ओलीले तामझामका साथ उद्घाटन गरेको स्मार्ट तरकारी बजार लथालिङ्ग

A+ A A-

मोरङको कटहरी गाउँपालिकास्थित जमटोकीमा निर्मित एकीकृत फलफूल तथा तरकारी थोक बजार उद्घाटन भएको लामो समयसम्म पनि सञ्चालनमा आउन सकेको थिएन । विराटनगरको गुद्री बजारका व्यापारीलाई सार्न सो बजार निर्माण गरिए पनि उनीहरू सो बजारमा जान नमानेपछि उद्घाटन भएको लामो समयसम्म सञ्चालनमा आउन नसकेको हो ।

तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले निकै तामझामका साथ उद्घाटन गरेको उक्त बजार बल्लतल्ल गतवर्षदेखि सञ्चालनमा ल्याइए पनि केही महिनापहिले आएको बाढीले लथालिङ्ग बनाइदिएको छ । बेमौसमी झरीका कारण आएको बाढीले करोडौँ रुपैयाँमा निर्माण गरिएको संरचनामा ठूलो क्षति पुगेको छ ।

प्रदेश नम्बर- १ कै पहिलो स्मार्ट तरकारी तथा फलफूल बजार भनिएको उक्त बजार सञ्चालनका लागि तत्कालीन प्रदेश १ का मुख्यमन्त्री शेरधन राई नेतृत्वको सरकारले सहकारीलाई जिम्मा दिएको थियो ।

प्रदेश १ का विभिन्न ३७ वटा सहकारी संस्थाहरूले संयुक्त रूपमा लगानी गरी कृषिवस्तु संकलन, बजारीकरण र बिक्रीवितरणका साथै कृषकलाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले सञ्चालनमा ल्याएको उक्त तरकारी बजार कोरोना महामारी र बाढीका कारण क्षति पुगेपछि अहिले बन्द भएको छ ।

प्रदेश १ का मोरङ, झापा, सुनसरी धनकुटा, तेह्रथुम, इलामलगायत जिल्लाका ३७ वटा सहकारी संस्थाले १ करोड १८ लाख रुपैयाँ शेयरपुँजी लगानी गरी प्रदेश सरकारसँग जग्गा भाडामा लिएर एकीकृत फलफूल तथा तरकारी थोक बजार सञ्चालन गरे पनि त्यसले निरन्तरता भने पाउन सकिरहेको छैन ।

ती सहकारीले विराट कृषि उत्पादन तथा बजारीकरण विशिष्टीकृत सहकारी संघ लिमिटेडमार्फत बजार सञ्चालनमा ल्याएर कारोबार सुरु गरेका थिए ।

सञ्चालनमा ल्याइएको सो बजारबाट कृषिवस्तु संकलन, बिक्रीवितरण र भारतसम्म निर्यात भइरहेको थियो । थप व्यवस्थित रूपमा सञ्चालन गर्न आवश्यक संरचना बनाएर काम सुरु गरिए पनि केही महिनापहिले आएको बेमौसमी बाढीले क्षति पुर्‍याएपछि सञ्चालनमा समस्या भएको विराट कृषि उत्पादन तथा बजारीकरण विशिष्टीकृत सहकारी संघ लिमिटेडका अध्यक्ष देवेन्द्र पौडेलले जानकारी दिए ।

‘गत वर्षको माघ महिनादेखि मन्त्रालयले सञ्चालनको जिम्मेवारी हामीलाई दिएको हो । तर, कोरोना महामारीले गर्दा निरन्तरता दिन सकेका थिएनौँ,' पौडेलले शिलापत्रसँग भने, ‘त्यसमाथि केही महिनापहिले आएको बाढीले पुरेर ठूलो क्षति पुर्‍याएको छ । त्यतिबेला राखिएका सबै सामान नष्ट भए । यसलाई कसरी मर्मत सम्भार गरेर सञ्चालनमा ल्याउन सकिन्छ भनेर हामी लागिपरेका छौँ ।’

एकीकृत फलफूल तथा तरकारी थोक बजार रेखदेख गर्दै आएका प्रकाश भुजेलले बाढीका कारण बजारको संरचनामा ठूलो क्षति पुगेकाले अहिले सो ठाउँबाट कुनै कारोबार नभएको बताए । तर, स्थानीयले भने तरकारी बजारका लागि सो स्थान नै उपयुक्त नरहेको बताएका छन् । स्थानीय मिथलेश सिंहले कोरोडौँ रुपैयाँको लगानीमा निर्माण गरिएको एकीकृत तरकारी तथा फलफूल बजारको सुदुपयोग हुन नसकेको गुनासो गरे ।

सिंहले भने, ‘तरकारी बजारका लागि यो ठाउँ नै उपयुक्त थिएन । यहाँ वर्षैपिच्छे ठूलो बाढी आउँछ । हचुवाको भरमा सरकारले लगानी गरेको यत्रो संरचना बालुवामा पानी खन्याएजस्तै भएको छ ।’

स्थानीयवासीका अनुसार केही महिनापहिले आएको बेमौसमी बाढीले एकीकृत फलफूल तथा तरकारी थोक बजारका धेरैजसो संरचना भत्काइदिएको छ । बाजारका पर्खालहरू भत्किएका छन् । बाढीले बगाएर ल्याएको लेदोले भरिएर खुद्रा र थोकबजार सञ्चालन गर्न सक्ने अवस्था नै छैन ।

उक्त बजारको तत्कालीन प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले २०७५ साल ३ चैतमा उद्घाटन गरेका थिए । उनले निकै तामझामका साथ सयौँ जनताको उपस्थितिमा उद्घाटन गर्दै थोक बजारको साँचो तत्कालीन प्रदेश नं. १ का मुख्यमन्त्री शेरधन राईलाई हस्तान्तरण गरेका थिए ।

१ नम्बर प्रदेश सरकारमातहत सञ्चालन हुने थोक बजार विश्वबैंकको १६ करोड रुपैयाँको आर्थिक सहयोगमा संघीय सरकारको कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयद्वारा निर्माण गरिए पनि प्रदेश सरकारलाई हस्तान्तरण गरिएको थियो ।

कृषि बजारमा यस्ता छन् पूर्वाधार

स्थानीय जनप्रिय माविको ४ बिघा २ कट्ठा र कटहरी गाउँपालिकाको करिब १८ कट्ठा २ धुर जग्गा ५० वर्षका लागि भाडामा लिएर कृषि बजारको निर्माण भएको थियो ।

प्रदेश १ भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय, योजना महाशाखा प्रमुख पशुपति पोखरेलका अनुसार सो कृषि बजारमा थोक बिक्री कक्ष, कृषक बिक्री सेड, विभिन्न ३० वटा स्टल, प्रशासकीय भवन, बैंक शाखा, चमेना गृह, सार्वजनिक शौचालय, व्यवस्थापक आवास, कृषक अतिथि गृह, गार्ड आवास, फोहोर संकलन केन्द्र, लोडिङ अनलोडिङ क्षेत्र, डिप ट्युबवेल, पानी प्रशोधन केन्द्र तथा पार्किङको सुविधा छ ।

बजारभित्र १ हजार ४ सय ८८ स्क्वायर मिटरका १७ वटा होलसेल पसल र ३ सय ५१ स्क्वायर मिटर क्षेत्रमा खुद्रा बजार छ । बजारभित्र फोहोर संकलन र व्यवस्थापनका लागि छुट्टै र्‍याड छ । पानी आपूर्तिका लागि फिल्टरसहितको डिप ट्युबवेल, जेनेरेटर र सोलारको व्यवस्था छ ।

सीसी क्यामेराको निगरानीमा रहने बजारमा आगलागी नियन्त्रण गर्न भूमिगत रूपमा पानीको व्यवस्थापन पनि गरिएको छ । वार्षिक ४४ हजार ९ सय ६६ मेट्रिकटन तरकारी र १० हजार मेट्रिकटन फलफूल बिक्री गर्न सक्ने क्षमता रहेको जनाइएको छ । तर, बाढीका कारण ती सबै संरचना अहिले दयनीय अवस्थामा छन् ।

यता भूमि, व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयका योजना महाशाखा प्रमुख पोखरेलले प्रदेश सरकारले एकीकृत फलफूल तथा तरकारी बजार सहकारीलाई सञ्चालनका लागि भाडामा दिएको जानकारी दिए । ‘मन्त्रालयले सहकारीलाई भाडामा सञ्चालनका लागि दिएको हो,’ उनले भने, ‘कुनै ठूलो लगानीमा मर्मत गर्नुपरेमा मात्र मन्त्रालयले गर्ने हो ।’