धर्मको पर्खाल तोडेर एकअर्काको हात थामेका विनिता–सलि

A+ A A-

प्रेम त भाग्यले जुराउने रहेछ ।

२०७१ सालयता विनिता र सलिले प्रेमलाई यसरी नै बुझेका छन् । त्यो स्वाभाविक नै हो । किनकि वर्षौंअघि भेटेपछि हराएका दुवैलाई समयले फेरि ठोकाइदियो । ‘सम्बन्ध आफैँ बन्दै जाने रहेछ । यो त भाग्यको कुरा हो,’ आफ्नै सम्बन्धलाई उदाहरण मान्दै सलि थप्छन्, ‘२०६६ सालमा भेटेर हराएकोमा पाँच वर्षपछि एकै ठाउँमा जागिर र व्यापार हुनु सामान्य संयोग त थिएन नि !’

विनिता र सलिका लागि प्रेम अरुलाई जस्तो सहज थिएन । हिन्दु संस्कारमा हुर्किएकी विनिता सुनार (२७) र इस्लाम संस्कारका सलि देवन (३०) लाई प्रेम चुनौतीको भीमकाय पहाड थियो । तर, दुवैले एकअर्काको हात थामे, परिवारलाई बुझाए र जीवनभर साथ दिने कसम खाएर लगनगाँठो कसे ।

समाजको प्रवाह गरेको भए सायद आज उनीहरू प्रेमी–प्रेमिका र श्रीमान्–श्रीमती हुँदैनथे । त्यसैले त प्रेमिल जोडीलाई सलि भन्छन्, ‘तिमी कसैलाई मनबाट माया गर्छौ भने कम्प्रोमाइज भन्ने कुरै हुँदैन । तिमी आफू सकारात्मक भयौ भने वरिपरिका मान्छे आफैँ कन्भिन्स हुन्छन् ।’

०००

विनिता लेकसाइडको तालबाराही माविमा पढ्थिन् । २०६६ सालमा एसएलसी दिने बेला अंग्रेजीको ट्युसन पढ्नुपर्ने थियो । खोज्दैखोज्दै विनिता सात जना साथीसँगै ट्युसन पढन सलिकहाँ पुगिन् । त्यहीँ शिक्षक र विद्यार्थीको रूपमा यी दुईको चिनजान भएको हो । १२ वर्षअघिको चिनजान प्रेमी–प्रेमिका हुँदै श्रीमान्–श्रीमतीमा परिणत भएको छ अहिले ।

विनिता र सलि दुवै लेकसाइड बस्थे । सलि आमालाई थेरापि गर्न ल्याउँथे । तल आमा थेरापि गर्थिन्, माथिपट्टि उनी पढाउँथे । घर पनि एकैतिर भएपछि २०६६ सालदेखि नै सलिकी आमासँग विनितानजिक भइन् । उनी सलिको घरमा आउजाउ गरिरहन्थिन् तर त्यतिबेला दुवैबीच प्रेमभाव थिएन । उमेर उस्तै भएकाले पनि दुवै साथी नै बनेका थिए ।

एसएलसी सकिएसँगै विनिता र सलिको भेटघाट बन्द भयो । पाँच वर्षपछि २०७१ सालमा भाग्यले फेरि भेटाइदियो । यो भेटले उनीहरूलाई प्रेमी–प्रेमिका मात्रै होइन, श्रीमान्–श्रीमती नै बनायो । यो जोडी पाँच वर्षपछिको भेटलाई संयोग मान्छन् । विनिता लेकसाइडकै एउटा डिपार्टमेन्टल स्टोरमा काम गर्थिन्, सलिको पसल पनि स्टोरकै आडमा थियो । वर्षौंअघिको चिनजान त्यो भेटले निकट बनाइदियो । सलि हाँस्दै कुरा खोल्छन्, ‘त्यतिबेला भेट्दा ऊ मबाट तर्किराखेको हुन्थ्यो ।’

सामान्य बोलचाल झाँगिँदै गयो । महिना दिनमै दुवै नजिक भए । सँगै आउजाउ, इभिनिङ वाक् गर्न फेवाताल किनारतिर टहलिन थाले । थाहै नपाई विनिता प्रेममा परिन् । सलिले एक साँझ उनलाई घुमाउरो तरिकाले प्रस्ताव राखे । त्यो १३ फेब्रुअरी २०१५ को साँझ थियो । ‘त्यो एउटा वेगमा जाँदाजाँदै गरेको हो । भ्यालेन्टाइन्स भएर होइन । संयोग हो,’ सलि आफूले प्रस्ताव राख्दाको साँझ सम्झन्छन्, ‘हामी लेकसाइडको फुटट्रयाकमा हिँडिरहेको थियौँ । म गम्भीर भएँ । अब सम्बन्धलाई एउटा रूप दिनुपर्छ भन्ने भयो । अनि मैले त्यस्तै ढंगले कुरा राखेँ ।’

सलिको कुरा सुनेर विनिता तत्काल केही बोलिनन् । उनको जवाफ थियो, 'मलाई एक हप्ता समय दिनुस् ।' जवाफ सुन्न नपाउँदै सलि काम परेर तनहुँ निस्किए । दिनदिनै भेट हुने मान्छे सम्पर्कविहीन भएपछि उनी आत्तिइन् । उनले आफू प्रेममा परेको थाहा पाइन् । विनिता सुनाउँछिन्, ‘दिनदिनै भेट हुने मान्छे नभेटिएपछि के पुगेन भनेजस्तो भयो । हामी सँगै हुनुपर्ने रहेछ भन्ने खालको अनुभूति भयो । थाहै नपाई ऊसँग प्रेममा परेछु ।’

लुकिछिपी प्रेम गरेको यो जोडीले गत वर्ष विवाह गरेको छ । सलिको जन्मदिनमा १४ पुस २०७७ मा उनीहरूले विवाह गरेका हुन् । विनिताले एउटा विद्रोह गर्ने आँट गरिन्, सलिले हात थामेर उनलाई दह्रो बनाए । विनिता बिहेको अघिल्लो दिन १३ पुसमै घरबाट निस्किइन् । उनले घरमा सबैलाई विवाह गर्ने भनिसकेकी थिइन् । विवाहमा विनिताको परिवारका सदस्य सहभागी भएनन् । साथीभाइले उनलाई एक्लो महसुस हुन दिएनन् ।

सलिले तीन वर्षअघि नै विवाह गर्ने योजना विनितालाई सुनाएका थिए । उनको कुरा विनिताले खासै गम्भीर भएर लिएकी थिइनन् । दुई वर्षअघि विनिताको जन्मदिनमा सलिले विवाहको योजना सुनाए । त्यसपछि भने बल्ल विनिता गम्भीर भइन् । अर्कै धर्म अँगाल्नुपर्छ, ठूलो परिवारमा बस्नुपर्छ भन्ने कुराले उनलाई पिरोल्न थाल्यो । सलिसँग प्रेममा हुँदादेखि नै मुस्लिम प्रचलन विनिताले बुझिसकेकी थिइन् । तर, विवाहपछि हिन्दु धर्म छोडेर मुस्लिम धर्म अँगालिहाल्न सकिनन् ।

‘मेरो बर्थडेको दिन उसले अब बिहेको योजना बनाउनुपर्छ भन्यो । त्यसपछि मलाई एकदम प्रेसरजस्तो अनुभव भयो,’ उनी थप्छिन्, ‘बिहे गर्नेबित्तिकै यता आउन सकिनँ । हिन्दु हुँदाहुँदै मैले मुस्लिम धर्म अँगाल्न गाह्रो भयो । तर, हामी सँगै हुनुपर्छ भन्ने डेडिकेसन थियो । म अब छोडेर आफ्नो जिन्दगी बाँच्छु भन्ने कुरा मनमा कहिल्यै आएन, त्यसैले आज पनि हामी सँगै छौँ ।’

इस्लाम धर्मावलम्बीहरू सत्यप्रति कट्टर मानिन्छन् । सलि पनि धर्मप्रति निकै आस्थावान् छन् । दुवैसँग भागेर विवाह गर्ने विकल्प थियो । तर, परिवारसँग सल्लाह गरेरै विवाह गर्ने निधो गरे । ‘हामीसँग भागेर जाने विकल्प थियो । तर, हामी दुई जना भागेर, घरको चित्त दुखाएर कसरी खुसी हुनु ? गलत हो भन्ने थियो,’ सलिले थपे, ‘मेरो घरमा मैले भनेको थिएँ । उसको घरमा मम्मीलाई भेटेर मैले भनेँ । आमाबुबालाई कन्भिन्स गरेर बिहे गर्ने भनेपछि सहमतिमै बिहे गर्‍यौँ ।’

छिमेकी, आफन्तले देख्दा पहिल्यै घरमा गाइँगुईं चलिसकेको थियो । घरमा आमा, दाइले चासो दिए पनि उनी बेवास्ता गरिरहन्थिन् । पछि विनिता आफैँलाई बलियो हुनुपर्छ भन्ने लाग्यो र घरमा भनिन् । सलि विवाहको कुरा लिएर एक प्रहर विनिताकहाँ पुगेका थिए । सन् २०१९ को आफ्नो जन्मदिनमा सलि केक लिएर विनिताकी आमा भेट्न गए ।

भेटमा उनले भने, 'मम्मी, हामी सम्बन्धमा भएको तपाईंलाई थाहा छँदै छ । अरुको मुखबाट सुन्दा तपाईंलाई नराम्रो लाग्ला, कसरी सपोर्ट गर्नुहुन्छ गर्दिनुस् । किनभने चित्त दुखाउनु त भएन नि ।'

विनिताकी आमाले जवाफ फर्काइन्, 'मेरो छोरीको खुसी नै मेरो खुसी हो । घरको सबै जिम्मा त लिन सक्दिनँ । मैले गर्नुपर्ने ठाउँमा म गर्छु । आमाको मौन साथले दुवैको आत्मविश्वास बढ्यो । ‘हामी दुई जना सँगै हुनुमा सबैभन्दा ठूलो भूमिका मम्मीको छ । हरेक कुरामा हामीलाई साथ दिनुभयो । मेरो छोरीले जे गर्छे, सही गर्छे भन्ने विश्वास थियो । मम्मीको सपोर्टले गर्दा पनि मलाई सजिलो भयो,’ विनिता आमाप्रति कृतज्ञ देखिन्छिन् ।

विनितालाई पहिल्यैदेखि चिनेको भएर पनि सलिको कुरामा उनको परिवारले केही इन्कार भएन । सलिकी आमा विनितालाई अझै पनि छोरी भन्छन्, बहिनीहरू भाउजू नभई दिदी नै भन्छन् । विनिताको परिवारले पनि सलिलाई स्वीकारेको छ । ‘मैले अर्को धर्मकोसँग बिहे गरेको भन्ने कहिल्यै पनि अनुभव नै भएको छैन । मेरो त एक जना मुस्लिम मामा पनि पाइसकेँ । मम्मी, दाइ, मामाघर सबैले अहिले स्वीकार गरिसक्नुभयो । आउजाउ, कुराकानी भइरहन्छ,’ विनिताले सुनाइन् ।

कहिलेकाहीँका निराशा

साथीभाइको विवाहको निम्तो आउँछ । विनिता पुग्छिन् । हिन्दु परम्पराअनुसार सजिएकी दुलहीलाई देखेर त्यहाँ आफूलाई कल्पना गर्छिन् । कहिलेकाहीँ उनलाई ग्लानिबोध पनि हुन्छ । तर, सलिले हात थामेसँगै उनी ती कल्पनाबाट मुक्त हुन्छिन् ।

‘हालसालै मेरो अन्टीको छोरीको बिहे देख्दा खिन्नजस्तो पनि भएको थियो । म त्यही कल्चरमा हुर्कें, तर त्यसरी विवाह गर्न पाइनँ, मेरो विवाहमा कति सहभागी हुन्थे, म कति खुसी हुन्थेँ, हिन्दु धर्मअनुसार सजिन्थेँ भन्ने कुराले कहिलेकाहीँ मन खिन्न हुन्छ,’ विनिता निराश देखिन्छिन् । विनिताकी आमा अहिले पनि कहिलेकाहीँ छोरीलाई आफूहरूको परम्पराअनुसार अन्माउन नपाएको गुनासो गर्छिन् । तर, समुदाय फेरेर प्रेमी रोजेकोमा भने उनलाई पछुतो छैन ।

हक्की स्वभावका सलि कसैलाई केही अप्ठेरो परे उनले कहिल्यै हुँदैन भन्दैनन् । विनिता उनको यो बानी असाध्यै रुचाउँछिन् । सलिलाई पनि विनिताको शान्त स्वभाव निकै प्रिय लाग्छ । विनिता अझै अपरिपक्व भएकोजस्तो महसुस उनलाई बेलाबखत भइरहन्छ । तर, उनैलाई अपरिपक्व लाग्ने विनिताकै कारण सलि जिम्मेवार बनेका छन् । ‘म हरेक दिन अफिस आउँछु । मलाई घर फर्किन एउटा कारण थपिएको छ । परिवार हुनुहुन्थ्यो नै, तर ऊ पनि छ भनेपछि जिम्मेवार बनाउँछ,’ विनितातिर हेर्दै सलि मुस्कुराउँछन्, ‘कहिलेकाहीँ निर्णय गर्दा ऊ परिपक्व छैनजस्तो लाग्छ । सबैले सबै भनेजस्तो पाइँदैन नि ।’

विनिता नेपालीमा सलिभन्दा अगाडि छिन् । सलि अंग्रेजीमा विनिताभन्दा अगाडि । विनिता नेपालीमा समाचार लेख्छिन्, सलि अंग्रेजीमा । विनिता उनलाई नेपाली सिकाउन सहयोग गर्छिन् । सलिलाई अफिसमा चाहिने नेपाली टाइपिङमा विनिताकै सहयोग लिन्छन् । सलिले विनितालाई एड्भान्स अंग्रेजी सिकाउन प्रयास गरेका थिए । विनिताले चासो कम दिइन्, तर सलिसँगको सम्बन्धले उनको अंग्रेजी भने सुध्रिएको छ । सलि भन्छन्, ‘उसको हिम्मतिलो स्वभाव छ । हामी भारतमा एउटा सम्मेलनमा सँगै गएका थियौँ । त्यहाँ उसले अंग्रेजीमै आफ्ना कुरा राखिन् ।’ सलि आईएलटीएस/पीटी पढाउँछन् ।

विनिता पत्रकारिताकी विद्यार्थी हुन् । उनको रुचि भने फेसन डिजाइनिङमा छ । पोखराकै चल्तीका रेडियो र पत्रिकामा उनले दुई वर्ष बिताइन् । विवाहपछि पत्रिकामा उनका बाइलाइन कमै छापिएका छन् । ‘मैले जानेको भनेको एउटा पत्रकारिता हो । अर्को फेसन डिजाइनिङमा पनि रुचि छ,’ विनिता थप्छिन्, ‘म कतै हराएकी छैन । लकडाउनसँगै आफ्नै कारणले गर्दा सक्रिय हुन पाइनँ । बिस्तारै फर्किन्छु ।’

मुस्लिम समुदायका लागि विनिता आरिफा खातुन हुन् । पत्रकारितामै भएकाले पनि उनले आफ्नो नाम फेरेकी छैनन् । परिवारबाट पनि कुनै रोकतोक नभएकाले सकेसम्म बाहिर नाम नफेर्ने उनको इच्छा छ । रामायण, महाभारतका कथा सुनेर हुर्केकी उनी नमाज, कुरान पढ्न सिकिन् । दैनिक पाँचवटा नमाज पढ्छिन् । तीजमा व्रत बस्ने उनी आजकल रोजा (मुस्लिम समुदायको व्रत) बस्छिन् । विनिताको जिन्दगी, दैनिकी फेरियो । तर, सलिलाई उनले गर्ने प्रेम सात वर्षअघिको जस्तै छ ।

विनितालाई सलिको आदत लागेको छ । कति ठाउँमा केटाले केटी पछ्याउँछन् । उनी सलिलाई पछ्याइरहन्छिन् । ‘उसको टाइमअनुसार मैले आफ्नो टाइम व्यवस्थापन गर्छु । उसको जति खाली समय हुन्छ, ऊसँगै हुन पाऊँ भन्ने लाग्छ,’ विनिता मनका प्रेमभाव यसरी शब्दमा पोखिन् ।

प्रकाशित मिति: सोमबार, फागुन २, २०७८ १८:२८