धितोपत्र बोर्डको गुमेको साख फर्काउलान् अध्यक्ष हमालले ?

A+ A A-

४९ लाख लगानीकर्ता जोडिएको शेयरबजारक्षेत्र अहिले राजनीतिक पार्टीदेखि सर्वसाधारणसम्मको चासोको विषय बनेको छ । पुँजीकरण मात्रै नेपालको ४० खर्ब माथि रहेको यो क्षेत्रमा पछिल्लो एक वर्षमा देखिएका अराजक गतिविधि तथा नियामक निकायकै प्रमुखको अनैतिक कार्यले सम्पूर्ण धितोपत्रक्षेत्र नै सशंकित बन्न पुग्यो ।

लगानीकर्ताको संख्यासँगै बढ्दै गएको धितोपत्र बोर्डप्रतिको लगानीकर्ताको विश्वास पूर्वअध्यक्षको अनैतिक कार्यले भत्काएपछि फेरि बोर्डले लगानीकर्ताको विश्वास जित्न सक्ला भन्ने कुरामा संशय पैदा भएको छ । योसँगै धितोपत्रसम्बन्धी नीतिगत छिद्रहरू पर्याप्त रहेको यसअघिका घटनाहरूबाट प्रस्ट भएसँगैै पनि विश्वासको वातावरण थप धमिलिन पुगेको हो । यस्तो अवस्था लगानीकर्ताको नियामक निकायप्रतिको विश्वास बलियो हुन निकै समय लाग्ने देखिन्छ ।

सर्वोत्तम सिमेन्टको भित्री कारोबार गरेबापत तत्कालीन अध्यक्ष भीष्मराज ढुंगानालाई पदच्यूत गरिएको झण्डै पाँच महिनापछि मन्त्रिपरिषद्‌ले रमेश हमाललाई अध्यक्षमा नियुक्त गरिसकेको छ । कार्यभार सम्हालिरहेका तथा सो क्षेत्र नजिकबाट नियालिरहेका उपकार्यकारी निर्देशक निरज गिरीलाई बलियो दाबेदार मानेका अधिकांशको सोचविपरीत हमालको इन्ट्री धितोपत्र बोर्डमा भएको छ ।

'दर्जनभन्दा बढी नयाँ योजनाहरू वर्षौंदेखि थन्किएका छन् । कतिपय योजनाहरू कार्यान्वयनका लागि अगाडि बढे पनि विवादित बन्दा पूरा हुन सकेका छैनन् । अब नयाँ अध्यक्ष आउनुभएको छ थन्किएका योजनाले निकास पाउने आशा गरेका छौँ,' बोर्डकै एक कर्मचारीले भने ।

यसले पनि अबको अध्यक्ष हमालको कार्यकाल निकै चुनौतीपूर्ण देखिन्छ भने अघिल्लो अध्यक्षका कारण गुमेको साख उनले फर्काउनुपर्ने दायित्व उनीमाथि थुप्रिएको छ । गुमेको विश्वास पुन: फर्काउनु मात्रै मात्रै होइन, झण्डै चार वर्षदेखि निकास पाउन नसकेका कामहरू छिनोफानो पनि गर्नुपर्ने दबाब बढेको छ । लगानीकर्ताको बढ्दै गएको सक्रियताले नीतिगत कमजोरीलाई समाधान गर्दै कानुनी छिद्र टाल्नुपर्ने देखिन्छ ।

यसरी सरसर्ती हेर्नुपर्दा अध्यक्षले पहिलो चरणमा गर्नुपर्ने कामहरू नै दर्जनभन्दा बढी छन्, जसमा बैंकहरूलाई ब्रोकरको लाइसेन्स वितरण योजना अलपत्र छ । एउटा स्टक एक्सचेन्जले मात्रै काम गर्दा प्रभावकारी र धितोपत्र खरिदबिक्रीमा थप सहज हुने भन्दै नयाँ स्टक एक्सचेन्जलाई लाइसेन्स दिने कार्यले पनि निकास पाउन सकेको छैन । यति मात्रै नभएर नीतिगत सुधारको खाँचो पनि बेलाबेलामा हुने भित्री कारोबारले प्रस्ट पार्दै आएको छ ।

यी सबका बीच अध्यक्ष हमाललाई वर्षौंदेखि वैमनष्यपूर्ण सम्बन्ध रहँदै आएको नेपाल स्टक एक्सचेन्ज र धितोपत्र बोर्डबीचको सम्बन्धमा सुधार ल्याउनुपर्ने अर्को चुनौती छ । यसअघिका वर्षहरूमा पनि यी दुई निकायबीचको समन्वयको अभावले पनि कतिपय नयाँ योजनाहरू यसै थन्किन पुगेका छन् ।

तर, हमालको इन्ट्रीसँगैै नेपालक स्टक एक्सचेन्जसँगको वैमनष्यता कम हुने देखिएको छ । औपचारिक रूपमा पदभार ग्रहणलगत्तै उनी नेप्सेका सीईओ कृष्णबहादुरलाई भेट्न नेप्से नै पुगे । सँगैै धितोपत्र बोर्ड र नेप्सेका कर्मचारीसँग छोटो अन्तर्क्रिया गरेर सँगैै अगाडि बढ्ने आश्वासन पनि दिएको नेप्सेकै एक कर्मचारी बताए ।

थन्किएका योजनालाई पुन: अध्ययन गरेर मात्रै कार्यान्वयनको काम अगाडि बढाउने बताउने हमाल तत्काल नयाँ स्टक एक्सचेन्जको काम अगाडि नबढाउने पक्षमा छन् । ‘भर्खरै आएको छु । केही समय अध्ययन गरेपछि मात्रै के गर्ने भन्ने निर्णयमा पुगिन्छ । अहिले नै वितरण गर्ने नगर्ने भन्ने कुरा सोचेको छैन,’ उनले भने ।

त्यसो त हमाल आफ्नो पहिलो काम साना लगानीकर्ताको संरक्षण गर्न लगानीमैत्री नीतिको व्यवस्था गर्ने बताउँदै आएका छन् । कार्यभार सम्हालेकै दिन उनले साना लगानीकर्तामैत्री पुँजीबजारको नीति नभएको भन्दै नीतिगत सुधार गर्दै साना लगानीकर्तालाई सजह वातावरण निर्माणमा लाग्ने बताएका हुन् । यो सँगै थन्किएका कामलाई पनि आफ्नै कार्यकालमा सक्ने अठोटसमेत लिएको बताएका छन् ।

नीतिगत समस्यादेखि बिग्रिएको सम्बन्ध सुधार्नुपर्ने र वर्षौंदेखि थन्किएका दर्जनभन्दा बढी योजनाहरूलाई निकास दिन हमालसँग मात्रै २५ महिनाको समय हुनेछ । अर्थात् पूर्वअध्यक्ष ढुंगाना सर्वोत्तम सिमेन्टको शेयर खरिदप्रकरणमा मुछिएर बर्खास्त भएपछि उनको बाँकी कार्यकालका लागि मात्रै हमाल नियुक्त भएका हुन् ।

पाँच वर्षको कार्यकालमा झण्डै दुई वर्ष बिताइसकेका थिए । बर्खास्त भएपश्चात् केही समय अध्यक्षविहीन नै रहेको बोर्डमा अब हमालले बाँकी समयसम्म मात्रै कार्यभार सम्हाल्न पाउनेछन् । यसर्थ पनि धितोपत्र बोर्डप्रति लगानीकर्ताको गुमेको विश्वास फर्काउनु, दुई निकायबीचको वैमनष्यता हटाउनु, नीतिगत सुधार गर्नुका साथै योजनाहरूलाई निकास दिनु प्रमुख चुनौतीको रुपमा आएका छन् ।

पदभार ग्रहण गर्दै धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष हमालले भने- साना लगानीकर्ताको हितमा काम गर्छु

को हुन् धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष बनेका रमेश हमाल ? यस्तो छ उनको पृष्ठभूमि

प्रकाशित मिति: बुधबार, फागुन ११, २०७८ १३:००