वेस्टर्न रक गाउने अभयाले नयाँ गीतमा मिसाएकाे लिम्बू लय

A+ A A-

‘लैजाऊ मलाई
कतै कहीँ टाढा टाढा
थाकी सकेँ कुर्दा कुर्दै
अल्झिएका सपना प्यारा’

व्यक्तिका निम्ति खुसीभन्दा पर ठूलो अर्थोक केही छैन । मानिस निष्फिक्री हाँस्न चाहन्छ । आफू बाँचेको भूगोलमा स्वतन्त्र भएर हिँड्न चाहन्छ । आफ्ना सुन्दर सपनाका निम्ति अनेकन् काम गर्न चाहन्छ ।

सम्झनुस् त, दुई वर्षअघि नेपाल भित्रिएको कोरोना महामारीले यी सबै कुरामा अंकुश लगाएको थियो । हामी कोठामा ‘कैद’ हुन विवश थियौँ। कामहरूमा अचानक बिराम लागेका थिए । जगजगीपूर्ण अवस्थामा हामी नयाँ समयलाई पर्खिरहेका थियौँ ।

के त्यो नयाँ समय सजिलै आउनेवाला थियो ?

त्यतिबेला भत्किएका सपनाले थकित बनेकी गायिका अभया सुब्बाको निराशा बोल्यो, ‘थाकी सकेँ कुर्दा कुर्दै, अल्झिएका सपना प्यारा ।’

संगीतविना न अभया दिनको सुरुवात गर्थिन्, न रातको बिदाइ । त्यो दोस्रो लकडाउनको बेला थियो । कोरोनाले उनको जीवनको लय नै बिगारिदियो । संगीतको माध्यमबाट विश्व भ्रमण गर्ने, महिला सशक्तीकरणको कन्सेप्टमा काम गर्ने योजना र अन्य थुप्रै कदम रोकिए ।

तयार भएर बसेका लगानीकर्ता हच्किए । उनीहरू गायव भए । एकाएक माहोल फेरियो । अभया तनावमा गइन् । ‘आवाज नभएजस्तो, कतै हराएँजस्तो भएँ, म त अर्कै भएँ,’ उनी सुनाउँछिन् ।

यो विश्व नै थुनिएको बेला उनी केही भन्न चाहन्थिन्, जुन कुरा पर–परसम्म फैलियाेस् । रोकिएका यात्राहरू गर्न चाहन्थिन् । त्यसबेला हृदयमा एउटा मेलोडी गुन्जिबस्यो ।

मनले भनिरह्यो- लैजाऊ मलाई, कतै कहीँ टाढा टाढा !’

‘मुटुको एक्सप्रेसन कतिपय शब्दले भन्न त सक्दैन । तैपनि बिस्तारै शब्दका स्वरुप बन्न थाले,’ अभया भन्छिन् ।
उनलाई डर लाग्न थाल्यो, ‘यसरी चुप त बस्नै हुन्न । पहिचान हराउँछ ।’

महामारीको बेला पनि सिर्जनशील काम भइरहेकै छन् । उनले प्रेरणाका रुपमा ती कामहरू खोजी खोजी हेरिन् । अनि अभयाभित्र ऊर्जा भरियो । उनले आफूलाई सिर्जनाका निमित्त तयार पारिन् ।
०००
अभया एण्ड द स्टिम इन्जन्सको युट्युव च्यानलबाट एक महिनाअघि रिलिज भएको गीत हो- लैजाऊ मलाई ।

यो गीतको भ्युज झण्डै २ मिलियन पुग्न आँटेको छ । गीतलाई अभयाले लेखिन्, कम्पोज गरिन् । यसको सबैभन्दा आकर्षक पाटो अभयाको वेस्टर्न संगीतमा लिम्बू ख्यालीको सम्मिश्रण हो । नेपाली गीतहरूमा जुन खासै प्रयोगमा देखिन्न । अभयाको रक आवाजमा गायक डिल्ली फोम्बोको स्वरको फ्युजनका कारण गीतले तारिफ बटुलिरहेको छ ।

लिम्बू भाषामा गीतको एक अन्तरामा डिल्ली लिम्बू ड्रेसमा डाँडामाथिको ढुंगामा उभिएर भन्छन्-

‘तक्सङ् आङ् थो थो थेगु कोक्मा,
सेगेफुङ सेक्खेक सेङ्मै फाआङ्
निङ्वाबा पान्हा चेङ्मै फाआङ्
(लेकमाथि डाँडाकाँडा, विरह चल्छ कसो गरौँ, सेगेफसङ टिपौँ मनको कुरा गरौँ)

लिम्बू शब्द र तिनका भावले गीतलाई ‘मेटाफोरिकल’ बनाइदिएका छन् । वेस्टर्न संगीतमा स्थापित अभया लिम्बू समुदायकी हुन् । यसपालि वेस्टर्न संगीतमा लिम्बू ख्यालीको फ्युजन गर्नुमा उनीसँग अनौठो कारण छन् ।

कहिल्यै खाना नपकाउने अभयाले लकडाउनमा खाना पकाइन् । कहिल्यै नगर्ने घरका स-साना काम सिकिन् । ‘तर, म जुन चिज थिइनँ, लकडाउनमा त्यो बनेँ । म वर्षौं कडा बनेर हिँडिरहेँ । मभित्र सफ्टनेस रहेछ भन्ने पनि थाहा पाएँ । मभित्र मैले अर्कोपना देखेँ,’ अभया भन्छिन्, ‘लिम्बूपना त्यो नरमपना हो । त्यसकारण गीतमा मैले नयाँ प्रयोग गर्ने जमर्को गरेँ ।’

आफू लिम्बू भए पनि अभयालाई लिम्बू भाषा थाहा थिएन । उनले धरानमा रहेका गायक डिल्ली फोम्बोलाई फोनमार्फत् कुरा गरिन् । त्यसपछि डिल्लीलाई उनले गीतको मुख्य ‘थीम’ पठाइन् । डिल्लीले गीतका लागि अभ्यास गर्न थाले ।

कम्पोजिसनमा डिल्लीको मिहिनेत खुब झल्किएको छ । गीतको सुरुको लिम्बू शब्द र कम्पोज डिल्लीकै हुन् । शब्द छ-

तेराङे आङ्गाआङ् पिछिरो माङ्घा
निङ्वाबा पान्हा यरिक वा पाङमा

(लैजाउ मलाई जाउँ टाढा, मनको कुरा धेरै छ गर्नु)

'हाम्रो लिम्बू संगीतमा दुईवटा ट्रेन छ । एउटा चाहिँ पहिला जे-जे थिए, तिनीहरूलाई जस्तै गाउनु । जस्तो कि हाक्पारे, ख्याली सिकेर गाउने । अर्कोचाहिँ शब्दमात्र लिम्बू । लय, धुन एरेजमेन्ट मूलधकारको संगीतजस्तो,' डिल्ली भन्छन्, 'मैले चाहिँ कम्पोजमा शब्द मात्र होइन लय र भावमा पनि लिम्बूपना ल्याउने प्रयास गरेको छु ।'

गीतको अन्तिमतिरचाहिँ लिम्बूमा ख्याली गाइएको छ ।

‘गीतमा लिम्बू भाषामा म तिमीलाई पर्खिरहेको छु भन्न खोजिएको छ । लिन आऊ भन्छु तर अवस्था अनुकूल छैन भन्न खोजिएको छ,’ अभया भन्छिन् । गीतमा अभयाले पुरानो बाजा ट्रम्पेट प्रयोग गरेकी छिन् । जुन पछिल्लो समय संगीतमा खासै प्रयोगमा पाइन्न ।

गीतको भिडियोमा अस्मी श्रेष्ठ फिचर्ड छिन् । भिडियोमा उनी कतै टाढाको यात्रामा छिन् । शहरभन्दा परको भूगोलमा उनको सपना हिँडिरहेको छ । भिडियोमा सिनोमाटोग्राफी निकै आकर्षक छ । भिडियोलाई सुमित शर्माले खिचेका छन् भने विभुषण स्रिजोङ हाङ सुब्बाले निर्देशन गरेका छन् ।

भिडियो सार्वजनिक भएपछि अभयाको हृदय छचल्कियो । आँखा भरिएजस्तो भयो । किनकि अभयाको लागि यो दुःखले आर्जेको काम थियो ।

अभयासँग भिडियो बनाउन पैसा थिएन । ‘घरीघरी श्रीमानलाई पैसा माग्नु पनि भएन । यत्रो वर्ष म्युजिक गरिसकेछु । तर पैसा कहिल्यै जोगिएन,’ उनी भन्छिन् ।

पैसा नहुँदा काम सुरु गर्न पनि कति अफ्ठ्यारो हुने ! उनको टिमले ‘गो फण्ड मि’ गर्‍यो । तर पैसा ६० हजार भन्दा धेरै उठेन । पैसा नभएपछि उनी निराश बनिसकेकी थिइन् ।

उनलाई लाग्यो- दुःखमा कसैले सहयोग गर्दैन ।

तर अमेरिकामा बस्ने एकजना भाइले एकदिन भने, ‘दिदी, तपाईंले भिडियो बनाउँदै हुनुहुन्छ भने हामी लगानी गर्छौं नि ।’ त्यतिबेला अभयाको आँखामा खुसीको आँसु टिल्पिलायो ।

अभयालाई यो गीतसँग अपेक्षा थियो । किनकि ५ महिनासम्म उनको टिमले गीतको लागि मिहिनेत गरेको थियो । तर, गीत रिलिज हुने समयमा पुनः कोरोना महामारीको तेसो लहर सुरु भयो । ‘एउटा लहरमा सुरु गरेको कामलाई अर्को लहरले पो रोकिदिएला जस्तो भयो,’ अभया सुनाउँछिन् ।

तर, अभयाले आँट गरिन् । भौतिक कार्यक्रमका साथ गीत रिलिज गरिन् । त्यसको परिणामले उनलाई खुसी दिइराखेको छ ।

०००

अभयाको वेस्टर्न संगीतमा सानैदेखि लगाव थियो । ठान्थिन्, ‘अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको स्टार हुनेछु ।’

अहिले ती सपना सम्झिँदा अभया हाँस्छिन् । ‘जब आकाश छुन खोजिन्छ, हिमालमात्र चढिँदो रहेछ । म त्यसकै प्रयत्नमा छु,’ अभया सुनाउँछिन् ।

एकपटक अभया सांगीतिक क्षेत्रबाट निराश भइन् । स्टेजमा चढेर गाइरहँदा केही व्यक्तिहरूबाट थ्रेट भयो । स्टेज छाडेरै भाग्नुपर्ने स्थिति आयो । कतिपय बेला मन दुख्ने गरी खाएको गालीले पनि उनलाई आजित बनाएको थियो ।

सन्१९९० तिरकै यिनै घटनाले गर्दा अभयाले गाउन छाडिन् ।

तर, श्रीमान् काइ वाइजले सांगीतिक क्षेत्रमा उनलाई घच्घच्याइरहे । लगानी गरेर कन्सर्ट गरिदिन थाले । ३ वर्ष संगीत छाडेर बसेकी अभया एउटा घटनाबाट पुनः प्रेरित भएकी थिइन् ।

त्यतिबेला अभयाको भर्खरै छोरा जन्मिएका थिए । ब्याण्डका एक जना भाइले भनेको कुराले अभयालाई घत पर्‍यो, ‘मेरो आमा एकदम राम्रो गाउनुहुन्थ्यो । तर म जन्मेपछि गाउन छाड्नुभयो ।’

‘मेरो छोरा भर्खर जन्मेको थियो । सोचेँ- छोराले पनि ठूलो भएपछि यस्तो नभनोस् । त्यसपछि पुनः गाउने ऊर्जा बोकेर लागेँ,’ उनी सुनाउँछिन् ।

अभयाको आफ्नै ब्याण्ड छ– अभया एण्ड द स्टिम इन्जन्स !

अरुले अह्राएको काम गरेर आफ्नो कहिल्यै हुन्न । र उनी आफ्नो काममा आफैँलाई जस दिन चाहन्थिन् । ‘मैले मेरो ब्याण्ड सुरु गर्नुको कारण पनि यही हो,’ उनी सुनाउँछिन् ।

अभया अहिले आफैँ गीत लेख्छिन्, कम्पोज गर्छिन् । र उनीसँग थुप्रै नयाँ गीत छन् । त्यसमध्ये केही गीतहरूमा उनी काम गर्न चाहन्छिन् ।

‘मसँग ऊर्जा झन् थपिएको छ, त्यही ऊर्जाका साथ म थप कामहरू गर्नेछु,’ अभया दृढ सुनिन्छिन् ।