राष्ट्र बैंकको वार्षिकोत्सवमा देखिएन उत्साह, स्वायत्तता खोस्न खोजेको भन्दै कर्मचारीको आक्रोश

राष्ट्र बैंकको वार्षिकोत्सवमा देखिएन उत्साह, स्वायत्तता खोस्न खोजेको भन्दै कर्मचारीको आक्रोश

A+ A A-

अर्थ मन्त्रालयमा बजेट निर्माणको चटारो छ । मन्त्रालयका कर्मचारी र स्वयम् अर्थमन्त्रीसमेत बजेट निर्माणलाई लिएर छलफलमा व्यस्त छन् । बजेट निर्माणमा राष्ट्र बैंक र अर्थ मन्त्रालयबीच समन्वय हुनुपर्ने भए पनि राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी विरलै मात्र अर्थ मन्त्रालय जान्छन् । आइतबार र सोमबार लगातार दुई दिन मन्त्रालयमा भएको बजेटसम्बन्धी छलफलमा गभर्नर अधिकारी देखिएनन् ।

यता बुधबार राष्ट्र बैंकले ६६औँ स्थापना दिवस मनायो । प्राय:जसो वार्षिकोत्सवहरूमा अर्थमन्त्री र मन्त्रालयका कर्मचारीको समेत उपस्थिति देखिने गरे पनि यस पटकको कार्यक्रममा न त अर्थमन्त्री देखिए, न कर्मचारी नै ।

राष्ट्र बैंकको सञ्चालक समिति सदस्य भएकाले अर्थसचिव मधुकुमार मरासिनी भने कार्यक्रममा देखिए । उपस्थिति जनाए पनि कार्यक्रमभर उनी चुपचाप नै रहे । वक्ताको रूपमा देखिएनन् ।

सरकारलाई आयातमा बन्देजको सल्लाह राष्ट्र बैंकले दिएको होः गभर्नर अधिकारी

सामान्य समय हुँदो हो त राष्ट्र बैंकको वार्षिकोत्सवमा अर्थमन्त्री र गभर्नर सँगै बसेर मन्तव्य दिइरहेका भेटिन्थे । वार्षिकोत्सवमा आगामी योजनाहरू हर्षित मुद्रामै सुनाइन्थ्यो । तर, यस वर्षको वार्षिकोत्सवमा खासै उत्साह देखिएन । बरु राष्ट्र बैंकका कर्मचारीमा सरकारप्रतिको आक्रोश देखियो । स्वायत्त निकायको उपमा पाएको बैंकमा बैंककै कर्मचारीहरू भने अब स्वायत्त नरहेको भन्दै निराशा प्रकट गरिरहेका थिए ।

वार्षिकोत्सव कार्यक्रममा उत्साहभन्दा आक्रोश बढी देखिन्थ्यो । गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी राष्ट्र बैंक फर्किएसँगै खुसी देखिएका कर्मचारी अर्थ मन्त्रालयले बारम्बार राष्ट्र बैंकको स्वायत्तामाथि हस्तक्षेप गरेको भन्दै रुष्ट बनेका छन् ।

कर्मचारीहरूले राष्ट्र बैंकको स्वायत्ततामाथि हस्तक्षेप बढेको भन्दै स्वयत्तता कायम राख्न फेरि संघर्ष गर्नुपर्ने दिन आएको बताए । नेपाल राष्ट्र बैंक कर्मचारी संघका अध्यक्ष रुद्र तिम्सिनाले भने, ‘स्वायत्त निकाय भनियो । तर, हस्तक्षेप रोकिएन, अराजक गतिविधिहरू गर्ने, दलगत प्रभावमा परेर अवैधानिक निर्देशन बैंकमा आउन थालेका छन् । यसले त हाम्रो स्वायत्ततामाथि नै प्रश्नचिह्न खडा गरेको छ ।’

बुधबार नौ बजे नै गर्भनर अधिकारी टुप्लुक्क अर्थमन्त्रालयमा

उनले प्रश्न मात्रै उठाएनन्, उल्टो मञ्चमा बसिरहेका अर्थसचिवतर्फ ‌औँला ठड्याए । उनले भने, ‘अर्थमन्त्रीले बैंकका कर्मचारीले सूचना चुहाए, गोप्य सूचना मिडियालाई दिए भन्नुभयो । तर, सूचना सञ्चालक समितिबाटै गएको हो । सरकारबाट चुहिएको हो ।’

गत चैतमा अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले गोप्य सूचनाहरू राष्ट्र बैंकका कर्मचारीबाट चुहिएको अभिव्यक्ति दिँदै गभर्नर अधिकारीमाथि छानबिन समिति गठन गरेपछि रुष्ट बनेका कर्मचारीले यस्तो सूचना सरकारबाटै चुहिएको दाबी गरेका हुन् ।

सञ्चालक समिति सदस्य भन्दै अध्यक्ष तिम्सिनाले अर्थसचिव मधुकुमार मरासिनीबाटै चुहिएको संकेत गरे । उनले भने, ‘सञ्चालक समितिबाटै सूचना चुहिएको हो, सरकारबाटै भएको हो यो काम ।’

उनले बोलिरहँदा कार्यक्रममा कर्मचारीहरूबाट तालीको गडगडाहट भएकाे थियाे, मरासिनी भने चुपचाप देखिए । सञ्चालक समिति सदस्यको रूपमा कार्यक्रममा आएका उनी कार्यक्रमभर चुपचाप नै रहे । उनी वक्तामा देखिएनन् । त्यसो त यी दुवै निकाय नै सम्हालिसकेका पूर्वअर्थमन्त्री तथा पूर्वगभर्नर डा.युवराज खतिवडा पनि कार्यक्रममा उपस्थित थिए । तर कार्यक्रममा उनी पनि बोलेनन् ।

राष्ट्र बैंक डिजिटल मुद्राले भौतिक मुद्रा विस्थापन गर्ने तयारीमा छः डेपुटी गभर्नर मिश्र

पूर्वगभर्नर तिलक रावलले आफूले पनि २० वर्षअघि भोग्नुपरेको पीडालाई सम्झिँदै राष्ट्र बैंकमाथि पटकपटक हस्तक्षेपका प्रयास हुने गरेको धारणा राखे । '०५८ मा राष्ट्र बैंक ऐन आएपछि वैधानिक हिसाबले स्वायत्तता सुनिश्चित गरेको थियो । तर, हस्तक्षे रोकिएन', उनले भने, 'कोभिडले वित्तीय क्षेत्र तहसनहस हुँदा, विश्वभर कोभिडबाट अर्थतन्त्र जोगाउन प्रयत्न गरिरहँदा नेपालमा सरकार बनाउने भत्काउने खेल भयो र कोभिडको असर कम गर्न इमानदारी भूमिका खेल्ने गभर्नर निलम्बन गरियो ।'

कोभिडको समयमा राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिमार्फत राम्रो काम गरिरहेको बैंकको सही मूल्यांकनको साटो उल्टो काममै हस्तक्षेप हुन थाल्नु राम्रो संकेत नभएको उनले धारणा राखे । उनीसँगै समर्थन जनाए कर्मचारीले पनि ।

गभर्नर अधिकारी भने अदालतमा मुद्दा चलिरहेकै कारण यस विषयमा प्रवेश नै गरेनन् । पछिल्लो ८ महिनाको वित्तीय अवस्थाका बारेमा जानकारीमै सीमित रहे ।

यो समय अर्थ मन्त्रालय र राष्ट्र बैंक दुवैका लागि महत्त्वपूर्ण समय हो । बजेट निर्माणको काम सुरु भइसक्यो बजेटलाई सार्थक बनाउने मौद्रिक नीतिको काम पनि सुरु हुने चरणमै छ ।

बजेटमा भएका घोषणाहरू मैद्रिक नीतिमार्फत नै व्यवहारमा ल्याइने हुुनाले पनि यो समयमा दुई निकायबीचको समन्वयका लागि महत्त्वपूर्ण मानिन्छ ।

तर, अर्थतन्त्र दिनप्रतिदिन धरासायी भइरहेको अवस्थामा यी दुई निकायका प्रमुखबीच बढ्दै गएको टसलले अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्या सुधार्नुको साटो थप बढाउन सहयोग पुर्‍याउने जाेखिम बढेकाे छ ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख १४, २०७९ २०:००