एमालेका यी पालिका प्रमुख, जसले दोहोरिन नपाउँदा पार्टी छोडे

A+ A A-

संखुवासभाको दुर्गम गाउँपालिका हो- मकालु । त्यहाँ एमालेबाट तेजबहादुर पोख्रेल अध्यक्ष निर्वाचित भएका थिए । ०७४ मा निर्वाचित अध्यक्ष खड्ग कटुवालको सडक दुर्घटनामा निधन भएपछि भएको उपनिर्वाचनबाट पोख्रेल निर्वाचित भएका थिए ।

झण्डै अढाइ वर्ष काम गर्ने मौका पाएका पोख्रेल एमालेबाट पुनः अध्यक्षको उम्मेदवार हुने दौडमा थिए । तर, एमाले नेता राजेन्द्र गौतमसहितका टोलीले पोख्रेलको माग सुनुवाइ गरेनन् ।

पोख्रेलको सट्टा एमालेले भरत कटुवाललाई उम्मेदवार बनायो । त्यही आक्रोशमा संखुवासभाको जिल्ला कमिटी सदस्यसमेत रहेका पोख्रेलले १५ वैशाखमा एमाले परित्याग गरेको घोषणा गरे । साँझ विज्ञप्ति जारी गरेर पोख्रेलले एमाले त्याग्ने घोषणा गरे, जसले एमालेको मकालु गाउँपालिकाको चुनावी परिणाम प्रभावित हुने आकलन पनि गर्न थालिएको छ ।

पोख्रेलले एमाले छोड्नुको खास कारण दोस्रो कार्यकालका लागि एमालेले अध्यक्षको टिकट नदिनु हो । जसलाई उनले एमालेभित्रको गैरराजनीतिक चरित्रसँग व्याख्या गरेर राजनीतिक रूपमा सन्न्यास लिन लागेको बताउँछन् । कम्युनिस्टहरू कमाउनिष्ट भएको व्याख्या गरेर पोख्रेल राजनीतिबाट विरक्तिएको समेत भन्छन् ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा पोख्रेलले जिल्लाका नेताहरूले समेत आफ्नो माग सुनुवाइ नगरेको आरोप लगाए । उनले भने, ‘संखुवासभामा उम्मेदवारको टुंगो हिउँदमै लगाएका थिए, ती नामहरू कसरी छानिए भन्न सक्दिनँ । मैले राजेन्द्र गौतमसँग कुरा गर्न खोजेको त्यो पनि सुनुवाइ भएन । अनि एमालेमा बस्न मन लागेन, अब म राजनीतिबाट सन्न्यास लिन्छु ।’

पोख्रेलको आक्रोश एमालेको टिकट वितरणमा त छ नै त्यसमा नेता राजेन्द्र गौतमप्रति पनि देखिन्छ । टिकटका लागि पुनः दाबी गरेका पोख्रेलले टिकट वितरण शैलीमा प्रश्न उठाएका छन् तर उनको निरन्तरताको चाहनाप्रति प्रश्न भने उठेको छ । किन दोहोरिन चाहेको भन्ने प्रश्नमा पोख्रेल प्रस्ट छैनन् । तर, अढाइ वर्षजति काम गरेकाले एकपटक पूर्ण समय काम गर्ने इच्छा रहेको दाबी गर्छन् ।

पोख्रेलले शिलापत्रसँग भने, ‘टिकट नदिएको कुरा मात्र होइन, यहाँ हिउँदमै टिकट बाँडेका थिए । हिउँदमा नाम तय भएका व्यक्तिलाई टिकट दिइयो र त्यो टिकट खर्चबर्चमै बाँडेको देखियो । अब जिन्दगीमा राजनीतिमा लाग्दिनँ ।’

संखुवासभाको मकालु गाउँपालिकाको अध्यक्षमा टिकट नपाएर एमाले परित्याग गरेको घोषणा गर्दै राजनीतिक जीवनलाई सन्न्यासतिर लैजान खोजेका पोख्रेलको झैँ शैली देखियो, काभ्रेको बनेपा नगरपालिकाका मेयर लक्ष्मीनरसिंह बादे श्रेष्ठको । जसरी पोख्रेलले एमाले परित्यागको कारण टिकट नपाउनुसँग जोडेका छन्, त्यही कारण छ बादेको पनि ।

अनि पोख्रेलले जसरी नेता राजेन्द्र गौतमप्रति आक्रोश पोखेका छन्, वादेले गोकुल बाँस्काेटाप्रति । दुवै नेताको उस्तै भावना देखिन्छ पुन: टिकट नपाउँदाको पीडा एमालेविरुद्धको चुनावी बाकसमा प्रकट गर्ने । एमालेमा झण्डै दुई दशक विताएका बनेपाका मेयर लक्ष्मीनरसिंह बादे श्रेष्ठले १७ वैशाखमा एमाले त्यागेको घोषणा गरे । एमाले छोड्ने घोषणामा बादेले एमालेप्रति मात्र आक्रोश पोखेनन्, नेता गोकुल बाँस्कोटाको चर्को आलोचना गरे । बादेले प्रस्ट रूपमा भनेका छन्- गोकुल बाँस्कोटाकै कारण एमाले छोड्नु परेको हो ।

बादे बनेपामा पुनः मेयरको आकांक्षी थिए । एमालेको बनेपा नगर कमिटीले बादेको नाम पनि सिफारिसमा राखेको थियो । तर, अन्तिममा पार्टीले बादेको विकल्पमा रत्नकुश रञ्जितलाई उम्मेदवार बनायो । पुनः मेयरको टिकट नपाएका बादेले परिवारसहित एमालेको साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी पार्टी त्यागेको घोषणा गर्न पुगे ।

०७४ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा धनकुटामा अरु पार्टीलाई क्लिन स्वीप गरेको थियो । अहिले त्यही जिल्लामा एमालेभित्र चर्को असन्तुष्टि देखिएको छ । पार्खिबास नगरपालिकाका मेयर वृषबहादुर राई त्यही आक्रोशमा छन् । राई नगरपालिकाको मेयरका दाबेदार थिए । तर, एमालेले राईलाई टिकट दिएन ।

दोस्रो कार्यकाल दोहोर्‍याउन एमालेले नपत्याएपछि राईले एमालेप्रति आक्रोश मात्र पोखेनन्, एमाले परित्याग गरेको घोषणा समेत गरे । आफ्नो फेसबुकमार्फत एमाले त्याग गरेको घोषणा गरेका थिए । तर, अहिले राईले उक्त स्टाटस भने मेटेका छन् ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा राईले एमाले परित्याग गरेको विषयमा थप प्रस्ट पार्न चाहेनन् । उनले भने, ‘हो यस विषयमा हल्ला चलेको छ, थप कुरा म पछि गरौँला ।’ सिन्धुपलाञ्चोकको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिकाको अध्यक्षमा भुपेन्द्र श्रेष्ठले पनि एमाले परित्याग गरेको घोषण गरे । श्रेष्ठ अघिल्लो पटक अध्यक्षमा निर्वाचित भएका थिए । अहिले पुनः दोहोरिन चाहे पनि मेघनाथ पौडेलले टिकट उम्क्याएपछि श्रेष्ठले एमाले परित्याग गरेको घोषणा गरेका हुन् ।

छोड्ने पाँच कारण

कार्यकाल दोहोर्‍याउने चाहना राखेका स्थानीय नेताहरू टिकट नपाएकै कारण पार्टी छोड्ने लर्कोमा छन् । अझ कतिपयले पार्टी छोडेर अर्को पार्टीबाट टिकट लिने पनि लामै लर्को छ । त्यसरी पार्टी छोड्नुका आर्थिक लाभसँग जोडिएको टिप्पणी हुन थालेको छ ।

आर्थिक स्रोतमाथि पहुँचमाथि निरन्तरता मात्र उनीहरूको चाहना होइन, राजनीतिमा बढेको मसलमनीसँग जोडिएर आएको बाहुबली प्रवृत्तिसँग जोडिएको विश्लेषण भइरहेको छ । राजनीतिकर्मीहरूकै विश्लेषणमा टिकट नपाएकै कारण पार्टी छोड्नुमा मूलतः ५ कारण देखिएको छ । पहिलो, स्रोतमाथि निरन्तर पहुँचको स्वार्थ । दोस्रो, पैसाको राजनीति । तेस्रो, राजनीतिलाई पेसाका रूपमा बुझ्नु । चोथौ, नेताहरूको बोलबाला । पाँचौँ, राजनीतिमा भित्रिएको बाहुबली शैली ।

राजनीतिज्ञ डा. सुरेशचन्द्र चालिसेको विश्लेषणमा दल त्याग्ने र निरन्तर अवसरको खोजी गर्ने प्रवृत्तिले राजनीति पद र पैसासँग मात्रै जोडिनुलाई ठान्छन् । चुनावमार्फत स्थानीय सत्ता नियन्त्रणमा लिने र स्रोत कब्जा गर्ने रणनीतिमात्रै रहेको उनको बुझाइ छ ।

शिलापत्रसँग चालिसेले भने, ‘अहिले स्थानीय तहमा बजेटमा सबैको नजर परेको छ । आफूले जितेमा वा आफ्नो मान्छेलाई जिताएमा उक्त बजेटमा पहुँच पुग्ने भएकाले अहिले राजनीतिक विचारसँग जोडिएर मतदान गर्ने ३० प्रतिशत पनि हुन छोडेको देख्छु ।’

चालिसेको झैँ राजनीतिकर्मी वृषेशचन्द्र लाल पनि राजनीतिमा विचारभन्दा पैसाको बोलबाला बढेकै कारण दल त्याग र फेरबदलको राजनीति हाबी भएको ठान्दछन् । लालको विश्लेषणमा अहिले पैसा र बाहुबलीको बलमा चुनाव जितिन्छ भन्ने मनोविज्ञान विकासित भएकाले पनि अवसर नदोहोरिएपछि पार्टी छोड्नेहरूको लर्को लागेको हो । शिलापत्रसँग लालले भने, ‘टिकट वितरणमा कार्यकर्ताको इच्छा, भावनामा भन्दा पनि नेताहरूको महत्वकांक्षाले प्राथमिकता पाउने गरेको छ, त्यसले इमानदार नेताहरूले अवसर पाउन छाडेका छन्, त्यसको अलवा बाहुबलीको राजनीतिबाट प्रभाव पर्न थालेको छ ।’

प्रकाशित मिति: मंगलबार, वैशाख २०, २०७९ १३:३६