नेपालमा इलेक्ट्रिक गाडीको तुलनामा किन फस्टाएन स्कुटर ?

A+ A A-

पछिल्लो समय नेपालमा विद्युतीय सवारीसाधनको लोकप्रियता बढ्दो छ । तत्कालीन अर्थमन्त्री युवराज खतिवडाले कर बढाउँदा ठप्पजस्तै भएको चारपाङ्ग्रे विद्युतीय सवारीसाधनको आयात अहिले भने लोभलाग्दो छ ।

विष्णु पौडेल अर्थमन्त्री भएको बेलामा विद्युतीय सवारीसाधनमा कर घटाएपछि पुनः आयात बढेको हो । भन्सार विभागको तथ्यांक हेर्दा चारपाङ्ग्रेभन्दा दुुईपाङ्ग्रे सवारीसाधन करिब १२ गुणा धेरै आयात भएको देखिए पनि विद्युुतीय सवारीसाधनको हकमा भने आयात खासै बढ्न सकेको पाइँदैन ।

चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनामा दुुईपाङ्ग्रे सवारीसाधन ४ पाङ्ग्रेभन्दा १.७४ प्रतिशत मात्रै बढी आयात भएको छ । यो अवधिमा १ हजार १ सय ३ वटा विद्युतीय गाडी आयात भएका थिए भने दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधन १ हजार ९ सय २२ वटा मात्रै आयात भए ।

१५ वर्षभन्दा लामो समयदेखि आयात हुन थालेको विद्युतीय दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनको उल्लेख्य रूपमा आयात नबढ्नु निराशाजनक छ । तथ्यांक हेर्दा मध्यम वर्गका उपभोक्ताले अझै पनि विद्युतीय सवारीसाधनलाई विश्वास गरिसकेका छैनन् ।

ग्राहकले १ सय किलोमिटर रेन्जको विद्युतीय स्कुटरलाई पर्याप्त नमानेका कारण यो सवारीसाधन पहिलो रोजाइ बन्न नसकेको टेल्जी स्कुटर तथा जिनियस मोटरसाइकलको नेपालका लागि आधिकारिक वितरक योम मा ई मोटर्स प्रालिका सञ्चालक सञ्जीव शिल्पकारले बताए ।

‘सामान्यतया स्कुटरहरूको रेन्ज १ सय किलोमिटरआसपास हुन्छ । यसमा गाडीको जस्तो ब्याट्री टिकाउ नहुने, कतिपय ब्रान्डका स्कुटरले उकालो तान्न नसक्ने समस्या पनि रहेछ । त्यसकारण पनि विद्युतीय स्कुटर पहिलो रोजाइ बन्न नसकेको हो,’ उनले भने ।

विद्युतीय स्कुटरको पहिलेको नराम्रो इतिहासले पनि यसको आकर्षण कम भएको उनको बुुझाइ छ । ‘पहिले–पहिले आएका ब्रान्डले राम्रोसँग स्पेयर पार्ट्स उपलब्ध नगराउने, कतिपय ब्रान्ड बन्द नै भइसकेका छन् । यसले ग्राहकहरूमाझ नराम्रो छवि बनायो,’ उनले भने, ‘९९.५ प्रतिशत बजार ओगटेको पेट्रोलबाट चल्ने दुुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनका चार/पाँचवटा मात्रै ब्रान्ड छन् । ०.५ प्रतिशत बजार ओगेटेको इलेक्ट्रिक स्कुटरको ब्रान्ड दर्जन पुन लागिसक्यो । ग्राहकले इलेक्ट्रिक स्कुटरको ब्रान्ड छान्नै समस्या छ ।’

नेपालमा बजाज, यामाहा, होण्डालगायतका स्थापित ब्रान्डले इलेक्ट्रिक दुईपाङ्ग्रे नल्याएका कारण सर्वसाधारणमा आकर्षण नबढेको वातावरणविद् भुषण तुलाधरले बताए । यसो हुनुमा मुख्य समस्या विश्वासकै भएको उनको भनाइ छ । इलेक्ट्रिक स्कुटरलाई प्रोत्साहन गर्न सर्वप्रथम सरकारले नै पहल गर्नुपर्ने उनको तर्क छ ।

‘उपभोक्ताको आत्मविश्वास बढाउन सरकारले खरिद गर्ने दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनलाई अनिवार्य विद्युतीय बनाउनुपर्छ । त्यस्तै, भारत सरकारले झैँ विभिन्न प्रकारका कर छुट पनि दिनुपर्छ र यस्ता स्कुटर खरिदका लागि सहुलियतपूर्ण ऋणको व्यवस्था पनि हुनुपर्छ,’ उनले भने ।

त्यसैगरी, दिनभरिजसो गुड्ने डेलिभरी कम्पनी र राइड शेयरका सवारीसाधन अनिवार्य विद्युतीय हुनुपर्ने व्यवस्था गर्न सके यसको प्रयोग बढ्ने तुलाधरको तर्क छ ।

तुलाधर भन्छन्, ‘यस्ता सेवामूलक दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनलाई अनिवार्य विद्युतीय हुनुपर्ने नियम लागू गर्न सकिन्छ । यसले गर्दा एक त विद्युतीय सवारीसाधनको विश्वास बढ्छ र अर्को ती सवारीसाधनबाट हुने वातावरण प्रदूषण पनि कम हुन्छ ।’

प्रकाशित मिति: बुधबार, फागुन ४, २०७८ १४:१२