५ लाखको लगानीलाई ३ अर्बको बनाउने विनोद भन्छन्– कर्मचारीलाई शेयरहोल्डर बनाएपछि नै यो सफलता पाएका हौँ

५ लाखको लगानीलाई ३ अर्बको बनाउने विनोद भन्छन्– कर्मचारीलाई शेयरहोल्डर बनाएपछि नै यो सफलता पाएका हौँ

A+ A A-

चितवनको रत्ननगरस्थित दाउन्ने कर्पोरेट कार्यालय पुग्दा फार्मका सञ्चालक विनोद पोखरेल व्यवसायिक बैठकमा व्यस्त थिए । बैठक र फोनले उनको दिनचर्या नै व्यस्त बनाएकाे छ ।

व्यस्त नहुन पनि किन ? दिनको ४०/४५ टन दाना उत्पादन, दैनिक डेढ लाख अण्डा उत्पादन र संकलन, दैनिक ८ देखि १० टन अर्ग्यानिक मल र कुुखुरालाई चाहिने औषधिको व्यवस्थापन र हिसाब किताब गर्दैमा उनको दिन जाे बित्छ ।

हाल उनले नेतृत्व गरेका छवटा कम्पनीको वार्षिक ट्रान्जेक्सन नै करिब ४ अर्ब पुगिसकेको छ भने २ सय ३० जनाभन्दा धेरैले प्रत्यक्ष रोजगारी नै पाएका छन् ।

उनको यो पोल्ट्री साम्राज्य सजिलै र एकै रातमा बनेको भने होइन । २०३२ सालमा चितवनमा जन्मिएका विनोद पोखरेल पुर्ख्यौली थलो गोर्खाबाट २०५० सालमा एसएलसी पास गरेर उच्च शिक्षाका लागि काठमाडौं आए ।

‘आरआर क्याम्पसमा आईएमा भर्ना भएँ । एसएलसी दिएर बसेको समयमा बुबासँग उहाँको निर्माण व्यवसायमा केही समय संलग्न भएका कारण व्यवसाय गर्ने हुटहुटी ममा बढेको थियो,’ उनले भने, ‘आफ्नो भिजनलाई सिस्टममा ल्याउन सकियो भने प्रगति गर्न सकिन्छ भन्ने मनमा थियो । व्यवसाय नै गर्नुपर्छ भन्ने थाहा थियो तर के गर्ने भन्ने चाहिँ सोचेकै थिइनँ ।’

एक दिन गफ गर्ने क्रममा उनका माइला अंकल डा. टीका पोखरेलले पोल्ट्री व्यवसायमा हात हाल्ने हो त भनेर सोधे । विनोदलाई पनि के चाहियो र, उनले तुरुन्त हुन्छ भनिहाले ।

उनले पोल्ट्री व्यवसाय गर्ने सोच त बनाए तर उनलाई बजारमा गएर मासु र अण्डा किनेर खाएको बाहेक कुखुराका बारेमा केही आइडिया थिएन । फार्म निर्माणका लागि थानकोटमा माइलो अंकलको आफ्नै जग्गा थियो । त्यही जग्गामा फार्म बनाउन सुरु भयो ।

‘फार्म बनाउन करिब आठ महिना लाग्यो । यो अवधिमा मैले पोल्ट्रीसम्बन्धी छापिएका किताबहरू दिनरात पढेँ,’ उनले भने । पुस्तकबाटै उनले कुखुरा के हो, चल्ला कसरी हालिन्छ, दाना कसरी बन्छ, दाना कस्तो हुनुपर्छ, कुखुरालाई रोगहरू कसरी लाग्छ, रोगबाट जोगाउन के गर्ने , अण्डा उत्पादनपछि मार्केटिङ कसरी गर्नेलगायतका बारेमा बुझे । सुरुमा उनले बैंकबाट पैसा निकालेर ५ लाख लगानी गरे । अरु खर्च भने अंकलले व्यहोरे ।

सुरुमा ५ हजार कुखुराबाट सुुरु भयो उनको पोल्ट्रीयात्रा । उत्पादन सुरु भएपछि उनी अण्डा बेच्न आफैँ हिँड्न थाले । उनले मोटरसाइकलको साइडमा क्यारियर राखेर एक पटकमा सातवटासम्म काटुन राखेर अण्डा बेच्न थाले ।

‘व्यवसाय राम्रो हुँदै गयो । कलंकीबाट थानकोटसम्मका सबै मार्केट लिएँ,’ उनले भने ।

सबै राम्रै चल्दै थियो । एक पटक उनलाई ठूलै झट्का लाग्यो । २०५३/५४ सालतिर रानीखेत भन्ने रोग लागेर एउटा खोरका २ हजारमध्ये १५ सय कुखुरा एकै रातमा मरे ।

‘काम गर्दा घाटा हुन सक्छ भन्ने मैले पहिल्यै माइन्ड मेकअप गरेको थिएँ । त्यसकारण हरेस खाइनँ । व्यवसायलाई उकास्दै गएँ,’ विनोदले भने ।

त्यसपछि भने विनोदले कहिल्यै पछाडि फर्केर हेर्नुपरेन । उनको ५ हजार कुखुराको अण्डाले मार्केटमा धान्न छोड्यो । त्यसपछि अरु कृषकको अण्डा पनि किनेर बेच्न थाले । ‘मार्केट बढ्दै गएपछि मेरो उत्पादन र कलेक्सनको अण्डाले पनि धान्न सकेन । नयाँ बजारमा केही व्यक्तिले चितवनबाट अण्डा लगेर बेच्दा रहेछन् । उनीहरूबाट पनि अण्डा किनेर बेच्न थालेँ,’ उनले भने ।

यो अवधिमा विनोदले नागढङु्गादेखि कलंकीसम्मको अण्डा बजारको ९० प्रतिशत हिस्सा ओगटिसकेका थिए । त्यस्तै, धेरै बेकरी, होटललगायत ठाउँमा पनि अण्डा सप्लाई गर्थे । २०५७ सालसम्म विनोदले काठमाडौंमा व्यवसाय गरे । त्यसपछि भने उनी र उनका अंकलको छोरा प्रकाश पोखरेलसँग सल्लाह गरेर काम बाँडे । प्रकाश फार्मतिर लागे भने विनोदले अण्डा मार्केटिङ मात्र गर्ने सोच बनाए ।

२६ वर्षको उमेरमा विनोद चितवन फर्किए । तीन महिना रेस्ट गरेर नयाँ काम सुरु गरे । चितवनमा अण्डा किसान बढिरहेको अवस्थालाई उनले अवसर बनाए । ‘मैले किसानको अण्डा जम्मा गरेर काठमाडौंमा वितरण गर्थें,' उनले भने ।

काठमाडौंमा काम गर्दा आफ्नो उत्पादनबाहेक दैनिक ४०/५० कार्टुन अण्डा बेच्ने विनोदले चितवनबाट ट्रकमै भरेर अण्डा बेच्न थाले । यो व्यवसायमा उनी सफल हुँदै गए । २०६३ सालसम्म पुग्दा उनी काठमाडौको टप १० अण्डा वितरक बने । उनी यतिकैमा रोकिएनन् ।

‘मलाई व्यवसाय थप बढाउन मन लाग्यो । त्यतिबेला म डिस्ट्रिब्युटरको काम गरिरहेको थिएँ । मजस्ता अन्य धेरै अरु डिस्टब्युटरहरू पनि थिए । उनीहरूलाई अण्डा किन नबेच्ने भन्ने सोच आयो,’ उनले भने ।

उनले चितवनमा राजकुमार गुरुङ भन्ने साथीसँग मिलेर दाउन्ने ट्रेडर्स नामक कम्पनी खोले । उनी चितवनबाट अण्डा पठाउँथे । राजकुमारले काठमाडौंमा बसेर बेच्थे । त्यति मात्र नभई उनीहरूले यो कम्पनीबाट फ्याक्ट्रीसँग किनेर किसानलाई दाना उपलब्ध गराउने, किसानलाई चाहिने क्रेट उपलब्ध गराउने, आफैँ दाना बनाउने, किसानलाई कच्चा पदार्थलाई उपलब्ध गराउने, किसानले उत्पादन गरेको अण्डा कलेक्सन गरेर बेच्नेलगायतका काम गरे ।

यो कामले गति लिँदै गयो । ‘यो कम्पनीमा अरु अण्डा मार्केटिङकै काम गर्ने साथीहरूलाई आबद्ध गराउन सकियो भने अण्डा बेच्न समस्या पर्दैनजस्तो लाग्यो । र, अरु साथीहरूलाई पनि आबद्ध गरायौँ,’ उनले भने ।

२०६४ सालतिर अरु साथीहरूलाई आबद्ध गराएर दाउन्ने ट्रेडर्स प्रालिलाई ठूलो बनाए । शेयरहोल्डरहरू बढाएपछि कम्पनीको कारोबार लाखबाट करोड र करोडबाट अर्ब छुन थाल्यो । उनीहरूको कम्पनीले दाना अरु कम्पनीबाट लिन्थ्यो । कहिले समयमा दाना नपाउने त कहिले दानामा गुणस्तर नहुने भएपछि उनीहरूले आफ्नै दाना उद्योग खोल्ने निर्णय गरे ।

उनीहरूले दाना उद्योग खोल्नका लागि जग्गा भाडामा लिन १ लाख एड्भान्स दिए पनि जग्गा नै किनेर सुरु गर्दा राम्रो हुने सोच एक जना शेयरहोल्डरले सुनाए । त्यसपछि त्यो एड्भान्स दिएको पैसा नै माया मारेर साढे ८ कट्ठा जग्गा किनेर दाना उद्योग सञ्चालन गरे ।

किसान–किसान मिलेर खोलेको कम्पनी भएकाले उनीहरूले उक्त उद्योगको नाम किसान दाना उद्योग राखे । सुरुमा ७/८ टन दाना उत्पादन गर्ने सो उद्योगले हाल ४०/४५ टनसम्म दाना उत्पादन गर्ने गरेको विनोदले सुनाए । किसानलाई अण्डा राख्ने राम्रो गुणस्तरको क्रेट उपलब्ध गराउन क्रेट कम्पनीमा किसान दाना उद्योग र दाउन्ने ट्रेडर्सले २०/२० प्रतिशत शयर हालेका छन् ।

क्रेट कम्पनी पनि सुरु गरेपछि भने उनीहरूले किसानलाई समयमै र गुणस्तरीय क्रेट दिनुका साथै राम्रो नाफासमेत कमाउन थाले । त्यस्तै, किसानलाई सजिलै चल्ला उपलब्ध गराउन ह्याचरी उद्यो पनि खोले । त्यसमा पनि किसान दाना उद्योग र दाउन्ने ट्रेडर्सबाटै शेयर हाले । व्यवसाय फैलिँदै गएर व्यवस्थापनको पाटो कठिन हुँदै गएपछि सबैको सल्लाहअनुसार विनोदले यी दुई कम्पनीलाई मर्ज गराए ।

त्यसपछि उनीहरूले कुखुराका लागि चाहिने औषधि र भ्याक्सिनका लागि भेट फर्मा पनि सञ्चालनमा ल्याए ।

यो अवधिमा किसान दाना उद्योगमा सानाठूला गरी २ सय शेयर होल्डर बनिसकेका थिए । विनोदले यही शेयर होल्डर र अन्य लगानीकर्ताहरूलाई मिलाएर अण्डा उत्पादन गर्ने नयाँ सोच बनाए । ‘हामीले नवलपरासीमा ३५ बिघा जग्गा लिएर दाउन्ने एग्रो फार्म खोल्यौँ । अत्याधुनिक प्रविधिको यो फार्ममा ३ लाख कुखुरा राखेर नेपालकै सबैभन्दा ठूलो कुखुरा फार्म बनायौँ,’ उनले दाबी गर्दै भने ।

दाउन्ने एग्रो फार्ममा अहिले अण्डा उत्पादन मात्र नभई अर्ग्यानिक मल र अण्डा राख्न चाहिने क्रेट पनि उत्पादन हुन्छ । यो फार्मको क्षमता बढाएर १० लाख कुखुरा बनाउने उनको योजना छ । त्यस्तै, अण्डा बिक्री गर्ने आउटलेट अहिले १० छ, त्यसलाई बढाएर ३० वटा बनाउने उनको उद्देश्य छ ।

विनोद यो व्यवसायबाट पैसा कमाउनेभन्दा पनि देशकै उत्पादकत्व बढाएर रोजगारी सिर्जना गर्न चाहन्छन् । ‘केही वर्षमा करिब ७/८ सय जनालाई रोजगारी दिने मेरो लक्ष्य छ । उद्योगमा मैले कर्मचारीलाई पनि शेयर सदस्यको रूपमा राखेकाले व्यवसायमा सफलता पाइएको हो,’ उनले भने, ‘कर्मचारीले कम्पनीलाई आफ्नो सोचेर काम गरेकै कारण हाल वार्षिक ४ अर्बको टर्नओभर गर्न सफल भएका छौँ भने कुल लगानी पनि करिब ३ अर्ब पुर्‍याका छौँ ।’