‘मृत्युमार्ग’ बन्दै कलंकी–कोटेश्वर सडक

A+ A A-

फराकिलो र चिल्लो सडक । सडक दायाँबायाँ बगैंचा । दृश्यमा सुन्दर देखिन्छ, कलंकी–कोटेश्वर सडकखण्ड । सडक निर्माणमा भएको त्रुटिका कारण उक्त सडकखण्ड ‘मृत्युमार्ग’ बनेको छ ।

१०.३९ किलोमिटर लामो उक्त सडकखण्ड निर्माण सम्पन्न भएको करिब एक वर्ष भयो । यो अवधिमा उक्त सडकखण्डमा १ हजारभन्दा धेरै दुर्घटना भएको छ ।

तथ्यांकअनुसार पछिल्लो १० महिनामा ९ सय ७१ वटा सवारी दुर्घटना भएका छन् भने दुर्घटनाका कारण १६ जनाको मृत्यु भएको छ । यहाँ हरेक दिनजासो दुर्घटना हुन्छ । यसरी नमुना र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको भनिएको सडक ‘मृत्युमार्ग’मा परिणत भएको छ ।

सडकमा दुर्घटनाको जोखिम बढेसँगै सडक उपभोक्तामा त्रास बढेको छ । सडक उपभोक्तामैत्री नभएका कारण स्थानीयले अति सास्तीको सामना गर्नुपरेको छ । सडक निर्माणका बेला यस क्षेत्रका स्थानीयले धुवाँधुलोको सामना गर्नुपरेकाे छ । सडक बनिसकेपछि आनन्द होला भन्ने सोचेका उनीहरुको अपेक्षा पूरा भएन । बरु, झन् ज्यानै जोखिममा राखेर यात्रा गर्न बाध्य छन् उनीहरू ।

दुर्घटना बढ्नुको कारण

कोटेश्वर–कलंकी सडक ‘सिटी वे’ अर्थात् सहरको बाटोको मापदण्डअनुरुप बनाउने कुरा थियो । र, बन्नुपर्ने पनि त्यस्तै थियो । तर, ‘एक्सप्रेस हाइवे’ अर्थात् राजमार्गको मापदण्डअनुसार बनाइएको छ । जहाँ ५० किलोमिटर प्रतिघण्टाका दरले सवारीसाधन कुदाउन मिल्छ । यस कारण, दुर्घटना बढिरहेको छ ।

सँगै सिटी वेका लागि आवश्यक सहायक पूर्वाधार निर्माण भएको छैन । निकै लामो दूरीमा मात्रै जेब्राक्रस छ । १० किलोमिटर सडकमा तीन ठाउँमा मात्रै अकासे पुल छन् । बनेका पुल पनि अत्यावश्यक स्थानमा भन्दा अपायक ठाउँमा छन् । जसकारण, सर्वसाधारणलाई सडक पार गर्न सकस छ । र, जहाँबाट पनि सडक पार गर्न पैदल यात्रु बाध्य छन् । तीव्र गतिमा हुइँकिएको गाडीले धेरै पैदल यात्रुलाई ठक्कर दिइसकेको छ ।

भव्य देखिने सडकमा आवश्यक ट्राफिक लाइट अर्थात् सडकबत्ती पनि छैनन् । जसकारण, उपभोक्तालाई सडक पार गर्न र ट्राफिकलाई ट्राफिक व्यवस्थापन गर्न कठिन छ ।
सडक पैदल यात्रुमैत्री छैन । सडक आठ लेनको बनाइएको छ । तर, फुटपाथसमेत छैन । न त साइकल लेन नै छ । यस कारण, दुर्घटना बढिरहेको ट्राफिक प्रहरीको निष्कर्ष छ ।

लिंक रोडलाई बेवास्ता गरियो

सडक विस्तार गर्दा काेरिडोर सडकलाई लिंक गरिरएको छैन । बाहिरी सडकबाट आएका सवारी साधनलाई चक्रपथ छिर्न निकै गाह्रो छ । बाग्मती काेरिडोरबाट आएका सवारी साधन चक्रपथमा छिर्नै पाउँदैनन् ।

कलंकी–कोटेश्वर सडकखण्डमा चक्रपथ घुम्ने हजारौं यात्रुवाहक सवारी साधन चल्छन् । तर, यहाँ अधिकांश ठाउँमा बस बिसौनी बनाइएको छैन । जहाँ मन लाग्यो, त्यहीँ यात्रु चढाउन र ओराल्न सवारी चालक बाध्य छन् ।

सडकमा बनाइएको डिभाइडरका कारण पनि दुर्घटना बढिरहेको छ ।

सडकको दायाँबायाँ कतिपय ठाउँमा कान्लाजस्ता ठाउँ छन् । तर, छेउमा सेफ्टी बार छैन । सडकबत्ती नभएका कारण रातको समयमा त्यहाँबाट सवारी साधन खस्ने खतरा हुन्छ ।

विरोधपछि सुधारको प्रयास

उक्त सडकखण्ड विस्तारको काम चीन सरकारले गरेको हो । तर, चिनियाँ पक्षले सडक निर्माणमा सुरक्षाको पाटोलाई बेवास्ता गरेको निष्कर्षसहित नेपाल सरकारले आवश्यक पूर्वाधार थप्ने तयारी गरेको छ ।

चक्रपथ सडक सुधार आयोजनाका प्रमुख अमृतमणि रिमालका अनुसार सडकको ६ ठाउँमा अकासे पुल निर्माण भइरहेको छ । त्यस्तै, आवश्यक स्थानमा जेब्राक्रस थप्नेसँगै ढल कभर, वृक्षरोपण र रेलिङ राख्न काम भइरहेको छ ।

कलंकी–कोटेश्वर सडकखण्डपछि कलंकी–महाराजगन्ज सडकखण्ड स्तरोन्नतिको तयारी भइरहेको छ । कलंकी–कोटेश्वर सडकखण्डमा भएको त्रुटिबाट पाठ सिक्दै कलंकी–महाराजगन्ज सडक विस्तार गरिने आयोजना प्रमुख रिमालको भनाइ छ ।

सुधार्नुको विकल्प छैनः पूर्वाधारविद्

सडक निर्माण हुँदै गर्दा नै विज्ञहरुले त्रुटि औंल्याएका थिए । तर, सरकारवालाले विज्ञको सुझावलाई बेवास्ता गर्यो । परिणामतः दुर्घटना बढिरहेको छ ।

पूर्वाधारविद् सूर्यराज आचार्यका अनुसार त्रुटि सच्याउनुको विकल्प छैन । ‘सडक निर्माणका क्रममा विभिन्न गल्ती भएका छन्,’ उनी भन्छन्, ‘अब आलोचना गर्नुभन्दा पनि गल्ती सच्याएर दुर्घटना कम गर्नुपर्छ ।’

चीन सरकारको करिब ५ अर्ब रुपैयाँ अनुदान सहयोगमा कलंकी–कोटेश्वर सडकखण्डको स्तरोन्नति गरिएको हो । चिनियाँ कम्पनी सांघाई कन्स्ट्रक्सन ग्रुपले ४० महिनामा योजना सम्पन्न गर्ने गरी सन् २०१३ मा जिम्मा लिएको थियो । तर, कम्पनीले काम सुरु गर्न ६ महिना ढिला गर्यो । भूकम्प र नाकाबन्दीका कारण काम सक्न पाँच वर्ष लागेको थियो ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, असार १६, २०७६ २३:४५