कांग्रेस महाधिवेशनमा अर्ली इलेक्सनकाे बहस, सभापतिमा हारे देउवाले प्रधानमन्त्री छाड्नुपर्छ ?

कांग्रेस महाधिवेशनमा अर्ली इलेक्सनकाे बहस, सभापतिमा हारे देउवाले प्रधानमन्त्री छाड्नुपर्छ ?

A+ A A-

कांग्रेस महाधिवेशन उद्घाटनसत्रदेखि निर्वाचन कार्यतालिकासम्म आइपुग्दा राजनीतिक बहस अर्ली इलेक्सनतर्फ माेडिएकाे छ । कांग्रेस सभापतिका आकांक्षीहरूले महाधिवेशनपछि कांग्रेसको नेतृत्वमा तीनै तहको सरकार बनाउनका लागि आफूहरूलाई जिताउनुपर्ने एजेण्डा प्रमुख बनाएका छन् ।

नेता कृष्ण सिटौलाले उद्घाटनसत्रमै अर्ली इलेक्सनको संकेत गरेका थिए भने आइतबार सभापति शेरबहादुर देउवाले आफूले सभापति हारेको खण्डमा प्रधानमन्त्रीबाट हट्न दबाब दिँदै मुलुक निर्वाचनतर्फ अघि बढ्न सक्ने संकेत गरेका छन् ।

उद्घाटनसत्रमा नेता सिटौलाले वैशाखमा नै संसदीय निर्वाचन हुन सक्ने बताएका थिए । निर्वाचनमा बहुमत ल्याउनका निम्ति महाधिवेशनपछि पनि भावनात्मक एकता कायम गर्न जरुरी रहेकाले यसतर्फ सबैको ध्यान केन्द्रित हुनुपर्ने उनको भनाइ थियो । 'सातौँ तहको प्रतिस्पर्धामा आइरहँदा हामीमा विभाजित मानसिकता हाबी भएको छ,' उनले एकताबद्ध हुन कार्यकर्तालाई अपिल गरेका थिए, 'महाधिवशेनपछि एकता कसरी कायम गर्ने चुनौती छ । अब वैशाखमा स्थानीय तहकाे निर्वाचन गर्नैपर्नेछ । वैशाख वा जेठमै केन्द्रको निर्वाचन हुनेछ । त्यसमा नयाँ कार्यक्रम लिएर एकमतका साथ हामी अघि बढ्नुपर्छ।'

तीनै तहको निर्वाचन आफूले गराए मात्रै संघ, प्रदेश र स्थानीय तहमा कांग्रेसको सरकार आउने देउवाको दाबी छ । 'म सभापति भएँ भने मात्रै तीनै तहको निर्वाचनसम्म यो सरकार टिकिरहनेछ । हारेको खण्डमा प्रधानमन्त्री बस्न पाइँदैन भनेर होहल्ला गर्नेछन् । सभापति हारेको मान्छेले के देश चलाउँछ भन्नेछन् । गाउँदेखि माथिसम्म कांग्रेसको सरकार बनाउन मलाई अत्यधिक मतले विजयी गराउनुस्,' उनले प्रतिनिधिहरूसँग भनेका छन् ।

देउवाले संशय व्यक्त गरेको केही घण्टामै विमलेन्द्र निधिले कांग्रेसको महाधिवशेनपछि मुलुक निर्वाचनमा अग्रसर हुने बताए । 'महाधिवेशनपछि सरकारको नेतृत्व पनि परिवर्तन हुन्छ । पाँच दलीय गठबन्धनका नेतामध्येबाट कोही वा कांग्रेसका कोही प्रधानमन्त्री बन्छन् र मुलुक निर्वाचनमा जानेछ,' उनले भने ।

सभापति हारे देउवाले छोड्नुपर्छ ?

देउवाले आफू सभापतिमा पराजित हुने वित्तिकै प्रधानमन्त्रीमा बस्न आफूमाथि नैतिक दबाब आउने स्पष्ट पारेका छन् । सभापति चलाउन नसक्नेले देश चलाउन नसक्ने भन्दै आफूविरुद्ध दबाब बढ्ने उनको भनाइ थियो ।

तर, सभापतिमा देउवा पराजित भएको अवस्थामा निधिले भनेझैँ अर्को सरकार बनाउन सक्ने अवस्था भने देखिँदैन । संसद् पुनर्स्थापना गर्दै देउवालाई प्रधानमन्त्री बनाउन सर्वोच्च अदालतले दिएकाे परमादेशकाे व्याख्याअनुसार देउवा संविधानको धारा ७६ (५) अनुसार स्वतन्त्र सांसदको हैसियतमा प्रधानमन्त्री बनेका हुन् । प्रधानमन्त्री चयनका निम्ति संविधानको धारा ७६ (१) देखि ७६(६) सम्मका विकल्प प्रयोग भएकाले अब अर्को व्यक्ति संसद्‌ले चयन गर्न नसक्ने संविधानविद् भीमार्जुन आचार्य बताउँछन् ।

नयाँ प्रधानमन्त्री चयनका लागि संसदीय निर्वाचन हुनुपर्ने उनको भनाइ छ । 'सर्वोच्चको व्याख्याअनुसार देउवा स्वतन्त्र सांसदको हैसियतमा प्रधानमन्त्री बनेका हुन् । यो संसद्‌ले अब संविधानका सबै धाराअनुसार प्रधानमन्त्री चयन गरिसकेकाले अब फेरि प्रधानमन्त्री दिन सक्दैन । अब नयाँ प्रधानमन्त्री चयन नयाँ संसद्‌बाट मात्रै सम्भव छ', आचार्यले भने ।

नयाँ संसद्‌को निर्वाचन चाँडै गर्नका निम्ति यो सरकार अल्पमतमा पर्नुपर्छ । हाल गठबन्‍धन सरकार रहेकाले देउवाको पक्षमा स्पष्ट बहुमत छ । अब गठबन्धन दलले समर्थन फिर्ता गरेमा देउवा अल्पमतमा पर्नेछन् । देउवा अल्पमतमा परे संविधानको धारा ७६ (७) अनुसार स्वत : संसद् विघटन हुनेछ ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, मंसिर २६, २०७८ १८:०१