी गरे पनि जबर्जस्ती करणी मानिने उल्लेख छ । १० वर्षभन्दा कम उमेरकी बालिका, पूर्ण अशक्त, अपाङ्गता भएका, सत्तरी वर्षभन्दा बढी उमेरका महिलामाथि करण गर्नेलाई जन्मकैद हुन्छ । १० वर्ष वा १० वर्षभन्दा बढी १४ वर्षभन्दा कम उमेरका बालिकामाथि करणी गरेमा १८ वर्षदेखि २० वर्षसम्म सजाय हुन्छ । १४ वर्ष वा १४ वर्षभन्दा बढी १६ वर्षभन्दा कम उमेरका बालिलाई करणी गरेमा १२ वर्षदेखि १४ वर्षसम्म सजाय हुन्छ ।

(झ) यौनजन्य सेवा उपलब्ध गराउने उद्देश्यले बालबालिकाको प्रयोग गर्ने, गराउने ।

सजाय- १ लाख ५० हजार रुपैयाँ जरिवाना र १५ वर्षसम्म कैद .

(ञ) यौन दुर्व्यवहार गर्ने उद्देश्यले बालबालिकाको प्रयोग गर्ने, गराउने ।

सजाय- ७५ हजार रुपैयाँ जरिवाना र तीन वर्षसम्म कैद ।

(ट) वेश्यावृत्ति वा अन्य यौनजन्य कार्यमा प्रयोग गर्ने ।

सजाय- १ लाख ५० हजार रुपैयाँ जरिवाना र १५ वर्षसम्म कैद .

तर..

सूचना तथा शिक्षा प्रदान गर्ने उद्देश्यले अश्लीलता प्रकट नहुने गरी यौनसम्बन्धी विषयमा शब्द, चित्र, श्रव्य, दृश्य साधन तथा वस्तु वा सामग्रीका बारेमा लेखेर, बोलेर, इशारा वा प्रदर्शनको माध्यमबाट कुनै कुरा प्रकट गरेमा वा स्वास्थ्योपचार वा बालबालिकाको हितका लागि दुर्घटना वा जोखिमबाट बचाउने क्रममा असल नियतले गरिएका कार्यलाई बालबालिकासम्बन्धी ऐनले यौन दुर्व्यवहार नमान्ने भनेकाे छ ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, जेठ २६, २०७९ १४:१२