यो साता पनि देखिएन शेयरबजारमा उत्साह

A+ A A-

यो हप्ता शेयरबजारका लगानीकर्तालाई अत्याउने किसिमका थुप्रै समाचारहरू आइरहे । अर्थतन्त्र धरासायी भएकोदेखि ब्याजदर थप बढ्ने र कर्जा नपाउनेसम्मका समाचारहरू आइरहे । अझ अर्थतन्त्र धरासायी बनिसकेको जस्ता कुराहरूले पनि शेयरबजार साताभर राताम्मे हुन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्यो ।

१५ महिनासम्म निरन्तर उकालो लागेको बजारमा करेक्सन सकिएर बजारले उकालो यात्रा तय गर्नुपर्ने धारणा राखेका विश्लेषकहरू बजारले उकालो बाटो तय गर्न नसक्दा सो समय लम्बिएको धारणा राख्दै आएका छन् । यो साता पनि बजारले अर्थतन्त्रलाई लिएर आएका नकारात्मक समाचारहरू पचाउन सकेन । फलस्वरुप नेप्से साताभर राताम्मे नै बन्न पुग्यो । साताको चार दिन दोहोरो अंकले घटेको नेप्से एक दिन मात्रै बढेर हरियो बन्न पुगेको हो ।

पछिल्ला केही महिनायता बैंकिङ प्रणालीमा कर्जायोग्य रकमको अभाव भइरहेको छ । जसको असर सुस्त गतिमै भए पनि बल्ल शेयरबजारमा देखिन थालेको छ । लगानीकर्ताले सहज रूपमा शेयरकर्जा पाइरहेका छैनन् भने ब्याजदर पनि दोहोरो अंकमा पुगेको छ, जसले गर्दा शेयरबजारका लगानीकर्ता निक्षेपतर्फ आकर्षित हुन थालेका छन् । यसैको असरले पनि अघिल्लो हप्ताबाटै शेयरबजार राताम्मे देखिन पुग्यो ।

अघिल्लो हप्ताकै लयमा यो साताको बजार देखिएको छ । अघिल्लो साता तीन कारोबार दिन शेयरबजार घटेको छ भने दुई कारोबार दिन बढेको छ । यो हप्ता ४ कारोबार दिन घट्यो भने एक कारोबार दिन बढ्यो । यसले पनि बजारमा लगानीकर्ताको आत्मबल थप घट्दै गएको देखिन्छ ।

साताको सुरुवातमै ४१ अंकले घटेको नेप्सेले त्यसपछिका दिनहरूमा आइतबारको रेकर्ड तोड्न सकेन । अर्थात् त्यसपछिका तीन दिन लगातार बजार घटिनै रह्यो ।

आइतबार

आइतबार नेप्से ४१.४१ अङ्कले घटेर २५७२.२६ मा पुग्यो । कारोबारमा आएका २ सय ३२ कम्पनीको ८९ लाख २३ हजार १४ कित्ता शेयर ४ अर्ब ९८ करोड ९५ लाख १४ हजार ४१६ मूल्यमा खरिद बिक्री भएको छ । राताम्मे बनेको बजारमा निर्जीवन बीमाबाहेक सबै उपसमूहका शेयरमूल्यमा गिरावट आउँदा वित्त, बीमा र विकास बैंकहरू शेयरमूल्य गुमाउने कम्पनीहरूमा अग्रस्थानमा परे भने लघुवित्त कम्पनीहरू कमाउने सूचीमा परे ।

यो दिन अपि पावर कम्पनीको शेयर कारोबार सर्वाधिक भयो । यो कम्पनीको २७ करोड ५६ लाख ७४ हजार ३९३ मूल्यबराबरको शेयर खरिदबिक्री भएको हो ।

सोमबार

आइतबारबाटै ओर्लिएको बजारले सोमबार केही टेवा पाउँछ कि भन्ने लगानीकर्ताको आशा थियो । किनभने अघिल्लो हप्ताबाटै निरन्तर नेप्से तल ओर्लिरहेको थियो । तर, सोमबार पनि नेप्से ओर्लिने क्रम रोकिएन । अर्थात् ३०.४३ अङ्कले घट्न पुग्यो । घटेर नेप्से २५४१.८३ अंकमा आइपुग्दा कारोबार रकम २ अर्ब ५४ करोडमै सीमित भएको पाइन्छ । यस दिन पनि बजारमा कमाउनेभन्दा गुमाउने लगानीकर्ता नै हाबी भए। कारोबारमा आएका सबै समूहको सूचक घटेर राताम्मे बन्दा वित्त तथा बीमा, जीवन बीमा जलविद्युत्‌लगायत कम्पनीका लगानीकर्ताले सर्वाधिक गुमाउन पुगे ।

राताम्मे बजारमा पनि राष्ट्र उत्थान लघुवित्त शेयरमूल्यमा भने सकारात्मक सर्किट लाग्यो भने इमर्जिङ नेपालको पनि सोही हाराहारीमा शेयरमूल्य बढ्न पुग्यो । कारोबारका आधारमा जीवन विकास लघुवित्त वित्तीय संस्था शीर्ष स्थानमा रह्यो । यो कम्पनीको २२ करोड २४ लाख ७० हजार ३६७ मूल्यबराबरको शेयर कारोबार भयो ।

मंगलबार

दुई दिनको बजारले तेस्रो दिन पनि निरन्तरता पायो । अर्थात् मंगलबार शेयरबजार परिसूचक नेप्से १४.२६ अंकले घटेर २५२७.५८ अंकमा पुगेको छ । नेप्सेसँगै यस दिन कारोबार रकम पनि घटेको छ । अघिल्लो कारोबार दिन साढे २ अर्बको शेयर कारोबार भएको नेप्सेमा यस दिन १ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँको कारोबार भएको छ । यो साताकै न्यून कारोबार मंगलबार भएको हो ।

नेप्से ओरालो लागे पनि यस दिन तीन स्टकको शेयर भने सकारात्मक सर्किट लेभलमा कारोबार भयो । यस दिन इमर्जिङ नेपाल र नेस्डो समृद्ध लघुवित्त र राष्ट्र उत्थान लघुवित्तको शेयर सकारात्मक सर्किट लेभलमा कारोबार भयो । यस दिन एनआईबीएल समृद्धि फण्ड २ को मूल्य सर्वाधिक ४.७३ प्रतिशत घटेको छ भने मिर्मिरे माइक्रोफाइनान्स, नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स, जीवन विकास लघुवित्त, आशा लघुवित्त, शिवश्री हाइड्रोपावर, एसियन लाइफ इन्स्योरेन्स र विशाल बजार कम्पनीको शेयरमूल्य ३ प्रतिशतभन्दा बढीले घट्यो ।

कारोबार रकमका आधारमा यस दिन शिवम सिमेन्ट शीर्ष स्थानमा रह्यो ।

बुधबार

लगातार घटिरहेको बजारमा बुधबार भने ब्रेक लाग्न पुग्यो । नेप्से ४०६८ अंकले बढेर २५६८.२५ अंकमा पुग्यो भने २ अर्ब २५ करोड रुपैयाँको कारोबार भयो । झण्डै ६ कारोबारदिनपछि बढेको बजारमा १ सय ७८ कम्पनीका लगानीकर्ता कमाए । जसमा अन्य समूह, विकास बैंक र वित्त समूहका कम्पनीको शेयरमूल्य बढ्यो भने इमर्जिङ नेपालको शेयरमूल्यमा सकारात्मक सर्किट लाग्यो । त्यस्तै, राष्ट्र उत्थान लघुवित्त, नेस्डो लघुवित्त र सामलिङ पावरको शेयर सर्किट लेभलमै बढ्यो । घट्नेमा भने १३ कम्पनी छन् जसमा युनिलिभर कम्पनी अगाडि छ ।

काराबोरमा भने सिद्धार्थ इन्स्योरेन्स अगाडि छ । यो कम्पनीको ११ करोड २७ लाख रुपैयाँबराबरको शेयर कारोबार भयो ।

बिहीबार

बुधबार घट्ने क्रम रोकिए पनि कारोबारको अन्तिम दिन बिहीबार भने बजार सोही अनुपातमा टिकिरहन सकेन । अन्तत: यो दिन पनि नेप्से २३.९५ अंकले घटेर २५४४.३० अंकमा पुग्यो भने कारोबार १ अर्ब ८९ करोड रुपैयाँबराबरको भयो ।

नेप्से घटेपछि १३ उपमूहमध्ये व्यापार उपसमूहको सूचक १७.२६ अंकले बढेको छ । अन्य सबै उपसमूह ओरालो लागेका छन् कारोबारमा आएका इमर्जिङ नेपाल, राष्ट्र उत्थान लघुवित्त र नेस्डो लघुवित्तको शेयरमूल्यमा पनि सकारात्मक सर्किट लाग्यो ।

के भन्छन् विश्लेषक ?

नेप्से सूचकसँगै कारोबार रकम घट्नुलाई यतिबेला विश्लेषकहरू लगानीकर्ताको पर्ख र हेरको रणनीति नै प्रमुख कारण भएको मान्छन् । नेप्से २७ सय अंकमाथि पनि जान नसकिरहेको र २५ अंकभन्दा तल ओर्लिन पनि नसकिरहेको बेला लगानीकर्ता शेयर किन्ने कि बेच्ने भन्ने अन्योलमा परे ।

शेयरबजार विश्लेषक अञ्जीव तुलाधर लगानीकर्ता अहिले पर्ख र हेरको अवस्थामा रहे पनि आउँदो हप्ताबाट बजारमा खरिदकर्ता बढ्न सक्ने बताउँछन् । उनी भन्छन, ‘ब्याजदर घटाउने कसरत भइरहेको छ । चुनावमा खर्च पनि हुन्छ । तीन महिनामा १० खर्ब खर्च हुनेवाला छ । नेप्से ओर्लन मानेको छैन । यी सबै कारणले पनि अब खरिदकर्ता बढ्ने अवस्था देखिन्छ ।’

नियमनकारी निकायहरूले बैंकिङ प्रणालीमा देखिएको तरलता अभावसँगै समग्र अर्थतन्त्रको समस्या तत्काल समाधान नगरे शेयरबजार पनि यसको सिकार हुन सक्ने शेयरबजार विश्लेषक विष्णु बस्याल बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘अर्थतन्त्रमा जटिल समस्या देखिइसकेको छ । यी समस्याहरूले गर्दा पनि पुँजीबजार सकारात्मक भएर अगाडि बढ्न सक्दैन ।’

शेयरबजारलाई घटबढ गराउने दुई प्रमुख कारणहरू हुन्छन् । व्यावहारिक पाटो जसमा देशको अर्थव्यवस्थादेखि नीतिगत फेरबदलहरू पर्छन् भने अर्को प्राविधिक पाटो जसले शेयरको साइकल मात्रै हेर्छ ।

बस्याल अहिले प्राविधिक रूपमा बजार बलियो देखिए पनि व्यावहारिक रूपमा भने बजार कमजोर बन्न सक्ने बताउँछन् । उनी भन्छन्, ‘प्राविधिक रूपमा हेर्दा बजारको बुलिस पिरियड नसकिएकाले बजार बढ्ने नै देखिन्छ । तर, अर्थतन्त्र कमजोर बन्दै गइरहेको छ, बैंकिङ प्रणालीमा पर्याप्त तरलता छैन, वैदेशिक सञ्चिति घट्दो छ । यी कारणले बजारलाई घटाउन सक्ने सम्भावना पनि उत्तिकै छ ।’

व्यावहारिक पाटोमा शेयरबजार घट्ने देखिए पनि प्राविधिक रूपमा बजार बढ्ने देखिँदा लगानीकर्तामा अन्योल सिर्जना भएको उनको तर्क छ । जसले गर्दा शेयरबजारमा लगानीकर्ता थप लगानी गर्न हिचकिचाइरहेको अवस्था छ ।

१५ महिना निरन्तर बढेको शेयरबजार सात महिनासम्म करेक्सनमा जाँदा पनि बजारमा अन्योलको अवस्था सिर्जना गरेको लगानीकर्ताको बुझाइ छ । यसमा बस्याल भन्छन, ‘बजारमा करेक्सन त हुनु नै थियो । तर, अहिले अर्थतन्त्रमा देखिएको समस्याले करेक्सन समयलाई लम्ब्याएर सात महिना पुर्‍याइसकेको छ । यसले गर्दा पनि बजारमा शेयर किनबेच गर्न उत्साह नदेखिएको हो ।

विश्लेषक तुलाधर लगानीकर्ताले सहज रूपमा कर्जा नपाउँदा पनि यसको असर शेयरबजारमा देखिएको बताउँछन् । बैंकिङमा तरलता अभाव उच्च छ, जसले गर्दा कर्जा लिएर ठूलो मात्रामा शेयरमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताले बैंकबाट सहज रूपमा कर्जा पाउन सकेका छैनन् । यसले पनि बजारमा कारोबार रकम बढ्न नसकेको हो ।’

योसँगै तुलाधर बजारमा नयाँ कुनै परिवर्तनहरू नदेखिनु, कम्पनीहरूले लाभांश घोषणा तथा वितरण गरिसक्नु, सरकारी खर्च पर्याप्त नहुनुजस्ता कारणले यो समयमा शेयरबजारको खरिदबिक्री न्यून भएको मान्छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, चैत १८, २०७८ १६:२१