पेट्रोलको त भाउ बढ्यो, सञ्चालन खर्च कति सस्तो हुन्छ इलेक्ट्रिक स्कुटरको ?

A+ A A-

गत बुधबार सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमा राजु दावाछा राईले ट्वीट गरे, ‘अब फुल ट्याङ्की पेट्रोल भरिन्छ र अर्को पटक नबढुञ्जेलसम्मलाई पुर्‍याइन्छ । जाऔँ है जाऔँ भरखर ९ बज्दैछ । १२ बजेपछि मूल्य बढ्यो ।’

अर्का ट्वीटर प्रयोगकर्ता श्रीकफि कुमारले पनि यही विषयमा ट्वीट गरे, ‘नाकाबन्दीको समयमा पनि यति मूल्य तिरेर पेट्रोल हालिएको थिएन । तर, सबै नाका खुल्ला रहँदासमेत यति धेरै मूल्यमा खरिद गर्नुपर्ने भयो ।’

नेपाल आयल निगमले बिहीबारदेखि लागू हुनेगरी डिजेल, मट्टितेल, पेट्रोल र हवाई इन्धनमा मूल्य बढाएपछि यस्ता विभिन्न टिकाटिप्पणी आएका हुन् । निगमले इन्डियन आयल कर्पोरेसनलाई इन्धन खरिदबापतको रकम अपुग भएपछि इन्धनको मूल्यवृद्धि गरेको जनाएको छ ।

यो मूल्यवृद्धिले सबैभन्दा धेरै संख्यामा रहेको दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनलाई सबैभन्दा धेरै असर पारेको छ । यातायात व्यवस्था विभागको तथ्याङ्कअनुसार आर्थिक वर्ष २०७७/७८ सम्म मात्रै नेपालमा ३० लाख २३ हजार ३ सय ९० वटा दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधन दर्ता भइसकेका छन् । यो तथ्याङ्क हेर्दा नेपालमा आयात हुने पेट्रोलको ठूलो हिस्सा दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनमा खपत हुन्छ ।

पेट्रोलका दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनलाई विद्युतीय सवारीसाधनले प्रतिस्थापन गर्न सके व्यापारघाटा कम गर्नुका साथै उपभोक्तालाई सस्तो र वातावरणलाई समेत कम हानी हुने वातावरणविद् भुषण तुलाधर बताउँछन् ।

‘अहिले उपत्यकामा मात्रै १२–१५ लाख दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधन चलिरहेका छन् । यसलाई विद्युतीयमा लैजान सकियो भने उपभोक्तालाई सस्तो त पर्छ नै, वातावरणीय दृष्टिले पनि निकै राम्रो हुन्छ,’ उनले भने ।

हाल विद्युतीय दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनमा विश्वास नभएको अवस्थामा सरकारले नै पहल गर्नुपर्ने उनको तर्क छ । ‘अहिले जुन प्रकारले चारपाङ्ग्रे सवारीसाधनको प्रयोग बढिरहेको छ, त्यसरी नै दुईपाङ्ग्रेको प्रयोग बढ्न सकेको छैन । सरकारी कार्यालयमा चाहिने दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधन विद्युतीय अनिवार्य गरेर यसलाई बढावा दिन सकिन्छ,’ उनले भने ।

सञ्चालन खर्च कति सस्तो ?

पहिले पेट्रोल प्रयोग हुने सवारीसाधनको कुरा गरौँ । सामान्यतया दुईपाङ्ग्रे सवारीसाधनले प्रतिलिटर ३५ देखि ५५ किलोमिटर माइलेज दिन्छ । यसलाई औसत ४५ किलोमिटर राखौँ । हाल पेट्रोलको मूल्य प्रतिलिटर १ सय ३९ छ । यो हिसाबले १ किलोमिटको ३ रुपैयाँ ०८ पैसा पर्छ ।

विद्युतीय सवारीसाधन योभन्दा कैयौँ गुणा सस्तो हुने व्यवसायीहरू बताउँछन् । विद्युतीय स्कुटर सञ्चालन खर्च कम हुनुका साथै मर्मत सम्हारको झन्झट न्यून हुने लेभनिङ इलेक्ट्रिक स्कुटरका लागि नेपालको आधिकारिक वितरक जम्बो इको भेइकलका सञ्चालक नारायण गौतम बताउँछन् ।

‘लेभनिङ स्कुटर १८ रुपैयाँको विद्युत्‌ले ७५ किलोमिटर चलाउन सकिन्छ । यी स्कुटर पेट्रोल प्रयोग हुने स्कुटरसरह मूल्यमा पाइन्छ र इन्जिन नभएका कारण मर्मत खर्च नगन्य हुन्छ,’ उनले भने ।

ग्राहकलाई विद्युतीय स्कुटरको उपयोगिता बुझाउन सके यसको चौतर्फी फाइदा हुने योम मा ई मोटर्स प्रालिका सञ्चालक सञ्जीव शिल्पकारले बताए । ‘टेल्जी स्कुटरमा २० देखि २५ पैसामा १ किलोमिटर यात्रा गर्न सकिन्छ,’ उनले भने ।

ब्रान्ड स्थापित हुँदै

करिब १५ वर्षअघिदेखि नै नेपालका विद्युतीय स्कुटरले राम्रै उपस्थिति जनाए पनि यी कम्पनी स्थापित हुन सकेनन् । ती लोकल चिनियाँ ब्रान्डका स्कुटर पुरानो भएपछि स्पेयर नपाउने, आधिकारिक वितरकले वास्ता नगर्ने र ब्याट्री रेन्ज धेरै नहुने भएका कारण बजारमा टिकिरहन सकेनन् ।

हाल नेपाली बजारमा नियो, लेभनिङ, एडियालगायत ब्रान्डका स्कुटर स्थापित छन् । त्यसैगरी, भर्खरै मात्र नेपालको ठूलो व्यापारिक संस्था लक्ष्मी ग्रुपले पनि हिलो इलेक्ट्रिक स्कुटर नेपालमा भित्र्याएको छ ।

हाल यस्ता कम्पनीहरूले ग्राहकलाई स्पेयर पार्टहरूको उपलब्धतादेखि ब्याट्री र मोटरमा समेत वारेन्टी प्रदान गरिरहेका छन् । हाल बजारमा फुल चार्जमा १ सय किलोमिटरभन्दा धेरै रेन्ज दिने स्कुटर आइसकेका छन् ।

त्यस्तै, टीभीएस, ओला, बजाजजस्ता ठूला कम्पनीका इलेक्ट्रिक स्कुटर विश्वबजारमा आइसकेकाले नेपालमा पनि यो स्थापित हुन सहज भएको छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, माघ ८, २०७८ ०८:०२