जसपा विभाजनपछि मधेसमा महन्थ र उपेन्द्रमध्ये को बलियो ?

A+ A A-

सप्तरीको महादेवा गाउँपालिका जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) का अध्यक्ष उपेन्द्र यादवको गृहपालिका हो । अध्यक्ष यादव महादेवा पालिकासमेत समेटिएको निर्वाचन क्षेत्रबाट प्रतिनिधिसभा सदस्य निर्वाचित भएका छन् । साेही कारणा महादेवा जसपाको प्रभाव क्षेत्रको रूपमा चिनिन्छ ।

अघिल्लो स्थानीय तहको चुनावमा महादेवामा तत्कालीन संघीय समाजवादी फोरम अर्थात् अहिलेको जसपाका उम्मेदवार दीपक यादव अध्यक्षमा निर्वाचित भएका थिए । तत्कालीन राजपा अर्थात् अहिलेको लोसपाका उम्मेदवार सुनील मण्डल १ सय ७२ मतकाे अन्तरले पराजित भएका थिए । जसपाका उम्मेदवार दीपक यादवले ३ हजार ९१ मत ल्याउँदा लोसपाका सुनील मण्डलले २ हजार ९ सय १९ मत प्राप्त गरेका थिए ।

आउँदो ३० वैशाखको चुनावमा पनि जसपाले दीपक यादव र लोसपाले सुनील मण्डललाई उम्मेदवार बनाउने तयारी गरेका छन् । अघिल्लो चुनावको मतभार हेर्दा उपेन्द्र यादवकै पालिकामा जसपा र लोसपाबीच कडा प्रतिस्पर्धा हुने संकेत देखिएको छ ।

सप्तरीका १८ वटा पालिकामा जसपा र राजपाले पाँच/पाँचवटा पालिका जितेका थिए । सप्तरी सदरमुकाम एवं पुरानो बजार राजविराज नगरपालिकामा लोसपा पक्षका नेता शम्भु यादवले मेयर जितेका थिए । अहिले यादव जसपातिरै छन् । आउने निर्वाचनमा उनी दोहोरिने प्रयासमा छन् ।

पूर्वराजपाका लागि धक्का लाग्ने गरी अर्को घटना धनुषामा भइदियो । मधेस प्रदेशको राजधानीसमेत रहेको जनकपुर उपमहानगरपालिकाका निर्वाचित मेयर लालकिशोर साहले विभाजनमा महन्थ ठाकुर र राजेन्द्र महतोलाई साथ दिएनन् । लोसपा नेता राजेन्द्र महतोकाे निर्वाचन क्षेत्रसमेत रहेको जनकपुरका मेयर साह जसपामै रहे ।

संघीय समाजवादी फोरम र राजपाले २०७४ काे चुनावपछि एकता गरेर जसपा बनाए । तर, त्याे एकता धेरै टिक्न पाएन र पुनः विभाजित भयो । पछिल्ला केही परिघटनाले दुई दलको शक्ति समीकरणमा फेरबदल आएको देखिन्छ ।

खासगरी, महन्थ ठाकुर नेतृत्वको लोसपाले राजनीतिक शक्ति क्षयीकरण भोग्नुपरेको देखिन्छ । पार्टी विभाजनमा राजविराज, जनकपुरसहित सात जना स्थानीय तह प्रमुख लोसपामा नफर्केर जसपामै बसेका छन् । त्यसैले २५ पालिका जितेर ०७४ को चुनावमा तेस्रो शक्ति भएको ठाकुर नेतृत्वको पार्टी अहिले १८ पालिकामा खुम्चिएकाे छ ।

वीरगञ्ज महानगरका मेयरका बलियो प्रतिस्पर्धी थिए, राजेशमान सिंह । शरतसिंह भण्डारीनिकट सिंहलाई तत्कालीन राजपाले वीरगञ्ज महानगरको मेयरको उम्मेदवार बनाएको थियो । तर, पाँच वर्षपछि सिंह उपेन्द्र यादव नेतृत्वको जसपामा प्रवेश गरेर पुनः मेयरको दाबेदार बनेका छन् । वीरगञ्जको मेयर जितेका विजय सरावगी एमाले प्रवेश गरेको क्षतिपूर्ति जसपाले सिंहलाई प्रवेश गराएर कम गर्ने रणनीति लिएको देखिन्छ । यसले लोसपालाई भने थप क्षति पुर्‍याएको छ । नेता विमल श्रीवास्तवनिकट नेताहरू पनि एमालेमा प्रवेश गर्न थालेपछि लोसपलाई थप क्षति भएको छ ।

तत्कालीन राजपाले एउटा पनि पालिका नजितेको जिल्ला हो– पर्सा । त्यसबाहेक सिरहा पनि तत्कालीन राजपाले पालिका प्रमुखमा खाता खोल्न सकेको थिएन । त्यस्ताेमा जितेका पालिका प्रमुख र बलियो जनाधार भएका नेताहरूले पार्टी छोड्ने परिस्थिति लोसपाका लागि दुःखद पक्ष हो ।

यद्यपि, लोसपाका नेता केशव झा आउने चुनावमा अघिल्लो पटकभन्दा राम्रो नतिजा ल्याउने दाबी गर्छन् । झाले शिलापत्रसँग भने, ‘केही पालिका प्रमुखहरूले पार्टी छोड्दैमा प्रभाव कम हुँदैन । हामीहरू अहिले ४० वटा पालिका जित्छौँ ।’

धनुषा, महोत्तरी अहिले पनि लोसपाकाे बलियो प्रभाव भएका जिल्ला हुन् । महोत्तरीका १५ पालिकामध्ये लोसपाले सातवटा पालिका नेतृत्व गरिरहेको छ, जहाँ जसपासँग एक जना पालिका प्रमुख मात्रै छन् ।

ठाकुर नेतृत्वको पार्टीले २५ वटा पालिका जित्दा १२ वटा पालिकामा कांग्रेसलाई हराएको थियो भने छवटा पालिकामा माओवादीलाई पराजित गरेको थियो । उपेन्द्र यादव नेतृत्वको पार्टीलाई चारवटा पालिकामा पराजित गरेको थियो । दुईवटा पालिका प्रमुखमा भने एमालेसँग प्रतिस्पर्धा भएको थियो ।

जसपाका नेता मनिष सुमनका अनुसार, मधेस प्रदेशका १ सय ३६ पालिकामध्ये ५४ वटा पालिकामा पूर्वराजपा र पूर्वसंघीय समाजवादी फोरमबीच प्रतिस्पर्धा भएको थियो । ‘राजपा र समाजवादी फोरमको प्रतिस्पर्धा नेक टु नेक थियो, त्यसैले ५४ वटा पालिकामा दुई दलबीच मात्रै प्रतिस्पर्धा भएको थियो’, उनले भने ।

२८ फागुनमा जसपाका प्रभावशाली नेता तथा वीरगञ्जका मेयर विजय सरावगी एमाले प्रवेश गरे । त्यसपछि पनि अन्य पालिकाका प्रमुख र वडाध्यक्षहरू एमाले प्रवेश गरिरहेका छन्, जसले जसपाको जनमत कमजोर बनाउने आकलन गरिएको छ ।

विभाजनपछि जसपा र लोसपा मधेस प्रदेशमा प्रतिष्ठाको लडाइँमा छन् । सुमनले संगठनको रूपमा बलियो भएका कारण जसपा गठबन्धनबिना पनि पहिलो शक्ति बन्ने दौडमा रहेको दाबी गर्छन् । लोसपा भने गठबन्धन गरेर पुरानो साख कायम राख्ने रणनीतिमा छ । गठबन्धनका लागि कांग्रेस र एमालेसँग समानान्तर संवादमा लोसपाका नेताहरू रहेका छन् । लोसपाका नेता झा भने एक्लै पहिलो पार्टी बन्ने दाबी गर्छन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, चैत २८, २०७८ १८:३१