बाइक चढ्ने दुवैले हेल्मेट लाउनुपरे ७ अर्ब खर्च हुने

A+ A A-

यातायात व्यवस्था विभागले तयार पारेको ‘सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन २०७७’ को ड्राफ्ट भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयहुँदै राय-सुझावका लागि कानुन मन्त्रालयमा पुगेको छ । उक्त ड्राफ्टमा मोटरसाइकल चलाउनेसँगै पछाडि बस्नेले पनि अनिवार्य हेल्मेट लगाउनुपर्ने प्रस्ताव गरिएको छ ।

यसअघि २०६५ सालमा लागू गर्न खाेज्दा असफल र अलोकप्रिय बनेको यो योजना सफल पार्न सरकारले यसपटक भने ऐन नै बनाएर कार्यान्वयनमा ल्याउन लागेको हो । सरकारको याे योजना सुरक्षाको दृष्टिकोणले राम्रै जस्तो लागे पनि यो तत्काल लागू भएमा एकैपटक ७ अर्बभन्दा धेरै रकमको हेल्मेट आयात गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

नेपालमा हेल्मेट उद्योग खासै नभएकाले हेल्मेटको अधिकांश पैसा बाहिरिने सत्यदिप इन्टरनेसनलका सञ्चालक दिपेन्द्रकुमार मिश्राले बताए । ‘नेपालमा दुईवटा कम्पनीले मात्रै हेल्मेट बनाउँछ । त्यसले नेपालको १० प्रतिशत माग पनि धान्दैन,’ उनले भने ।

नेपालमा ८ सयदेखि २५ हजार रुपैयाँसम्मका हेल्मेट बिक्री हुने गरे पनि औसतमा २५ सयको हेल्मेट बिक्री हुने गरेको उनले बताए ।यातायात व्यवस्था विभागका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/७७ सम्म नेपालमा ३० लाख २३ हजार ३ सय ९० वटा मोटरसाइकल र स्कुटर दर्ता भएका छन् । यी सबै मोटरसाइकल र स्कुटरका लागि २५ सय पर्ने १/१ वटा हेल्मेट किन्नुपरे अनुमानित ७ अर्ब ५५ करोड ८४ लाखभन्दा धेरै रकम खर्च हुन्छ ।

त्यस्तै, यो आर्थिक भार प्रत्येक वर्ष बढिरहन्छ । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को मात्रै कुरा गर्ने हो भने, यो अवधिमा २ लाख ९ हजार ६ सय ७१ वटा मोटरसाइकल तथा स्कुटर आयात भएको थियो । पछाडि बस्ने यात्रुले पनि हेल्मेट लगाउनुपर्ने भएमा यही मोटरसाइकल र स्कुटरका लागि ४ लाख १९ हजार ३ सय ४२ वटा हेल्मेट किन्नुपर्ने हुन्छ ।

दुईपांग्रे सवारीसाधन दुर्घटना हुँदा पछाडि बस्नेको मृत्यु र हेड इन्जुरी धेरै हुने भएकाले दुवै जनाले हेल्मेट लगाउनुपर्ने नियम आवश्यक रहेको यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशक नमराज घिमिरे बताउँछन् ।

‘रोड सेफ्टीको रिसर्च हेर्दा दुईपांग्रे सवारीसाधन दुर्घटनामा ६०/७० प्रतिशत पछाडि बस्नेको मृत्यु भएको देखियो । त्यस्तै, हेड इन्जुरी पनि पछाडि बस्नेकै धेरै छ,’ उनले भने । सरकारले ल्याउन लागेको यो नियममा खर्चभन्दा पनि सुरक्षाका बारेमा धेरै सोच्नुपर्ने यातायातविज्ञ आशिष गजुरेल बताउँछन् ।

‘दुईपांग्रे सवारीसाधनमा पछाडि बस्नेलाई धेरै जोखिम छ । त्यसकारण सुरक्षाको दृष्टिकाेणले यो निकै राम्रो नियम हो', उनले भने । अहिले हेर्दा यो नियम अव्यावहारिकजस्तो लागे पनि बिस्तारै बानी पर्ने उनको तर्क छ । ‘आफ्नो मोटरसाइकलमा अरुलाई चढाउनु छ भने अर्को हेल्मेट बोकेर हिँड्नुपर्‍याे । यो नियम सुरुमा झन्झटिलो लागे पनि बिस्तारै बानी पर्छ । पहिले हामीलाई मास्क लगाउने पनि त बानी थिएन नि,’ उनले भने ।

प्रकाशित मिति: बुधबार, पुस ७, २०७८ १२:०४