वीरगञ्जमा गठबन्धनबीच तालमेल सम्भावना कमजोर, कुन दलकाे सामर्थ्य कति ?

A+ A A-

सत्ता गठबन्धनबीच अनौपचारिक रूपमा जुटेको सहमतिअनुसार वीरगञ्ज महानगर जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)को पोल्टामा पर्नेछ ।

गठबन्धनले औपचारिक सहमति गर्‍यो भने जसपाको मेयर उम्मेदवारलाई कांग्रेस, माओवादी र एकीकृत समाजवादीले सहयोग गर्नुपर्नेछ । यद्यपि, कांग्रेस वीरगञ्जको मेयर छोड्ने पक्षमा छैन । उसले मुख्यत: दुईवटा तर्कअगाडि सारेको छ । एक, ०७४ यता बदलिएको सामर्थ्य । दुई, कांग्रेसको ऐतिहासिक थलो ।

तर, जसपा पनि आफूले जितेको महानगर छोड्ने पक्षमा छैन । बरु एक्लै चुनावमा जान तयार देखिएको छ । वीरगञ्ज महानगरसँग जोडिएका विभिन्न दलका नेताहरूमा गठबन्धनभन्दा एक्लाएक्लै चुनावी प्रतिस्पर्धा गुर्नपर्ने तर्क सुनिन्छ ।

वीरगञ्जमा कमजोर आँकिएको माओवादी केन्द्रका नेता रहवर अन्सारीसमेत एक्लै प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने तर्क गर्छन् । शिलापत्रसँगको कुराकानीमा अन्सारीले अघिल्लो चुनावमा भन्दा तेब्बर मत बढाएको दाबी गर्छन् ।

कांग्रेसका विजय सर्राफ त कांग्रेसलाई ऊर्जा दिने मुहानमा अर्को दललाई मेयर छोड्न नसक्ने तर्क गर्छन् । यता, एमालेले पनि जसपाका नेता र मेयर विजय सरावगीलाई भित्र्याएर एक्लै चुनावी तयारी तीव्र पारिरहेको छ ।

वीरगञ्जमा कसको सामर्थ्य कति ?

०७४ को निर्वाचनमा १९ हजार ३ सय ९३ मत ल्याएका विजय सरावगीले १७ हजार १ सय ९७ मत ल्याएका कांग्रेसका उम्मेदवार अजय द्विवेदीलाई पराजित गरेका थिए ।

वीरगञ्ज उद्योग वाणिज्य संघको आबद्धता छोडेर तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरम र हालको जसपाको राजनीतिमा आएका सरावगीसँग कांग्रेसका उम्मेदवार अजय द्विवेदी करिब २ हजार १ सय ९६ मतले पराजित भएका थिए ।

त्यसैगरी, तत्कालीन राजपाका उम्मेदवार राजेशमान सिंह १२ हजार १ सय ६५ मत ल्याएर तेस्रो भएका थिए । राजपाले विमल श्रीवास्तवलाई टिकट नदिने भएपछि उनी फोरम लोकतान्त्रिकको तर्फबाट उम्मेदवार भइदिए । श्रीवास्तवको उम्मेदवारीले सिंहलाई समस्या पारेको बताइन्छ । चौथो स्थानमा विजय गच्छदारको तत्कालीन फोरम लोकतान्त्रिकका उम्मेदवार विमल श्रीवास्तवले ८ हजार ७ सय १ मत ल्याएका थिए ।

त्यतिबेला एमाले पाँचौँ स्थानमा पुगेको थियो । एमालेका उम्मेदवार बसुरुद्दिन अन्सारीले ८ हजार ६ सय ८८ मत ल्याएका थिए । एमालेपछि छैटौँ नम्बरमा मत ल्याउने चाहिँ माओवादीमा रहवर अन्सारी थिए । उनले पनि झण्डै ८ हजार मत ल्याएका थिए ।

तर, हरेक दलका नेताहरू परिस्थिति पहिलाभन्दा सुधार भएको दाबी गर्छन् । अघिल्लो चुनावताकाभन्दा यस वर्ष क्रियाशील सदस्यता नै दोब्बरले बढाएको दाबी गरिन्छ । कांग्रेस नेताहरूको भनाइमा अघिल्लो चुनावको बेलामा ३ हजार क्रियाशील सदस्यता भएको कांग्रेसमा अहिले ६ हजार सदस्यता पुगिसकेको छ ।

माओवादी केन्द्रले पनि विगतको तुलनामा अहिले जनमत बढाएको बताएको छ । माओवादी नेता रहवर अन्सारीका अनुसार ०७४ को चुनावमा वडामासम्म न कमिटी थियो, न कार्यकर्ताको रेकर्ड नै । तर, अहिले ती सबै व्यवस्था मात्र भएको छैन, पार्टी सदस्यता पनि बढेको छ ।

अहिले माओवादीका झण्डै ४ हजार पार्टी सदस्यता छन् । अन्सारीको दाबीअनुसार अनलाइन रेकर्डमा ३ हजार पार्टी सदस्यता आइसकेको छ भने अनलाइन हुन बाँकी सदस्यहरूको सूची पनि लामै छ । त्यतिबेला माओवादीले संगठनको बलमा भन्दा ह्वीमको भरमा प्रतिस्पर्धा गरेका कारण पराजित हुनुपरेको अन्सारीको दाबी छ । ०७४ मा एउटा वडाध्यक्ष मात्रै जितेको माओवादीले अहिले कम्तीमा छवटा वडा जित्ने बताइरहेको छ । अन्सारीले भने, ‘हामी अहिले वीरगञ्जको उत्तरी भेगका वडाहरू ३०, ३१, ३२, अनि १८,२० र २३ एक्लै पनि जित्न सक्छौँ ।’

उक्त चुनावमा माओवादीले वडाहरूको मत हेर्दा ४ हजार ३६ मत मात्रै पाएको थियो भने मेयरका उम्मेदवार रहवर अन्सारीले ८ हजार ३ सय मत ल्याएका थिए । अन्सारीले दाबी गरे, ‘अहिले हामी छवटा जित्छौँ र वडाको मत ४ हजार ३६ मतलाई बढाएर १२ हजार मत पुर्‍याउँछौँ ।’

त्यसो त, कांग्रेसले पनि आफ्नो बलियो दाबी मात्रै गरिरहेको छैन, गठबन्धन बनेको अवस्थामा पनि एक्लै भिड्ने मुडमा देखिएको छ । कांग्रेसले वीरगञ्जमा ६ हजार क्रियाशील सदस्य रहेको दाबी गरेको छ । अघिल्लो चुनावको समयमा ३ हजार मात्रै क्रियाशील सदस्यता रहेको पूर्वक्षेत्रीय सभापति विजय सर्राफले जानकारी दिए । सर्राफका अनुसार ५ वर्षमा दोब्बरले संख्या बढाएकाले जनमतमा पनि निकै बढोत्तरीले चुनाव आफ्नो पक्षमा आउनेछ ।

सर्राफको विश्लेषणमा ०७४ मा चुनावमा कांग्रेसले मेयरमा अजय द्विवेदीले १९ सय मतले पराजित भएका थिए । वीरगञ्ज पराजित हुनुपर्ने कारणहरू केलाउने क्रममा सर्राफले ०७४ चुनावमा मधेस आन्दोलनको रापताप, सबै वडामा कांग्रेसका बागी उम्मेदवार हुनु मुख्य कारण मानेका छन् ।

सर्राफले भने ‘वीरगञ्ज कांग्रेसलाई ऊर्जा भर्ने शहर हो । कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरदेखि कृष्णप्रसाद भट्टराईसम्मले वीरगञ्जबाटै चुनाव उठेका थिए । कांग्रेसको ऐतिहासिक थलो अरु दललाई छोड्न सकिँदैन ।’

अघिल्लो चुनावमा दलभित्रै मतान्तर र जसले पनि आफू बलियो उम्मेदवार भनेर दाबी गरेका कारण बागी उठ्नेको समस्या देखिएको सर्राफ बुझाइ छ ।

सर्राफ भन्छन्, ‘लामो समय चुनाव नभएका कारण जसले पनि आफू बलियो छु भन्ने गरेका थिए, ०७४ को चुनावमा सबैको अवस्था देखियो । त्यसकारण अहिले कसकसलाई टिकट दिने भनेर माइन्डसेट पनि भइसकेको छ ।’

सर्राफले भने, ‘०७४ मा मधेस आन्दोलनको बेलामा मधेसी दलसँग कांग्रेसबाहेक कम्युनिस्टले भोट माग्न सक्ने अवस्था थिएन । त्यतिबेला कम्युनिस्ट उम्मेदवारको जमानतसमेत जफत भएको थियो । त्यस्तो अवस्थामा भिडेको कांग्रेस करिब २ हजार मात्रै मतले पराजित भएको थियो । अहिले कति सहजमा होला आफैँ कल्पना गर्न सक्नुहुन्छ ।’

विजय सरावगी राजनीतिक पृष्ठभूमिबाट नआएका कारण उनको आफ्नै व्यक्तिगत मत भने कमजोर रहेको विश्लेषण गरिन्छ । र, पहिलाजस्तो लोकप्रियता पनि उनीसँग बाँकी छैन । वीरगञ्ज बजारक्षेत्रमा मतदाता सरावगीसँग सन्तुष्ट देखिएका छैनन् । त्यसले गर्दा सरावगीका लागि एमालेको संगठित मतबाहेक व्यक्तिगत मतचाहिँ थोरै मात्र बढाउने अनुमान गरिन्छ ।

वीरगञ्जका व्यापारीहरूले सरावगीलाई बढ्ता रुचाउन पनि सक्छन् । वीरगञ्ज उद्योग वाणिज्य संघको अध्यक्षसमेत भइसकेका कारण सरावगीसँग सम्पर्कमा रहेका व्यापारीको साथ पाएको अवस्थामा उनले मत बढाउन सक्छन् । त्यसबाहेक, लोसपाका नेता विमल श्रीवास्तवको साथ पनि सरावगीले पाउने सम्भावना देखिएको छ ।

वीरगञ्जको बजारमा श्रीवास्तवलाई ‘केही गर्ने मान्छे हो’ भन्ने छवि बनाइसकेका नेता भएका कारण श्रीवास्तवले सरावगीलाई साथ दिएको अवस्थामा जित निकाल्न सहज भने हुनेछ । अहिलेसम्म लोसपा छोडिनसकेका कारण श्रीवास्तवले खुलेर सरावगीलाई साथ दिनचाहिँ सक्दैनन् तर उनकै सल्लाहमा सरावगी एमाले प्रवेश गरेको चर्चाचाहिँ वीरगञ्जमा हुने गरेको छ ।

एमालेले वीरगञ्ज महानगर मेयर सरावगी मात्र होइन्, पाँचवटा वडाका वडाध्यक्षलाई प्रवेश गराएको छ । ०७४ को चुनावमा झैँ जसपाप्रति मधेस आन्दोलनको रापताप भने छैन । यसले एमाले नै फाइदा पुर्‍याउने विश्लेषण भइरहेको छ । एमालेले वीरगञ्जमा आफ्नो जनमत कम्तीमा ८ हजार रहेको बताइरहेको छ । जुन अघिल्लोपटक मेयर अन्सारीले पाएको मतको संख्या नै हो ।

जसपाले मेयरको उम्मेदवारमा राजेमान सिंहलाई उठाउँदैछ । अघिल्लोपटक राजपाबाट उम्मेदवार भएका सिंह खासमा शरतसिंह भण्डारीनिकट नेता हुन् । भण्डारीको प्रयासमा अघिल्लो पटक सिंहले मेयरको टिकट पाएपछि महन्थ ठाकुरनिकट विमल श्रीवास्तव फोरम लोकतान्त्रिकमा पुगेर उम्मेदवारी दिएका थिए । सिंह वीरगञ्जको बजारक्षेत्रमा भने लोकप्रिय छन् ।

यद्यपि, सिंह राजनीतिकभन्दा बढ्ता ‘बाहुबली’ शैलीको व्यक्तित्वको रूपमा चिनिन्छ । जसपाका नेता प्रदीप यादवको पनि लोकप्रियता भने निकै धेरै छ ।

जसपाको संगठित बलभन्दा पनि सिंह र यादवको लोकप्रियताले मेयर सिंह हावी हुने सम्भावना छ । जसपाका नेताहरूको भनाइमा महन्थ ठाकुरले पार्टी विभाजन गरेपछि संगठित सदस्यको यकिन तथ्यांक नै संकलन भइसकेको छैन ।

सिंहलाई दुईवटा कुराले घाटा लगाउने सक्ने विश्लेषण भइरहेको छ । सिंह गैरमधेसी पृष्ठभूमिको हुनु, मधेस आन्दोलनको रापताप सकिनु र संगठनको बल कमजोर हुनुले सिंहलाई घाटा लगाउन सक्छ । यद्यपि, सिंहचाहिँ अहिलेका मेयरले भ्रष्टाचार मात्रै गरेका कारण आफ्नो जित निश्चित भएको बताउँछन् ।

शिलापत्रसँगको कुराकानीमा वीरगञ्ज मुहार फेर्नका लागि मेयर फेर्नुपर्ने दाबी गरे । यता, लोसपाको अवस्था भने निकै कमजोर छ । हुनलाई लोसपाबाट पुरुषोत्तम झा र सुरेन्द्र पटेलको नाम मेयरका लागि सिफारिस भएको छ ।

जसपासँग विभाजित भएपछि संगठनको अवस्था र कार्यकर्ताको मनोविज्ञान नै बुझेको छैन । लोसपाका नेता केशव झाले वीरगञ्जको सामर्थ्यमाथि विश्लेषण भइनसकेको बताए । साथै, तत्काल तालमेलको सम्भावना पनि नरहेको उल्लेख गरे ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, वैशाख ५, २०७९ १८:०९