‘यहाँ जतिबेला जे पनि हुन सक्छ, निद्रै लाग्दैन’

A+ A A-

वर्षासँगै नदीमा पानीको बहाव बढेकाले बूढीगंगा थुनिने खतरा बढेको छ । त्यस्तै, त्रिवेणी नगरपालिका–९ पैमा गाउँ तलबाट पहिरो खस्न थालेपछि नदी थुनिने खतरा झन् बढेको त्रिवेणी नगरपालिका प्रमुख रामसिंह रावलले बताए ।

त्यस्तै, पहिरोले बूढीगंगा र त्रिवेणी नगरपालिका जोड्ने झोलुंगे पुल र दुवैतर्फको खेतीयोग्य जमिन अघिल्लो वर्ष नै बगाएको थियो । गत वर्षदेखि सो ठाउँमा पहिरो जान थालेको हो । हिउँदको समयमा सुक्खा पहिरो बगे पनि त्यसले खासै असर गरेको थिएन ।

नदी थुनिने जोखिम बढेपछि स्थानीयलाई समेत सचेत गराइएको रावलले बताए । लगातार पहिरो जान थालेपछि त्रिवेणी नगरपालिका–९ पैमा र बूढीगंगा नगरपालिका–१ अमकोटका स्थानीय रातभर जाग्राम बस्ने गरेका छन् । ‘गाउँछेउबाटै रातभर गड्याङ गुडुङ आवाज आउँछ । निद्रै लाग्दैन,’ स्थानीय भानुभक्त पाध्यायले भने,’ यहाँ जतिबेला जे पनि हुन सक्छ ।’

बडिमालिका नगरपालिका–९ उखाडीको मुक्त हलिया बस्तीका ९ परिवार विस्थापित भएका छन् । हलियाहरु भन्छन्, ‘जग्गाधनीले काम दिँदैनन् । हातमुख जोर्नै गाह्रो भयो ।’

विस्थापित मध्यका जोगी लुहार सात जनाका मुली हुन् । उनी भन्छन्, ‘हामीलाई दिउँसो खान खोज्नै हैरान छ भने राति बासको चिन्ता छ ।’ जग्गा जमिन नभएकाले उनीहरूलाई आफ्नो बारीबाट उत्पादित अन्नले तीन महिनासमेत छाक टार्न धौधौ हुने गरेको छ ।

उनीहरुले खुला आकाशमा रात काट्दै आएका छन् । उनीहरु दुई साताअघि रेडक्रसमा राहत माग्न पुगे । रेडक्रसका प्रतिनिधिले उनीहरुलाई जबाफ दिए, ‘यहाँ मरेपछि मात्र राहत माग्न आउनुहोला ।’ रेडक्रसका प्रतिनिधिको जबाफ सुनेर चित्त दुखेको भन्दै स्थानीय रूपा चँदाराले भनिन्, ‘जवाफ सुनेर मन कटक्क खायो, रित्तै फर्कियौं ।’

तीन वर्षअघि रजाली हुँदै जाने सडक खन्न डोजर प्रयोगपछि उखाडीको यो बस्तीमा पहिरो खस्न थालेको हो । वर्षा सुरु भएपछि सो बस्तीका मुक्त हलिया परिवार बर्खामा तीन महिना घर छाड्न बाध्य हुन्छन् ।

विस्थापित सौरे लुहारले भने, ‘पानी परेपछि ढुंगामुढा बगाएर ल्याउन्छ । छोराछोरी काखीमा च्यापेर आएका हौं ।’

घाँसपातले बनाएको छाप्रोमा धेरै दिन बस्न सक्ने अवस्था नभएको विस्थापित बताएका छन् । त्यस्तै, यस ठाउँमा समेत माथिबाट ढुंगा खस्ने गरेको उनीहरु बताउँछन् ।

विस्थापितहरु पुनः मार्तडीस्थित जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा सहायताका लागि पुगनेका थिए प्रजिअ देवेन्द्र लामिछानेले उनीहरूको समस्या सुनेर गिफ्ट नामक गैरसरकारी संस्थाबाट नौ वटा पाल जुटाइदिए ।

‘सीडीओ साबले उपलब्ध गराइदिएको पालले केही सजिलो भयो,’ मनमती चँदाराले भनिन् । भिरालो डाँडामा जोडले बतास चल्ने भएकाले पालहरू च्यातिन थालेका छन् । चार वटा पालमा नौ परिवार रात बिताउँदै आएका छन् ।

त्रिवेणी नगरपालिका–९ पैमाको छेउबाट लगातार आएको पहिरोले गत वर्ष तीन महिनासम्म साँफे–मार्तडी सडक पूर्ण रुपमा अवरुद्ध भएको थियो । पहिरोले बूढीगंगा र त्रिवेणी नगरपालिका जोड्ने झोलुंगे पुल र दुवैतर्फको खेतयिोग्य जमिन अघिल्लो वर्ष नै बगाएको थियो । बाँकी जग्गासमेत कटान हुन थालेको त्रिवेणी नगरपालिकाका नरी रावलले बताए ।

पहिरोका कारणसाफे मार्तडी सडकखण्ड, अम्कोटको बस्ती, ताप्री सेरा, सेरा, फालासेनको तल्लो भाग, बार्जुगाडको तल्लो भागलगायतका थुप्रै खेतीयोग्य जमिन जोगिममा परेका छन् ।

त्यस्तै, त्रिवेणी नगरपालिकाको–९ को पैमा गाउँ विस्थापित हुने भएको छ । त्रिवेणी नगरपालिका प्रमुख रामसिंह रावलले पैमा गाउँबासीको खेतीयोग्य जमिन र वरपरका गोठ पुरिएको र गाउँ नै पुरिने अवस्थामा रहेको रावलले बताए । नदी थुनिएपछि त्रिवेणी नगरपालिकाको तल्लो भागमा रहेका थुप्रै बस्ती तथा खेतीयोग्य जमिनमा क्षति पुग्ने स्थानीयले बताए ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार २७, २०७६ २२:१९