म्यासेन्जरमा फैलिएको ‘तिमीजस्तै देखिन्छ’ म्यासेज के हो ?

A+ A A-

अहिले एउटा म्यासेज अधिकांश फेसबुक म्यासेन्जरमा आएको छ । म्यासेजमा लेखिएको छ– ‘मैले के भेटाएँ’, ‘तिमीजस्तै देखिन्छ’, ‘तिम्रो फोटो होइन यो ?’, यस्तै थुप्रै । यो म्यासेजसँगै एउटा लिङ्क आउँछ । के हुन्छ लिङ्कमा ? किन र कसरी आइरहेछ यस्तो म्यासेज ?

आफ्नो फेसबुकमा भएका साथीबाटै यस्तो म्यासेजहरू आउँछ । फेसबुकका साथीहरूमार्फत नै म्यासेज आएपछि आफ्नोबारेमा के आएछ भनेर प्रयोगकर्ता लिङ्क थिच्न बाध्य बन्छ । उक्त लिङ्क खोलेपछि मोबाइलमा फेसबुक लगइन गर्ने स्क्रिन खुल्छ । मोबाइलमा लगइन भइरहे पनि पुनः लगइन गर्नुपर्ने हुन्छ ।

यदि लगइन गरिएमा प्रयोगकर्ताको फेसबुक उसकै मात्र कन्ट्रोलमा रहँदैन । र, फेसबुकका फ्रेन्डलिस्टमा भएका सबैलाई प्रयोगकर्ताको म्यासेज बक्सबाट त्यस्तै खाले म्यासेज जान्छ ।

अहिले यस्तो म्यासेज धेरैको म्यासेन्जरमा आएको छ । तपाईंको म्यासेज बक्समा यस्तो म्यासेज आएमा के गर्ने ? तपाईंले म्यासेजसँगै आउने त्यस्ता लिङ्क नखोल्नुहोला ।

कसरी यस्तो लिङ्क फैलिन्छ ?

यसरी हाम्रो फेसबुक, अन्य सामाजिक सञ्जालका खाता अथवा बैंक खाताहरू ह्याक गर्ने विभिन्न गतिविधिहरूलाई ‘फिसिङ एट्याक’ भनिन्छ । कतिपयले यस्ता गतिविधिलाई ‘सोसियल इन्जिनियरिङ एट्याक’ पनि भन्ने गरेका छन् ।

प्रविधि प्रयोग गरेर हाम्रो सामाजिक सञ्जाल अथवा बैंक खाताहरूका सूचना एट्याक गरिने भएर फिसिङ एट्याक र सोसियल इन्जिनियरिङ एट्याक भन्ने गरिएको बताउँछन् प्रविधिविज्ञ नवराज गिरी । यस्ता लिङ्कहरू पनि मानिसका व्यक्तिगत डाटाहरू लिन सकिने तरिकाले बनाइने गिरी बताउँछन् ।

गिरी भन्छन्, ‘लिङ्क अथवा वेबसाइटहरू कोही व्यक्तिले सजिलै थिच्न सक्ने गरी डिजाइन गरिएको हुन्छ । आएका अथवा देखिएका लिङ्क इग्नोर गर्न नसकिने प्रकृतिको हुन्छ । खास गरी टेक्निकल जानकारी नभएका मानिसहरू यस्तोमा पर्छन् । आफ्नो डाटा के गरी एट्याकरसम्म पुग्छ भन्ने पत्तै नपाइने गरी हामी आफैँले आफ्नो डाटा लिक गरिरहेका हुन्छौँ ।’

यस्तो एट्याकबाट बच्न सचेत हुँदाहुँदै पनि हामी नबच्न सक्छौँ । त्यसैले हामीले सकेसम्म यस्ता लिङ्क खोल्नै हुँदैन । भेरिफाइ गरेर मात्र प्रविधिको प्रयोग गर्न आवश्यक पर्ने गिरी बताउँछन् ।

प्रकाशित मिति: बिहीबार, जेठ १९, २०७९ १३:२९