एमसीसीबारे युट्युबरको भ्रमखेती- प्रधानमन्त्रीको अपहरणदेखि चार नेताको घरमा बम, नेपालीलाई बाइडेनको धम्कीसम्म

एमसीसीबारे युट्युबरको भ्रमखेती- प्रधानमन्त्रीको अपहरणदेखि चार नेताको घरमा बम, नेपालीलाई बाइडेनको धम्कीसम्म

A+ A A-

मिलेनियम च्यालेञ्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) बारे आइतबारका मुख्य खबर ।
१. एमसीसीलाई संसदमा टेबुल गर्न सत्ता गठबन्धनबीच सहमति भयो ।
२. कार्यव्यवस्था परामर्श समितिले एमसीसीलाई संसद्को कार्यसूचीमा राख्यो ।
३. एमसीसी संसदमा टेबुल भयो ।
४. एमसीसीको विरोधमा नयाँ बानेश्वरमा ढुंगामुढासहित प्रदर्शन भयो ।
५. केही नेताले संसदमा, कसैले मिडियामा एमसीसीबारे विभिन्न टिप्पणी गरे ।

तर तपाईंले युट्युबतिर हेर्नुभयो भने खबर यतिमै सीमित छैन । कतिपय युट्युबरको हेडलाइनअनुसार एमसीसी पारित भइसक्यो । यसविरुद्ध चार लाख मान्छे माइतीघरमा उत्रिसके । नेपाल अमेरिकाको कब्जामा गइसक्यो । अमेरिकी सैनिकहरू नेपाल आइसके । शीर्ष नेताका घरमा बम विस्फोट भइसक्यो । संसद् भवनअगाडि रगतको खोला बग्यो । प्रहरीले गोली ठोकिसक्यो । ५ जना मरिसके । १२ घाइते छन् । एमाले फुटिसक्यो । भीम रावल नयाँ पार्टी दर्ता गराउन निर्वाचन आयोग पुगिसके । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा भर्खर अपहरणमा परिसके । त्यहाँबाट फर्केपछि उनी जेल जाने पक्का भइसक्यो । बानेश्वरमा आन्दोलन गर्नेलाई अमेरिकाबाट राष्ट्रपति जो बाइडेनले चेतावनी दिइसके । पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाह देश बचाउन निस्किसके । आदि, इत्यादि ।

‘नेपाल (भनेको माधव नेपाल) र प्रचण्डलाई बाँच्न मुस्किल, साँझपख यिनै हुन् एमसीसीका मतियार भन्दै मानव साङ्ग्लोले घेरेर आगो लाइदिए, हेर्नुस् हाहाकार ।’ यस्तो थम्बनेल राखेर योर नेपाली नामको युट्युब च्यानलमा भिडियो पोस्ट गरिएको छ । हेडलाइनजस्तो भिडियोमा कुनै कन्टेन्ट छैन । बरु बानेश्वरमा प्रहरीले भटाभटी गोली चलाएर प्रदर्शनकारीलाई ढालेको दाबी गरिएको छ ।

खासमा प्रहरीले हानेको ‘रबर बुलेट’ हो । प्रदर्शनकारीलाई तर्साउन/तर्काउन प्रहरीले रबर बुलेट हान्ने गर्छ । आइतबारको प्रदर्शनमा यसले कुनै प्रदर्शनकारीलाई क्षति पुगेको देखिएन । प्रहरीले रबर बुलेट हानेर प्रदर्शनकारी तर्साइरहेका बेला केही युट्युबर भन्दै थिए, ‘प्रहरीले गोली हान्यो ।’ त्यही बुझाइअनुसार उनीहरूले हेडलाइन बनाइरहेका छन्, अनि घर बसेका कतिपय युट्युबरले कपी-पेस्ट गरिरहेका छन् ।

योर नेपाली युट्युब च्यानलले अर्को भिडियोमा चार नेताको घरमा बम राखिएको, चारै जना नेतालाई ढालिएको, ३२ जनालाई गोली हानिएको भ्रामक हेडलाइन राखेर भिडियो बनाएको छ । यो च्यानलमा एमसीसीसँग जोडिएका अरु पनि भ्रामक सूचनासहितका भिडियोहरू आजै अपलोड गरिएको छ । च्यानलले यसअघि पनि सनसनीपूर्ण हेडलाइन राखेर भिडियोहरू बनाउने गरेको देखिन्छ ।

नेपाली मिडिया नामको युट्युब च्यानलले एमसीसीको विरोधका क्रममा बानेश्वरमा प्रहरीले भटाभट गोली चलाउँदा ४ जनाको मृत्यु भएको अनि २२ जना घाइते भएको थम्बनेल राखेको छ । तर भिडियोभित्र नेताहरूले गरेको भाषणबारे मात्रै चर्चा गरिएको छ ।

किरण शर्मा नामको युट्युब च्यानलले अमेरिकी सेनाको फोटो राखेर अब नेपाल नरहने भन्दै थम्बनेलसहितको भिडियो अपलोड गरेको छ । भिडियोमा एमसीसी लागू हुनेबित्तिकै अमेरिकी सेना नेपाल आएर मनपरी गर्ने दाबी गरिएको छ । अमेरिकी सेनाले हत्या गर्दा पनि नेपालको कानुन नलाग्ने सम्झौतामा उल्लेख रहेको भ्रम भिडियोमार्फत फैलाउने प्रयास गरिएको छ ।

नौलो सुभ अनलाइन टिभी नामको युट्युब च्यानलले ‘भटाभट नेपाल भित्रिँदै अमेरिकी सेना’ हेडलाइनमा भिडियो बनाएको छ । भिडियोमा यस्तो कुनै सूचनाचाहिँ छैन ।

’भर्खरै एमसीसी दलाल भन्दै अज्ञात समूहद्वारा देउवाको अपहरण, बालुवाटारमा रुवाबासी, आरजुमाथि बम पड्कियो’ यो शीर्षकमा आइतबार साँझमा नेपाली खबर टीभी नामको युट्युब च्यानलले भिडियो पोस्ट गरेको छ । भिडियोभित्र गरिएको दाबीअनुसार एमसीसी टेबुल गरी फर्किएका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई अज्ञात समूहले फोन गरी एमसीसी खारेज नगरे समस्या पर्ने धम्की दिएको छ । यही च्यानलमा राखिएको अर्को भिडियोमा ‘भर्खरै सेनाको साहसी कदम, एमसीसीविरुद्ध हतियारसहित बख्तरबन्दले बालुवाटार घेराउ गर्ने चेतावनी’ हेडलाइन छ । एमसीसी खारेज गर्नका लागि भिडियो सक्दो शेयर गर्न आग्रह गर्दै युट्युबरले सेना अधिकारीको हवालामा एमसीसीले खतरा निम्त्याउने दाबी गरेका छन् ।

भिडियोमा सुरेन्द्र केसीको अन्तर्वार्ता राखेको एभरेस्ट नेपाल नामको युट्युब च्यानलको थम्बनेल यस्तो छ- अब देश खरानी हुने भो, अब जे पनि हुन सक्छ ।

युट्युबमा यस्ता भ्रामक, कपोकल्पित हेडलाइन, थम्बनेलसहितका भिडियो छ्यापछ्याप्ती छन् । यस्तो भ्रम फैलाउनेमध्ये केही तिनै युट्युबर हुन्, जसले एमसीसी लागू हुनासाथ अमेरिकी सेना नेपाल आएर मान्छे मार्न थाल्ने भन्दै भिडियो बनाउने गरेका छन् । आइतबार दिउँसो बानेश्वरमा केही युट्युबर एमसीसीविरुद्ध नारा लाइरहेका समेत देखिन्थे । र, यिनैले पाेस्ट गरेकाे भिडियाे हेरेर युट्युबमा धेरै सर्वसाधारणले धारणा बनाउने गरेका छन् ।

देश यतिबेला राजनीतिक दाउपेच मात्र नभएर भूराजनीतिको जटिल मोडमा छ । नेपालकै नाममा महाशक्ति राष्ट्रहरू भनाभैरीमा उत्रेका छन् । देशभित्र आन्दोलन भइरहेको छ । संयम् हुनुपर्ने समयमा केही युट्युबरले डलर तान्ने लोभमा मान्छेलाई झनै भड्काइरहेका छन् । त्रास फैलाइरहेका छन् ।

भ्रामक शीर्षक राखेर दर्शक र डलर बटुल्ने गरेका युट्युबरले मिडियाको मर्म र कुनै मुद्दाको संवेदनशीलतालाई पनि उसैगरी लत्याएका छन् । भड्किला र अतिरञ्जित सामग्री नै धेरै पटक हेरिएका हुन्छन् । धेरै दर्शक पाउँदा मोनिटाइज भइसकेका युट्युबरले डलर कमाउँछन् । त्यसैले उनीहरू जस्तोसुकै चर्को हेड्लाइन राख्न पछि पर्दैनन् । देश तथा विदेशमा बस्ने नेपालीलाई नेपालको समसामयिक घटनाबारे स्वाभाविक रूपमा बढी चासो हुन्छ । राष्ट्रियता जोडिएको विषयमा अझ बढी । यसबारे थाहा पाउन उनीहरू युट्युब र डिजिटल मिडियाको साहारा लिन्छन् । र, आफूलाई सही लागेको विषय (गलत नै भए पनि वा तथ्य जाँच नगरी वा निराधार हुँदा पनि) धमाधम सेयर गरिदिन्छन्, जसकारण यस्ता सनसनीपूर्ण हेडलाइन बनाउन युट्युबर झन् उक्सिने गरेका छन् । नेपालमा केही युट्युब च्यानल व्यावसायिक रूपमा पनि चलेका छन् । तर, कतिपयले डलरकाे लाेभमा समाजमा भ्रम, त्रास फैलाउनेगरी भिडियाे बनाउने गरेका छन् ।

युट्युब च्यानलहरुको टार्गेट खासगरी विदेशमा बस्ने नेपाली हुन् । किनकि, नेपालमा खोलिएका युट्युब च्यानलले पाउने पैसा नेपालभन्दा बाहिरका देशबाट आउने ‘भ्युज’ का आधारमा बढी हुन्छ । मोनिटाइज भएपछिको सम्झौताका आधारमा ‘वेस्टर्न युनियन मनि ट्रान्सफर’बाट उनीहरूले पैसा लिने गरेका छन् । प्रहरी अधिकारीका अनुसार यसअघि निर्मला पन्त प्रकरण, रवि लामिछाने प्रकरण, मुना कार्की मृत्यु प्रकरण, कालापानी भूमिबारे केही युट्युबरले भ्रम मात्र फैलाएका थिएनन्, मुद्दा गिजोलेर अनुसन्धानमै व्यवधान खडा गरेका थिए । तर नियमन वा व्यवस्थापनको अपर्याप्त कानुनका कारण युट्युबमा आउने भ्रामक सूचनालाई निरुत्साहित गर्न नसकिएको प्रहरी अधिकारीहरू बताउँछन् ।

-शीर्षक परिवर्तन

प्रकाशित मिति: आइतबार, फागुन ८, २०७८ २३:५४